.
Το Ιράν και η Κίνα
Από την άλλη πλευρά το Ιράν, έχοντας ήδη δεχθεί τις χρηματοπιστωτικές και οικονομικές επιθέσεις των Η.Π.Α. την περίοδο 2011 – 2013, καθώς επίσης την αποκοπή του από το αμερικανικό σύστημα πληρωμών «Fed wire», μέσω του οποίου μπορεί να αποστείλει ή να λάβει δολάρια, χρησιμοποίησε για τις συναλλαγές πετρελαίου το ευρώ, σε συνδυασμό με το δυτικό σύστημα διακανονισμού Swift που εδρεύει στο Βέλγιο – όπου όμως οι Η.Π.Α. πίεσαν τους Ευρωπαίους και κατάφεραν να απαγορεύσουν στο Ιράν τη χρησιμοποίηση του (de-Swift-ing).
Στη συνέχεια το Ιράν αναγκάσθηκε να εισάγει (λαθραία) δολάρια από το Ιράκ, καθώς επίσης από τη μαύρη αγορά του Ντουμπάι, για να είναι σε θέση να πληρώνει τις εξωτερικές του υποχρεώσεις – ενώ υποχρεώθηκε να αυξήσει τα βασικά του επιτόκια για να στηρίξει το νόμισμα του. Τελικά όμως το νόμισμα κατέρρευσε, ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στα ύψη, οι άνθρωποι εξαθλιώθηκαν και ξεκίνησαν οι πρώτες διαδηλώσεις που συνήθως οδηγούν στην ανατροπή κυβερνήσεων – έως ότου ο πρόεδρος Obama σταμάτησε τον οικονομικό πόλεμο στα τέλη του 2013, με αντάλλαγμα το ξεκίνημα των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, στο οποίο αφενός μεν πλήρωσε πολλά δις $ σε χρήματα και χρυσό, αφετέρου κατάργησε πολλές από τις κυρώσεις, για να εξασφαλίσει τη συμφωνία.
Έτσι ξεκίνησαν οι άμεσες επενδύσεις απόν την Ευρώπη, έως ότου ο πρόεδρος Trump δρομολόγησε ξανά τις κυρώσεις το Μάιο – όπου όμως η οικονομική κατάσταση του Ιράν είναι κατά πολύ χειρότερη σε σχέση με το 2013, αφού έχει δαπανήσει πολλά χρήματα στις επιθέσεις του εναντίον των τρομοκρατών στο Ιράκ, στην Υεμένη, στη Συρία, στο Λίβανο, στη Γάζα και στο Σινά. Με δεδομένο δε το ότι, το νόμισμα του είναι πλέον εκτός ελέγχου (άρθρο), ενώ οι Η.Π.Α. σχεδιάζουν την επιβολή νέων κυρώσεων το Νοέμβρη που θα οδηγήσουν στον τερματισμό των ξένων επενδύσεων στο Ιράν και στην αδυναμία πωλήσεων πετρελαίου, η χώρα είναι καταδικασμένη – με μία μόνο δυνατότητα επιβίωσης: τις πωλήσεις πετρελαίου στην Κίνα, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο της πελάτη (γράφημα, η Ινδία είναι δεύτερη, αλλά υποφέρει επίσης από μία μεγάλη νομισματική κρίση).
Από την άλλη πλευρά, η Κίνα χρειάζεται απεγνωσμένα το πετρέλαιο από το Ιράν, για να λειτουργεί η οικονομία της, έτσι ώστε να μπορεί να πληρώνει τα χρέη της – ενώ δεν πρέπει να υποτιμάμε την εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου, από τις οποίες θα αποκοπεί μετά το Νοέμβριο, όπως επίσης η Ν. Κορέα, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Ισπανία, η Γαλλία κοκ. Σε κάθε περίπτωση, το Ιράν θα μείνει με μοναδικούς μεγάλους πελάτες την Κίνα, την Ινδία και την Τουρκία – όπου οι δύο τελευταίες αντιμετωπίζουν ήδη επικίνδυνες κρίσεις σε πολλά μέτωπα, οπότε πιθανότατα δεν θα έχουν δολάρια για να αγοράσουν πετρέλαιο από το Ιράν.
Ως εκ τούτου, η Κίνα είναι η μόνη που θα ήταν σε θέση να του παρέχει δολάρια, αν και έχει τα δικά της οικονομικά προβλήματα, αλλά θα πρέπει να βρει ένα άλλο σύστημα πληρωμών από το Swift – ενώ το Ιράν θα αναγκασθεί να χρησιμοποιήσει τα δικά του δεξαμενόπλοια για να μεταφέρει το πετρέλαιο στην Κίνα ή αλλού, επειδή οι υπόλοιπες χώρες δεν θα παραβιάσουν τις κυρώσεις. Εάν βέβαια η Κίνα συμφωνήσει με τον πρόεδρο Trump αποδεχόμενη τις απαιτήσεις του όσον αφορά το εμπόριο, όπως επίσης το Ιράν για το πυρηνικό θέμα, τότε η κατάσταση θα εξομαλυνθεί – κάτι που όμως δεν φαίνεται να συμβαίνει, αφού θα ήταν συνώνυμο με την ήττα κατά κράτος των δύο χωρών (Κίνας και Ιράν).
Η Ευρώπη
Σημειώνοντας την επικίνδυνη έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στις αναπτυσσόμενες οικονομίες που έχουν βυθιστεί ήδη σε μία μεγάλη κρίση, παραδόξως χωρίς να έχουν τρομοκρατηθεί ακόμη οι χρηματιστηριακές και λοιπές αγορές, με τις ισπανικές σε πολύ άσχημη θέση ειδικά στην Τουρκία (άρθρο), έχουμε ήδη αναφερθεί στο «όχημα ειδικού σκοπού» που προετοιμάζει η ΕΕ – με στόχο να παρακάμψει το Swift και το αμερικανικό μονοπώλιο στις παγκόσμιες νομισματικές συναλλαγές σε δολάρια. Ενδεχομένως λοιπόν να θέσει σε κίνδυνο το καθεστώς του δολαρίου ως το ισχυρότερο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα – το οποίο θα ισοδυναμούσε με την κήρυξη πολέμου εναντίον των Η.Π.Α., αφού κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την οικονομία τους (ανάλυση).
Φαίνεται πάντως πως οι Η.Π.Α. βρήκαν μία γραμμή συνεννόησης με τη Ρωσία, στη μάχη της Σαουδικής Αραβίας – η οποία αποτελεί το θεμέλιο λίθο του πετροδολαρίου, οπότε γενικότερα του αμερικανικού νομίσματος και της οικονομίας της υπερδύναμης, ειδικά μετά τα εγκαίνια του πετρογουάν από την Κίνα. Πιθανολογείται επίσης πως η Γερμανία βρίσκεται πίσω από την «εξέγερση» της Ευρώπης, με αφορμή τις κυρώσεις εναντίον της και εναντίον του Ιράν – ενώ οι ύπουλες επεμβάσεις της στα Βαλκάνια δεν έχουν μόνο στόχο την πρόσβαση της στα ελληνικά/κυπριακά ενεργειακά αποθέματα και στους αγωγούς από τη Μέση Ανατολή αλλά, επί πλέον, τη Ρωσία, η οποία αποτελούσε ανέκαθεν κόκκινο πανί για τους Γερμανούς (ενώ φυσικά φοβούνται την ενδεχόμενη συμμαχία των Η.Π.Α. με τη Ρωσία, με «λάφυρο» την Ευρώπη, επιλέγοντας τη δική τους με την Κίνα).
Σύμφωνα τώρα με έναν Ιρανό διπλωμάτη, το σύστημα παράκαμψης του Swift που έχει προταθεί από την ΕΕ, για την προστασία των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που ευρίσκονται στο Ιράν από τις αμερικανικές κυρώσεις, θα είναι διαθέσιμο και σε τρίτες χώρες (πηγή) – ελπίζοντας να λειτουργήσει πριν τις 4 Νοεμβρίου που θα επιβληθούν οι νέες κυρώσεις στο Ιράν. Παράλληλα, η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ δήλωσε πως θα ακολουθήσουν τεχνικές συνομιλίες με το Ιράν – ενώ οι λεπτομέρειες κατά τους Ιρανούς θα παραμείνουν μυστικές, για να μην υπονομευθεί η προσπάθεια (από τις Η.Π.Α. προφανώς).
Παρά το ότι τώρα ο πρόεδρος Trump προσπαθεί να δρομολογήσει νέες διαπραγματεύσεις με το Ιράν, το τελευταίο απέκλεισε κάθε συζήτηση για το θέμα της πυρηνικής συμφωνίας, η οποία έχει πλέον συμπεριληφθεί στο Διεθνές Δίκαιο το 2015 – ενώ η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ επιβεβαίωσε πως οι χώρες που την έχουν υπογράψει θα την σεβαστούν, εργαζόμενες για τη δημιουργία νέων διαύλων τραπεζικών συναλλαγών με το Ιράν, πιθανότατα σε ευρώ.
Εν τούτοις οι μεγάλες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, όπως η Total, η Daimler κλπ., δεν φαίνονται πρόθυμες να παρακάμψουν τις κυρώσεις των Η.Π.Α. – αφού δεν είναι σε θέση να λειτουργήσουν ανεξάρτητα από το διεθνές τραπεζικό σύστημα και τις χρηματοπιστωτικές αγορές που κυριαρχούνται από τις Η.Π.Α. Οφείλουμε άλλωστε να γνωρίζουμε πως οι μεγαλύτεροι μέτοχοι των γερμανικών εισηγμένων επιχειρήσεων στο δείκτη DAX είναι οι αμερικανικές σκιώδεις τράπεζες – όπως η Black Rock, η Black Stone κλπ.
Επίλογος
Όπως εύκολα συμπεραίνεται, η κατάσταση ωθείται στα άκρα, εν μέσω του οικονομικού, εμπορικού, νομισματικού, χρηματοπιστωτικού και ενεργειακού πολέμου που μαίνεται, με την ΕΕ να έχει πάρει πλέον τη σκυτάλη – άρα τη Γερμανία που δεν φαίνεται να έχει μετανιώσει για τα εγκλήματα της στο παρελθόν, ούτε να έχει εκτιμήσει την πολλαπλή στήριξη της από τις Η.Π.Α. μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (ανάλυση). Πόσο μάλλον όταν συνεχίζει να συσσωρεύει τεράστια πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της – υπενθυμίζοντας πως τα πλεονάσματα του ενός είναι ίσα με τα ελλείμματα των άλλων, τους οποίους απομυζεί και υπερχρεώνει.
Αντίθετα, η Κίνα συμπεριφέρεται πολύ πιο λογικά, αποφεύγοντας τη μετωπική σύγκρουση με την υπερδύναμη, παρά τις επιθέσεις της εναντίον του δολαρίου με τη συμμετοχή της Ρωσίας – με την τελευταία να απέχει «εκκωφαντικά», παρά το ότι ασφαλώς αντιλαμβάνεται τι ακριβώς συμβαίνει. Στα πλαίσια αυτά η διάλυση της ζώνης του ευρώ και της ΕΕ με τη βοήθεια των Η.Π.Α., αφού έχει προηγηθεί η έξοδος της Μ. Βρετανίας, φαίνεται εξαιρετικά πιθανή, εάν φυσικά δεν συμβεί κάτι στον πρόεδρο Trump – επειδή η υπερδύναμη δεν θα διακινδυνεύσει τον ανταγωνισμό του δολαρίου από το ευρώ και του συστήματος συναλλαγών της από την ΕΕ, υπενθυμίζοντας την «τύχη» του Σαντάμ Χουσεΐν όταν θέλησε να συναλλάσσεται με ευρώ ή του Καντάφι στη Λιβύη.
Ως εκ τούτου, όπως αναφέραμε στην αρχή, όλες οι χώρες της Ευρωζώνης θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, εν πρώτοις με την υιοθέτηση ενός παράλληλου φορολογικού νομίσματος – καθώς επίσης για την αντιμετώπιση της επόμενης χρηματοπιστωτικής κρίσης με τα χρηματιστηριακά και λοιπά κραχ που τη συνοδεύουν. Ειδικά η Ελλάδα που σχεδιάζει να χρηματοδοτηθεί από τις αγορές, περπατώντας κυριολεκτικά ξυπόλητη στα αγκάθια. Τέλος, η άνοδος της AfD στη δεύτερη θέση των προτιμήσεων των Γερμανών, σε συνδυασμό με τη μείωση της δημοτικότητας της καγκελαρίου, ίσως δεν είναι τυχαία γεγονότα – πόσο μάλλον όταν έχει φανεί πολλές φορές το «ταλέντο» των Η.Π.Α. στην ανατροπή κυβερνήσεων.
