Εξαγγελίες ΥΠΕΚΑ και ΝΔ. Προς τι ο θόρυβος; Το θέμα δεν το εξετάζουμε υπό το πρίσμα της πολιτικής πλευράς αλλά γιατί ενδιαφέρει ως μια πολύ σημαντική τεχνολογική εξέλιξη που μπορεί να επηρεάσει τη ζωή μας αλλά και την οικονομία θετικά.
.
Η ανάλυση αποτελείται από 4 σελίδες
Του Παναγιώτη Χατζηπλή
Στις 13 Νοεμβρίου 2018, αναρτήθηκε προς διαβούλευση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)) το οποίο περιλαμβάνει και προτάσεις για την προώθηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Ακολούθως στις 27 Νοεμβρίου έγινε η παρουσίαση του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας για την ηλεκτροκίνηση στο Ίδρυμα Σ. Νιάρχος, μετά από αρκετές τυμπανοκρουσίες. Η ηλεκτροκίνηση είναι όντως ένα πολύ σημαντικό θέμα που δεν είχε ουσιαστικά απασχολήσει τον πολιτικό διάλογο τα τελευταία χρόνια, αν και διακινείται στα κυβερνητικά γραφεία και επιτροπές από το 2010 τουλάχιστον, οπότε ξενίζει πως επιλέχτηκε να προβληθεί μέσα στο εντεινόμενο προεκλογικό κλίμα όπου συνήθως επικρατεί η παροχολογία. Πάντως, όσοι είναι στο χώρο του αυτοκινήτου, της ενεργείας ή του ηλεκτρικού αυτοκινήτου, ναι υπάρχουν και αυτοί, περίμεναν με αδημονία τις προτάσεις. Δυστυχώς το αποτέλεσμα δεν φαίνεται να δικαιολογεί τον θόρυβο μετά από μια προσεκτική εξέταση ενώ δημιουργεί ερωτηματικά και απογοήτευση. Θα προβούμε σε μια πρώτη εκτίμηση αντιπαραβάλλοντας τις κατευθύνσεις του ΕΚΕΣ με την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας.
Να τονίσουμε ότι το θέμα δεν το εξετάζουμε υπό το πρίσμα της πολιτικής πλευράς αλλά γιατί ενδιαφέρει ως μια πολύ σημαντική τεχνολογική εξέλιξη που μπορεί να επηρεάσει τη ζωή μας αλλά και την οικονομία θετικά. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να μπει στις σωστές βάσεις.
Ιστορικό Πλαίσιο
Πριν προχωρήσουμε όμως στην ανάλυση θα κάνουμε μια αναδρομή για όσους δεν είναι σχετικοί με το αντικείμενο της ηλεκτροκίνησης και του αυτοκινήτου στην Ελλάδα γιατί πολλοί και τουλάχιστον στην παρουσίαση της Νέας Δημοκρατίας ακούγονται σαν να «κομίζουν γλαύκας εις Αθήνας». Και για να εξηγήσουμε… Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν είναι κάτι το καινούργιο σαν τεχνολογία. Εμφανίστηκε σχεδόν ταυτόχρονα με αυτό των κινητήρων εσωτερικής καύσης στα τέλη του 19ου αιώνα. Το γιατί δεν επικράτησε είναι άλλη συζήτηση. Πάντως έγιναν προσπάθειες για την επιστροφή του κυρίως με την πετρελαϊκή κρίση του 1973 αλλά και το 1996-1999 που παράχθηκε το EV1 της General Motors στην Καλιφόρνια λόγω της νομοθεσίας για μηδενικούς ρύπους εκεί. Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο όμως επανήλθε δριμύτερο την τελευταία δεκαετία, πλέον μάλλον για να μείνει, μέσα από τις περιβαλλοντικές ανησυχίες, γεωπολιτικές αστάθειες, την αύξηση της τιμής των υγρών καυσίμων όπως και την ανησυχία για την εξάντλησή τους. Δεν είναι εύκολο όμως να αλλάξουν πρακτικές χρόνων πόσο μάλλον όταν συνδέονται με ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα. Σε αυτό έχει συμβάλλει, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, το θάρρος κάποιων επιχειρηματιών όπως ο Elon Musk μέσα από την ίδρυση της αυτοκινητοβιομηχανίας Tesla στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Από την άλλη το ηλεκτρικό αυτοκίνητο βρίσκει μεγάλη απήχηση στην Κίνα, περισσότερη απ’ότι στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ λόγω της ρύπανσης στις πόλεις εκεί, ίσως και λόγω άλλης σχέσης με την πετρελαϊκή βιομηχανία.
Στην Ελλάδα, όσο παράξενο και αν φαίνεται στους μη σχετικούς, κατασκευαζόταν, μεταξύ 1973-76, ένα από τα πρώτα ηλεκτρικά αυτοκίνητα της νεότερης εποχής: το Enfield-Neorion 8000. Αναπτύχθηκε αρχικά από τη Βρετανική εταιρία Enfield που ανήκε στον Γιάννη Γουλανδρή όπως και το Ναυπηγείο Νεώριο Σύρου, όπου και τελικά μετακόμισε η παραγωγή. Το αυτοκίνητο είχε αναπτυχθεί για ένα διαγωνισμό της Βρετανικής Υπηρεσίας Ηλεκτρισμού τον οποίο και κέρδισε. Στον σχεδιασμό του είχαν συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό και Έλληνες επιστήμονες όπως ο Κωνσταντίνος Αδρακτάς που είχε και ηγετική θέση και αργότερα ο Γιώργος Μιχαήλ. Περίπου 120 αυτοκίνητα κατασκευάστηκαν μέσα από μια ενθουσιώδη προσπάθεια που στήθηκε από το μηδέν στο Νεώριο και δείχνει τις δυνατότητες που έχει το Ελληνικό εργατικό δυναμικό. Δυστυχώς δεν έτυχε έγκρισης τύπου ή φορολογικών ελαφρύνσεων για να μειωθεί η τιμή του και να κυκλοφορήσει και στην εγχώρια αγορά, οπότε εξαγόταν μόνο. Το 2013 έγινε και ντοκιμαντέρ για αυτό με τίτλο «Ανάμεσα σε Δυο Νησιά» από τον δημοσιογράφο του χώρου του αυτοκινήτου Μιχάλη Σταυρόπουλο. Τελικά η προσπάθεια έσβησε, ίσως δεν είχε έρθει ακόμα η εποχή της, όπως όμως αργότερα σβήσανε πολλές βιομηχανίες στην Ελλάδα. Θέμα άλλης συζήτησης επίσης.
Δυστυχώς τέτοιες προσπάθειες δεν συζητιόνται παρά μόνο από κάποιους που ίσως και να χαρακτηρίζονται ως ρομαντικοί ή ανεδαφικοί. Κακώς. Στην παρουσίαση της Νέας Δημοκρατίας έγιναν πάμπολλα απαξιωτικά σχόλια, ως συνήθως, για την Ελληνική πραγματικότητα και γραφειοκρατία που τελικά αποτελεί και ευθύνη των πολιτικών, αλλά δεν αναφέρθηκαν αυτές οι προσπάθειες, έστω ως φόρος τιμής .Οι προσπάθειες αυτές μπορούνε να εμπνεύσουν τον κόσμο και να τον ωθήσουν σε αντίθετη κατεύθυνση από την επαναλαμβανόμενη μεμψιμοιρία. Η τελευταία δίνει και τροφή στους διαφόρους κακεντρεχείς εντός και εκτός της Ελλάδας για να αποθαρρύνουν τις επενδύσεις, ηθελημένα ή όχι, δηλαδή μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Αυτός είναι ο σκοπός; Και εκτός του Enfield-Neorion υπήρχαν και πολλοί άλλοι που παρήγαγαν οχήματα στην Ελλάδα στο παρελθόν όπως η Nissan (Θεοχαράκης) στο Βόλο με τα 170.000 αυτοκίνητα μεταξύ 1980-1995, ή το θρυλικό Pony με 17.000 (1972-83) και άλλοι.
Και όποιος νομίζει ότι το κεφάλαιο παραγωγής είναι περασμένο πια ας έλθουμε σε πρόσφατες εποχές. Ήδη υπάρχει τo Ελληνικό Ινστιτούτο Ηλεκτροκίνητων Αυτοκινήτων (ΕΛ.ΙΝ.Η.Ο- Hellenic Institute of Electric Vehicles HELIEV) το οποία ιδρύθηκε μάλιστα το 1991! Αρχικά από 35 μέλη, έχει σήμερα 80 μέλη και διασυνδέσεις με Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και εταιρίες του χώρου στην Ελλάδα. Διοργανώνεις εκδηλώσεις και συνέδρια. Συνεπώς το ηλεκτρικό αυτοκίνητο «ζει» στην Ελλάδα εδώ και καιρό. Επίσης υπάρχουν κοινότητες οπαδών της ηλεκτροκίνησης στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Ανταλλάσσουν απόψεις και προσπαθούν να βρούνε λύσεις όπως στο θέμα της φόρτισης για τους λίγους που χρησιμοποιούν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, με μια πολιτεία που απουσιάζει, αν δεν είναι μη συνεργάσιμη.
Και αυτή την στιγμή που μιλάμε υπάρχουν επιχειρηματικές προσπάθειες από κάποιους ρομαντικούς ενδεχομένως που αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες, παρά τα λεγόμενα, και προσπαθούν και μπορούν. Για παράδειγμα υπάρχει στα σκαριά πρόταση για δημιουργία ηλεκτρικού αυτοκινήτου από τον σχεδιαστή Ηλία Σελέκο και μια ομάδα συνεργατών που έχουν προχωρήσει σε βασικό σχεδιασμό με ίδια μέσα. Επίσης μια ομάδα startup σχεδίασε ένα ηλιακό όχημα, το Sunnyclist.
Και τα δυο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στις πόλεις και στον τουρισμό. Υπάρχουν και άλλες προσπάθειες και για την παραγωγή συμβατικών οχημάτων. Συχνά σκαλώνουν σε θέματα συνεργασίας με τις Δημόσιες Υπηρεσίες (π.χ. έγκριση τύπου-homologation) ενώ και η πρόσβαση σε χρηματοδοτικά προγράμματα είναι δύσκολη λόγω απουσίας του θεσμού του Venture Capital. Φυσικά οι τράπεζες δεν είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν τέτοιες προσπάθειες αυτή την στιγμή, αν ήταν και ποτέ, ενώ η πρόσβαση στα προγράμματα της ΕΕ που αναφέρθηκαν και στην παρουσίαση της ΝΔ εκτενώς, είναι προβληματική. Γιατί όμως δεν αναφέρονται όλες αυτές οι προσπάθειες ειδικά όταν γίνεται τόση συζήτηση για νεοφυή επιχειρηματικότητα (startups) και καινοτομία (innovation). Είναι ανάξιες λόγου ή δεν τις γνωρίζουν; Και εκτός αυτών υπάρχει βέβαια και η ΕΛΒΟ με αποδεδειγμένη κατασκευαστική ικανότητα η οποία δυστυχώς υπολειτουργεί περιμένοντας επενδυτή αλλά και η NAMCO με το πάλαι ποτέ δημοφιλές Pony που απασχολεί σποραδικά την κοινή γνώμη τα τελευταία χρόνια.
