Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Ουσιαστικά θεωρούμε προσβλητικές για την Ελλάδα τις συνεχείς αναφορές στην «Ελβετική Δημοκρατία», την οποία άλλωστε ίδρυσε Έλληνας – ο Καποδίστριας (άρθρο). Εν τούτοις, επειδή είναι η μοναδική που λειτουργεί τώρα, με την Ελβετία να θεωρείται ως η χώρα νούμερο ένα στον πλανήτη, όσον αφορά το που θα ήταν καλύτερα να γεννηθεί ένας άνθρωπος σήμερα (σχετικά πρόσφατη έρευνα), είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε.
Παράλληλα όμως θα πρέπει να αναφερόμαστε στην πηγή της – στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, η οποία ήταν η «γενεσιουργός» αιτία της ευημερίας, της απίστευτης γνώσης, της μοναδικής τέχνης και γενικότερα του πολιτισμού της πατρίδας μας (πηγή: Παμπούκης).
Ειδικότερα, η Αθήνα τότε όριζε ολόκληρη την Αττική, με το συνολικό πληθυσμό της περιοχής να αγγίζει τα 250.000 άτομα. Από το σύνολο, οι 35.000 περίπου ήταν Αθηναίοι Πολίτες, έχοντας πλήρη πολιτικά δικαιώματα, ενώ οι υπόλοιποι γυναίκες, μέτοικοι και δούλοι – με τους δούλους να υπολογίζονται στους 120.000. Η πόλη διοικείτο από τρία πολιτικά σώματα:
.
(α) Από την εκκλησία του δήμου, η οποία ήταν το κυρίαρχο σώμα και συνιστούσε τη γενική συνέλευση των Πολιτών. Ο ελάχιστος αριθμός των Πολιτών, οι οποίοι όμως έπρεπε να είναι άνω των είκοσι ετών, προκειμένου να έχει η εκκλησία του δήμου απαρτία και να μπορεί να αποφασίζει, είχε καθοριστεί στις 6.000.
Η εκκλησία του δήμου είχε απεριόριστες δικαιοδοσίες, ενώ το κύριο έργο της ήταν να ψηφίζει τους νόμους, αφού όμως της είχε υποβληθεί προηγουμένως σχετικό «προβούλευμα» από τη βουλή. Η βουλή λοιπόν, μεταξύ άλλων, ήταν υπεύθυνη για την προετοιμασία των νόμων, οι οποίοι θα δίνονταν προς περαιτέρω επεξεργασία και ψήφιση στην εκκλησία του δήμου.
Στην Ελβετία σήμερα η εκκλησία του δήμου είναι ουσιαστικά το εκλογικό σώμα, οι Πολίτες της χώρας – οι οποίοι ψηφίζουν ανά τρεις περίπου μήνες τους βασικούς νόμους, μετά από επεξεργασμένες προτάσεις των κομμάτων ή ενός ορισμένου αριθμού Πολιτών. Οι Ελβετοί ψηφίζουν επίσης τους νόμους στα ομοσπονδιακά κρατίδια, στους δήμους και στις κοινότητες, κάποιες φορές τους προϋπολογισμούς, ενώ ελέγχουν συστηματικά την εκάστοτε εξουσία – αυτοδιοικητική και εθνική (άρθρο).
.
(β) Από τη βουλή των πεντακοσίων, η οποία αποτελούσε στην ουσία το οργανωτικό και ελεγκτικό σώμα της εκκλησίας του δήμου – προετοιμάζοντας τους νέους νόμους και τις άλλες διατάξεις που θα υποβάλλονταν στην εκκλησία για ψηφοφορία (η χριστιανική εκκλησία ίσως υιοθέτησε από την Αρχαία Ελλάδα το όνομα της, επιδιώκοντας να αποκτήσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και το κύρος της συγκεκριμένης ανώτατης εξουσίας).
Οι πεντακόσιοι βουλευτές (50 από κάθε μία από τις δέκα φυλές, όλοι άνω των 30 ετών), εκλέγονταν με κλήρο, με «λαχνό» δηλαδή, ενώ η ανιδιοτελής φυσικά θητεία τους διαρκούσε έναν χρόνο. Εκτός από την προετοιμασία των νόμων, η βουλή είχε όλο το ελεγκτικό έργο των δραστηριοτήτων της πόλης, καθώς επίσης τον έλεγχο του έργου των ειδικών αρχόντων, την εξωτερική πολιτική και διπλωματία, αλλά και τον έλεγχο των δημοσιονομικών (έσοδα και έξοδα της πόλης-κράτους).
Όπως βλέπουμε εδώ, το θέμα δεν είναι ο αριθμός των βουλευτών, αλλά η ανιδιοτελής συμμετοχή τους στη βουλή, καθώς επίσης ο τρόπος εκλογής τους. Είναι λοιπόν ανόητες εάν όχι πονηρές όλες εκείνες οι αναφορές σχετικά με τη μείωση τους σήμερα στους 200, αντί 300 – πόσο μάλλον όταν, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε από τη θεωρία των πιθανοτήτων, όσο μεγαλύτερος ο αριθμός, τόσο πιο ισορροπημένα είναι τα αποτελέσματα του.
.
(γ) Από το δικαστικό σώμα που ονομαζόταν Ηλιαία, αποτελούμενη από 6.000 δικαστές (600 από κάθε φυλή). Εκλέγονταν με κλήρο, όπως οι βουλευτές, ενώ η θητεία τους διαρκούσε επίσης ένα χρόνο. Το σώμα συνεδρίαζε κατά τμήματα των 600 δικαστών (που και αυτά καθορίζονταν με νέα κλήρωση), ενώ για να θεωρηθεί πως το τμήμα βρισκόταν σε απαρτία, έπρεπε να είναι τουλάχιστον 501 δικαστές παρόντες!
Ολοκληρώνοντας, όπως διαπιστώσαμε από την πολύπλοκή και αξιοθαύμαστη για την εποχή της δομή της άμεσης δημοκρατίας, η οποία για εμάς σήμερα θεωρείται παραδόξως ως ουτοπική, ως μη εφικτό να πραγματοποιηθεί όνειρο, βασιζόταν, σε τελική ανάλυση, στον κλήρο. Ήταν αδύνατον επομένως να «καταστρατηγηθεί» εκ των προτέρων, αφού κανένας δεν γνώριζε εάν θα συμμετείχε στα διάφορα όργανα – ενώ, το μικρό χρονικό διάστημα της θητείας, δεν επέτρεπε ουσιαστικά τη διαφθορά.
.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Είμαστε απολύτως πεπεισμένοι ότι, η μοναδική δυνατότητα προστασίας μας απέναντι στη συνεχώς πιο ισχυρή οικονομική εξουσία είναι η πολιτική. Ταυτόχρονα, είμαστε επίσης απολύτως βέβαιοι πως η μοναδική μας δυνατότητα προστασίας απέναντι στη σχεδόν νομοτελειακή πολιτική διαφθορά και διαπλοκή, είναι η άμεση δημοκρατία – η απ’ ευθείας συμμετοχή των Πολιτών δηλαδή στην ψήφιση των βασικών νόμων, καθώς επίσης στον έλεγχο των εκάστοτε κυβερνώντων.
Προφανώς βέβαια δεν χρειαζόμαστε να «ανακαλύψουμε ξανά τον τροχό» – ειδικά εμείς οι Έλληνες οι οποίοι, όχι μόνο διαθέτουμε τον τρόπο εφαρμογής της, αλλά αποτελεί μέρος των γονιδίων μας. Οφείλουμε λοιπόν να επιβάλλουμε με κάθε τρόπο την υιοθέτηση της άμεσης δημοκρατίας, αφού διαφορετικά δεν πρόκειται να ευημερήσει ποτέ η πάμπλουτη, πολλαπλά προικισμένη πατρίδα μας.
Εάν δεν το κάνουμε, είτε χειραγωγούμενοι από τους πολιτικούς μέσω των ΜΜΕ, είτε από φόβο, είτε από αδυναμία, είτε από απλή ανοησία, τότε θα είμαστε άξιοι της μοίρας μας – οπότε δεν θα πρέπει να έχουμε παράπονα όταν λεηλατείται η ιδιωτική και δημόσια περιουσία μας, όταν εξευτελιζόμαστε διεθνώς, όταν βασιλεύει η διαφθορά, όταν επικρατεί ατιμωρησία, όταν μετατρεπόμαστε σε σκλάβους χρέους της εγχώριας ή διεθνούς ελίτ κοκ.
.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Ρωμαϊκή Δημοκρατία: Παράλληλα με την κλασική ελληνική δημοκρατία είχε αναπτυχθεί στην Ιταλία και η ρωμαϊκή δημοκρατία (res publica), μετά την εκθρόνιση του τελευταίου βασιλιά της Ρώμης. Όμως, παρά την απόδοσή του ονόματός της στα ελληνικά, δεν επρόκειτο για δημοκρατικό σύστημα αλλά για μία «λαϊκή αριστοκρατία» – με αρκετά πολύπλοκους μηχανισμούς ελέγχου και εξισορρόπησης συμφερόντων, όπως οι σημερινοί, οι οποίοι αναπτύχθηκαν στο πέρασμα του χρόνου.
Οι εκτελεστικοί άρχοντες της πόλης εκλέγονταν για ετήσιες θητείες από τις γραμμές των παλαιών, «καθαρόαιμων» και αριστοκρατικών ρωμαϊκών φατριών, των «πατρικίων» – ενώ η μεγάλη μάζα του λαού της πόλης, οι «πληβείοι» που προήλθαν από τις επιμειξίες με ξένους πληθυσμούς, δεν είχαν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι παρά μόνο για το αξίωμα των δημάρχων, από το οποίο οι πατρίκιοι αποκλείονταν.
Αμερικανική Δημοκρατία: Οι θεμελιωτές του κράτους των Η.Π.Α. απέρριψαν ρητά την άμεση δημοκρατία ως επιλογή – πιστεύοντας ότι θα οδηγούσε στην υπερίσχυση των πολυπληθέστερων κατώτερων κοινωνικών τάξεων ή σε χαοτική αταξία. Έτσι, διαμόρφωσαν την «αντιπροσωπευτική δημοκρατία», ονομάζοντας το νέο πολίτευμα «ρεπουμπλικανικό» και όχι «δημοκρατικό» – ώστε να παραπέμπει στο ρωμαϊκό κράτος της ελληνιστικής περιόδου.
