Η χώρα, ευρισκόμενη υπό την «αιγίδα» της Τρόικας, έχει περιορίσει τις κοινωνικές δαπάνες της κατά πολλές εκατοντάδες εκ. €, έχει μειώσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων κατά μέσον όρο 14%, ενώ έχει αυξήσει το ΦΠΑ στο 23% – παράλληλα, έχει κοινωνικοποιήσει τις τεράστιες ζημίες των τραπεζών της, τυπώνοντας χρήματα με την άδεια της ΕΚΤ, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το δημόσιο χρέος της στο τετραπλάσιο: από περίπου 25% του ΑΕΠ της το 2007, πάνω από το 100% σήμερα.
Παρά τα πακέτα διάσωσης δε και την άγρια πολιτική λιτότητας, στην οποία υποβλήθηκαν αδιαμαρτύρητα οι πολίτες της, το δημόσιο χρέος συνεχίζει να αυξάνεται και υπολογίζεται να ανέλθει στο 118% του ΑΕΠ της το 2013.
Αν και η οικονομία της επανήλθε στην ανάπτυξη το 2011 (0,9%), με τη βοήθεια των εξαγωγών (όπου δραστηριοποιούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου ξένες επιχειρήσεις, κυρίως αμερικανικές, λόγω της χαμηλής φορολογίας, σε συνδυασμό με το ότι αποτελεί τη «πύλη εισόδου» για τις πωλήσεις τους στη Ευρωζώνη), η εσωτερική αγορά της χαρακτηρίζεται από μία βαθειά ύφεση – στην οποία η χώρα βυθίστηκε, μετά την χρηματοπιστωτική κρίση. Το ΑΕΠ της περιορίσθηκε κατά 14%, η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε κατά 13%, ενώ το ποσοστό των επενδύσεων των νοικοκυριών της κατέρρευσε κατά 75% – ένα τρομακτικό μέγεθος.
Όπως τεκμηριώσαμε με τους Πίνακες Ι και ΙΙ, το δημόσιο χρέος της Ιρλανδίας είναι το μικρότερο πρόβλημα της – αφού, εάν υπολογισθεί η υπερχρέωση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών της, θα φτάσει κανείς σήμερα στο αστρονομικό ποσόν του 389% του ΑΕΠ της.
Ακόμη λοιπόν και αν τα νοικοκυριά της πουλούσαν ολόκληρη την περιουσία τους αμέσως, δεν θα μπορούσαν σε καμία περίπτωση να εξοφλήσουν τα χρέη τους – κάτι που φυσικά δεν ισχύει για την Ελλάδα, η ιδιωτική περιουσία των νοικοκυριών της οποίας είναι πολλαπλάσια των χρεών τους.
Επομένως, η Ιρλανδία είναι αθεράπευτα χρεοκοπημένη, από όποια πλευρά και αν το εξετάσει κανείς. Εν τούτοις, η χώρα είναι μικρή, οπότε τα προβλήματα της δεν είναι τόσο σημαντικά για την υπόλοιπη Ευρωζώνη – αφού τα χρέη της δεν είναι υπερβολικά, σε απόλυτα μεγέθη (όπως επίσης της Πορτογαλίας).
.
Η ΙΣΠΑΝΙΑ
Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρωζώνης αυτή τι στιγμή είναι η Ισπανία – επειδή, όπως υπολογίζεται από τους διεθνείς οίκους,το δημόσιο, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις της χρωστούν περί τα 3,1 τρις € – ένα γιγαντιαίο ποσόν, το οποίο αντιστοιχεί στο τριπλάσιο σχεδόν του ΑΕΠ της. Η αιτία του δράματος είναι η ραγδαία ανάπτυξη, στηριζόμενη σχεδόν αποκλειστικά στον κατασκευαστικό τομέα (φούσκα ακινήτων), η οποία διήρκεσε πάνω από τα δεκαπέντε τελευταία χρόνια (αυτό συμβαίνει σήμερα στην Τουρκία).
Όπως οι Ιρλανδοί και οι Αμερικανοί, έτσι και οι Ισπανοί εμπιστεύθηκαν τις συνεχώς αυξανόμενες τιμές των ακινήτων, τα οποία χρηματοδοτούταν από τις τράπεζες με χαμηλά επιτόκια, καθώς επίσης με υπερτιμολογημένες εγγυήσεις (ενυπόθηκα δάνεια χαμηλής εξασφάλισης). Τέλη του 2011 λοιπόν τα δάνεια των νοικοκυριών πλησίαζαν το 1 τρις € – περισσότερα από το δημόσιο χρέος της χώρας.
Παράλληλα, οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις της Ισπανίας, εκμεταλλευόμενες επίσης τη φούσκα των ακινήτων στη χώρα τους,αγόραζαν ξένες εταιρείες, ιδίως στο χώρο των υποδομών, δαπανώντας τεράστια ποσά – τα οποία δανείζονταν από τις ισπανικές τράπεζες, με εξαιρετικά συμφέρουσες συνθήκες.
Για παράδειγμα, ο πρόεδρος της Ρεάλ Μαδρίτης, ο οποίος ελέγχει την κατασκευαστική εταιρεία ACS, εξαγόρασε για περισσότερα από 2 δις € τη γερμανική ανταγωνίστρια του επιχείρηση – τη γνωστή μας Hochtief. Από την άλλη πλευρά, ο όμιλος έργων υποδομής Abertis εξαγόρασε το 7% της ανταγωνίστριας του ιταλικής εταιρείας Atlantia, ενώ ελέγχει ταυτόχρονα 1.500 χιλ. του γαλλικού δικτύου εθνικών οδών (πηγή: MM).
Στην Ferrovial, στο νούμερο τρία της ισπανικής κατασκευαστικής βιομηχανίας, ανήκουν εθνικοί οδοί στις Η.Π.Α. και στον Καναδά – ενώ συμμετέχει έναντι 10 δις € στη βρετανική ΒΑΑ, η οποία ελέγχει, μεταξύ άλλων, αεροδρόμια στη Γλασκόβη, στο Λονδίνο και στο Εδιμβούργο. Συνολικά, οι τέσσερις μεγαλύτερες κατασκευαστικές επιχειρήσεις της Ισπανίας έχουν χρέη ύψους 87,4 δις € – περί το εφταπλάσιο των ιδίων κεφαλαίων τους.
Υπολογίζεται ότι, το σύνολο των χρεών των μεγάλων επιχειρήσεων της Ισπανίας υπερβαίνει το 1,5 τρις € – είναι δηλαδή σχεδόν διπλάσιο από το δημόσιο χρέος της χώρας. Κατ’ επακόλουθο, η επιβάρυνση του τραπεζικού τομέα είναι τόσο μεγάλη, ώστε είναι πλέον αδύνατη η χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων – γεγονός που δεν επιτρέπει καμία ελπίδα ανάπτυξης.
Περαιτέρω, η πρόσφατη επείγουσα κρατικοποίηση της ιδιωτικής τράπεζας Bankia, τεκμηριώνει το γεγονός ότι, η κυβέρνηση της Ισπανίας (ο νέος υπουργός οικονομικών είναι πρώην στέλεχος της Goldman Sachs) σχεδιάζει επίσης, όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, να κοινωνικοποιήσει τις ζημίες του ιδιωτικού τομέα, επιβαρύνοντας τους φορολογούμενους πολίτες της χώρας.
Απλούστερα, η «συνταγή» που χρησιμοποιείται είναι η λήψη νέων χρεών εκ μέρους του δημοσίου, για την εξυγίανση των χρεοκοπημένων τραπεζών – οι οποίες, στη συνέχεια, θα πρέπει να εξυγιάνουν τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις: ένας φαύλος κύκλος χωρίς καμία προοπτική.
Κατά την άποψη μας, πρόκειται για μία «συνταγή», η οποία θα δημιουργήσει ακόμη περισσότερα προβλήματα στη χώρα(μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας, επιδείνωση της ύφεσης κλπ.), από αυτά που θα επιλύσει – επίσης στην Ευρωζώνη, η οποία δεν είναι σε θέση να ελέγξει μίας πιθανότατη ισπανική χρεοκοπία.
.
Η ΙΤΑΛΙΑ
Όπως και στην Ισπανία, επιχειρείται στην Ιταλία μία σιωπηλή επίθεση στις τράπεζες (bank run), από τους τρομοκρατημένους καταθέτες – οι οποίοι τοποθετούν τις αναλήψεις τους σε γερμανικά ομόλογα δημοσίου και αλλού (με αποτέλεσμα να χρηματοδοτείται η Γερμανία με επιτόκια της τάξης του 1,5%). Μέχρι στιγμής η ΕΚΤ, με τη βοήθεια των κεντρικών τραπεζών των χωρών της Ευρωζώνης, ελέγχει σε κάποιο βαθμό το πρόβλημα – ενώ η γερμανική κεντρική τράπεζα έχει δανείσει το ευρωσύστημα (Target II), με περίπου 600 δις €.
Όσον αφορά τη διατήρηση των επιτοκίων δανεισμού, για την αγορά ομολόγων του δημοσίου (χρηματοδότηση των κρατών), σε σχετικά βιώσιμα επίπεδα, η ΕΚΤ έχει φροντίσει επίσης – αυξάνοντας σε μεγάλο βαθμό την ποσότητα χρήματος (1 τρις €) και το δανεισμό των εμπορικών τραπεζών με χαμηλά επιτόκια. Παράλληλα, οι πλεονασματικές χώρες (Γερμανία, Ολλανδία κλπ.), διακινδυνεύουν τεράστια ποσά από τις πωλήσεις επί πιστώσει, καθώς επίσης από τις επενδυτικές τοποθετήσεις τους, στις ασθενείς οικονομίες της Ευρωζώνης.
Αν και το πρόβλημα της Ιταλίας είναι εύκολα επιλύσημο (όπως και της Ελλάδας), επειδή το ιδιωτικό χρέος της δεν είναι τόσο μεγάλο, όσο αυτό της Ισπανίας, η κατάσταση στο εσωτερικό της είναι εξαιρετικά έντονη. Για να μην επεκταθούμε περισσότερο, αρκούν ίσως τα παρακάτω για να την περιγράψουν:
“Σύμφωνα με την επικρατούσα πεποίθηση στην Ιταλία, αυτοί που ανέκαθεν πλήρωναν για όλους τους υπόλοιπους, ήταν οι φτωχοί εργαζόμενοι – όχι οι μεγάλοι φοροφυγάδες, οι «φοροαποφεύγουσες» πολυεθνικές και οι πλούσιοι, οι οποίοι συνεχίζουν να απολαμβάνουν «φορολογική ασυλία», με τη διαφθορά και τη διαπλοκή να βασιλεύει παντού.
Αυτό όμως που εξοργίζει περισσότερο από κάθε τι άλλο τους Ιταλούς είναι η ασυδοσία του δημοσίου, όσον αφορά την πληρωμή των υποχρεώσεων του. Το κράτος χρωστάει στις ιδιωτικές επιχειρήσεις περισσότερα από 300 δις € – με αποτέλεσμα πολλές μικρομεσαίες εταιρείες να «κάθονται» επάνω σε απλήρωτα τιμολόγια, τα οποία αφορούν τις απαιτήσεις τους απέναντι στο δημόσιο, για υπηρεσίες που έχουν προ πολλού ολοκληρωθεί.
Από την άλλη πλευρά, τόσο οι πολίτες, όσο και οι επιχειρήσεις, είναι υποχρεωμένοι να εξοφλούν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κράτος εμπρόθεσμα – γεγονός που προκαλεί βίαιες αντιδράσεις, όπως τις επιθέσεις στην ιδιωτική εταιρεία είσπραξης φόρων Equitalia.
Αντίθετα με την Ελλάδα, στην οποία οι αντιδράσεις είναι ακόμη πολύ περιορισμένες, στην Ιταλία έχουν εμφανισθεί καταστάσεις αναρχίας – όπως συμπεραίνει κανείς από τις ατομικές ενέργειες εναντίον κρατικών υπηρεσιών, καθώς επίσης από την επίθεση εναντίον ενός «manager» την προηγούμενη εβδομάδα, ο οποίος πυροβολήθηκε στο δρόμο.
Την ευθύνη αυτής της ενέργειας ανέλαβε μία αναρχική ομάδα – γεγονός που θύμισε τη δεκαετία του 70, κατά την οποία οι πυροβολισμοί στα πόδια χαρακτήριζαν τον τρόπο επίθεσης της «ερυθρής ταξιαρχίας» (μίας τρομοκρατικής ομάδας, η οποία ήταν τότε υπεύθυνη για δολοφονίες και απαγωγές, με στόχο την «απορρύθμιση» της χώρας).
Στην Ιταλία, οι Αρχές υποπτεύονται τη σύνδεση των σημερινών αναρχικών ομάδων, με αντίστοιχες Ελληνικές – με αποτέλεσμα να έχει προβληματιστεί το κράτος σε μεγάλο βαθμό. Η επιτροπή εθνικής ασφάλειας της χώρας θα αποφασίσει πιθανότατα τη δραστηριοποίηση του στρατού, για την προστασία των δημοσίων οργανισμών και των κεντρικών εγκαταστάσεων των μεγάλων επιχειρήσεων.
Πολλοί αναρωτιούνται, εάν θα δούμε σύντομα και στην Ευρώπη τη δημιουργία «πράσινων ζωνών», όπως στη Βραζιλία, στο Ιράκ κλπ. – ζώνες ερμητικά κλεισμένες και προστατευμένες με αστυνομικούς ή/και με στρατό, εντός των οποίων θα ζουν και θα εργάζονται εκείνοι οι πολίτες, οι οποίοι θα μπορούν να ανταπεξέλθουν με το κόστος.
Όπως λέγεται στην Ιταλία, η άγρια πολιτική λιτότητας, σε συνδυασμό με την υπερβολική φορολόγηση όλων εκείνων, οι οποίοι δεν μπορούν να την αποφύγουν, αφενός μεν εκτρέφει τον εξτρεμισμό (ακροδεξιό και ακροαριστερό), αφετέρου την καθαρή τρομοκρατία και την αναρχία – με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και μεγαλύτερος ο κίνδυνος κοινωνικών εξεγέρσεων σε μία κλίμακα, η οποία θα είναι αδύνατον να ελεγχτεί”.
