.
Εάν δεν θέλει κανείς να οδηγηθεί ο πλανήτης μας στο χάος, ειδικά η Ευρώπη, θα πρέπει να βρεθεί κάποιος τρόπος ειρηνικής επίλυσης του πολέμου της Ουκρανίας – όπως πολύ σωστά πιστεύει, μεταξύ πολλών άλλων, ο H. Kissinger. Ο τρόπος όμως αυτός πρέπει να βρεθεί το συντομότερο δυνατόν – αφού όσο περνάει ο χρόνος, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται. Πόσο μάλλον όταν η Ρωσία μετατρέπει σταδιακά την οικονομία της σε πολεμική – ενώ δυστυχώς κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ευρώπη. Εν προκειμένω, φαίνεται πως τελικά οι ΗΠΑ θα προτιμήσουν ως «αιχμή του δόρατος» για τον «πόλεμο δια αντιπροσώπων» εναντίον της Ρωσίας τη Γερμανία, αντί την Πολωνία – αφού η Γερμανία είναι ισχυρότερη και οικονομικά πολύ πιο εύρωστη, σημειώνοντας όμως πως ήδη η ΕΕ ευρίσκεται σε πορεία διάλυσης. Γιατί θα επιλέξουν «πόλεμο δια αντιπροσώπων» οι ΗΠΑ, με αιχμή του δόρατος τη Γερμανία, αφού δεν αρκεί η Ουκρανία; Απλούστατα, επειδή δεν είναι σε θέση και δεν θα θελήσουν να αντιπαρατεθούν με την Κίνα – η οποία ήδη προσπαθεί να πείσει την Ευρώπη να συνεργασθεί μαζί της, αντί με τις ΗΠΑ. Ποιος όμως Ευρωπαίος αλήθεια θέλει να δει ξανά τη Γερμανία να εξοπλίζεται και να λειτουργεί ως «πολεμική μηχανή» και τι αποτελέσματα θα έχει κάτι τέτοιο για την ήπειρο μας; Ασφαλώς κανένας.
.
Ανάλυση
Εισαγωγικά, όπως έχουμε ήδη αναφέρει για την περίπτωση της Ελλάδας, οι κρίσεις είναι εν μέρει μόνο εισαγόμενες. Για παράδειγμα τα εξής:
(α) Η πανδημία ήταν εισαγόμενη, αλλά τα lockdowns που μας κόστισαν πάνω από 50 δις € με δανεικά, ήταν πολιτική απόφαση – την οποία δεν πήρε η Ελβετία, ούτε η Σουηδία, με πολύ λιγότερους θανάτους από την Ελλάδα.
(β) Η άνοδος των τιμών της ενέργειας, οπότε του πληθωρισμού, ήταν εισαγόμενη κρίση, αλλά το εμπάργκο στη Ρωσία (όπως επίσης η βίαιη απολιγνιτοποίηση και οι μη εξορύξεις) ήταν πολιτική απόφαση – την οποία δεν πήρε η Τουρκία, ούτε η Ουγγαρία.
(γ) Η ακρίβεια στα τρόφιμα είναι εισαγόμενη κρίση, αλλά η τεράστια εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές, είναι πολιτική απόφαση – αφού από τα 50 δις € που σπαταλήθηκαν για την πανδημία, δόθηκαν μόλις 183 εκ. €στον πρωτογενή μας τομέα.
Ειδικά όσον αφορά την άνοδο των τιμών της ενέργειας που τροφοδότησε τον πληθωρισμό, όπως επίσης των λιπασμάτων που αύξησαν ακόμη περισσότερο τις τιμές των τροφίμων, το εμπάργκο στη Ρωσία ήταν κρίσιμο – επί πλέον στις εξαγωγές μας στην παραπάνω χώρα που σχεδόν μηδενίσθηκαν, εις βάρος πολλών αγροτών μας.
Παρά το ότι λοιπόν θεωρούμε απαράδεκτη την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την οποία δεν δικαιολογούμε ακόμη και αν την «υποδαύλισαν» οι ΗΠΑ και η A. Merkel με τις ενέργειες τους από το 2014 (ανάλυση) και όχι μόνο (ανάλυση), έχουμε την άποψη πως το εμπάργκο ήταν λανθασμένο – όχι μόνο για τους Έλληνες Πολίτες, αλλά και για τους Ευρωπαίους.
Οι μεγάλοι κερδισμένοι είναι τα ενεργειακά καρτέλ σε πολλές χώρες που θησαύρισαν, όπως στην Ελλάδα – καθώς επίσης οι ΗΠΑ που κέρδισαν τεράστια ποσά από το LNG, αυξάνοντας επί πλέον κατακόρυφα το μερίδιο τους στην ενεργειακή αγορά της Ευρώπης. Οι μεγάλοι χαμένοι είναι όλοι οι Ευρωπαίοι Πολίτες – ειδικά οι φτωχότεροι.
Οι κυρώσεις
Συνεχίζοντας, η ΕΕ έχει τώρα δρομολογήσει το 10ο πακέτο κυρώσεων – χωρίς όμως να έχει επιτευχθεί ο στόχος της «καταστροφής της Ρωσίας», όπως τον διατύπωσε η Γερμανίδα υπουργός εξωτερικών, απόφοιτος όπως η A. Merkel της σχολής του Παγκοσμίου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός (ανάλυση). Αντίθετα, τα οικονομικά δεδομένα της Ρωσίας είναι απροσδόκητα σταθερά – ενώ η αναμενόμενη αλλαγή του καθεστώτος της, παραμένει ευσεβής πόθος. Εν τούτοις, οι ΗΠΑ προτείνουν σήμερα έμμεσα την επέκταση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας με «δευτερεύουσες κυρώσεις» – εναντίον εκείνων των κρατών που δεν συμμορφώνονται με τις δυτικές απαιτήσεις.
Όμως, οι κυρώσεις δεν χαρακτηρίζονταν ποτέ επιτυχείς, ως πολιτικό εργαλείο – κάτι που τεκμηριώνεται από μία μελέτη του FIW (πηγή) που καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: «οι μονομερείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ έχουν μειώσει το ΑΕΠ των χωρών που υπόκεινται σε αυτές τις κυρώσεις μόλις κατά 0,5% έως 0,9% κατά μέσον όρο».
Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα, όταν ο στόχος είναι η αλλαγή καθεστώτος – όπου το συμπέρασμα μίας άλλης μελέτης (πηγή) ήταν το εξής: «οι κυρώσεις που αποσκοπούσαν στην αλλαγή καθεστώτος ήταν επιτυχείς μόνο στο 4% όλων των περιπτώσεων». Χαρακτηριστικό παράδειγμα δε, είναι οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά της Κούβας που ισχύουν από το 1958 – χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Γνωρίζοντας τώρα αυτούς τους αριθμούς, δεν μπορεί να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, οι δυτικές κυρώσεις δεν έχουν επιτύχει κανέναν από τους στόχους που υποσχέθηκαν – αφού, σύμφωνα με το ΔΝΤ, το ΑΕΠ της Ρωσίας θα αυξηθεί ελαφρά το 2023, ενώ το ΑΕΠ των μεγάλων κρατών που συμμετέχουν στις κυρώσεις, όπως της Μ. Βρετανίας, προβλέπεται να συρρικνωθεί.
Η Γερμανία υποφέρει επίσης από τις κυρώσεις, έχοντας βυθιστεί σε ύφεση (=αρνητική ανάπτυξη για δύο συνεχόμενα τρίμηνα) – ενώ οι καταστροφικές συνέπειες των απωλειών των πραγματικών μισθών των εργαζομένων της, θα έχουν ακόμη μεγαλύτερες επιπτώσεις στην οικονομία της, με τη γνωστή χρονική υστέρηση. Όσον αφορά δε την Ελλάδα, όλοι οι οικονομικοί δείκτες της είναι στο κόκκινο (ανάλυση) – ενώ επιβιώνει μόνο με δανεικά, με ένα νέο μνημόνιο προ των πυλών (πηγή).
Σε σχέση με την αλλαγή καθεστώτος, τόσο το ρωσικό ινστιτούτο Levada (πηγή), όσο και το αμερικανικό Gallup (πηγή), καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα: «η υποστήριξη του ρωσικού πληθυσμού προς τον πρόεδρο Putin δεν έχει μειωθεί, ως αποτέλεσμα του πολέμου και των κυρώσεων – αλλά, στην πραγματικότητα, έχει αυξηθεί». Τα ποσοστά της αποδοχής του Putin είναι κατά πολύ υψηλότερα από τα αντίστοιχα του Biden ή του Scholz – οπότε μία αλλαγή κυβέρνησης στις ΗΠΑ ή στη Γερμανία φαίνεται επί του παρόντος πιο πιθανή, από μία έγχρωμη επανάσταση στη Ρωσία.
Η διεύρυνση των κυρώσεων
Περαιτέρω, ενώ οι δυτικές κυβερνήσεις είτε αποσιωπούν την αποτυχία, είτε την αγνοούν, οι δυτικές «δεξαμενές σκέψεις» προτείνουν την επέκταση των κυρώσεων σε τρίτες χώρες που δεν συμμορφώνονται με τη μονομερή πολιτική της Δύσης – μεταξύ των οποίων ο οικονομολόγος και πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ K. Rogoff (πηγή).
Αντί λοιπόν να αντληθούν τα σωστά μαθήματα από την αποτυχία, γίνεται ακριβώς το αντίθετο – με τους Ευρωπαίους που πληρώνουν ολόκληρο το κόστος, ενώ είναι αντιμέτωποι με έναν πόλεμο στην ήπειρο τους που φαίνεται πως θα διαρκέσει πολλά χρόνια, να μην αντιδρούν καθόλου.
Βέβαια, ο K. Rogoff δεν έχει εντελώς άδικο – αφού υπάρχει σχέση, μεταξύ της οικονομικής ζημίας που προκαλούν οι κυρώσεις και του αριθμού των σημαντικών εμπορικών εταίρων (της Ρωσίας) που επιβάλουν τις κυρώσεις. Εν τούτοις, ακόμη και οι θηριώδεις κυρώσεις που επιβλήθηκαν εναντίον της Βόρειας Κορέας, από το σύνολο σχεδόν των χωρών του πλανήτη, δεν απέτρεψαν τον πυρηνικό εξοπλισμό της – ούτε οδήγησαν στην αλλαγή του καθεστώτος της.
Από την άλλη πλευρά, στην περίπτωση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, οι εκτιμήσεις είναι ούτως ή άλλως γκρίζα θεωρία – με την έννοια πως δεν υπάρχουν στην ουσία τρίτες χώρες που θα τις επέβαλαν. Δεν μπορεί δηλαδή να πιστεύει ο K. Rogoff πως, για παράδειγμα, οι μεγάλοι εμπορικοί εταίροι της Ρωσίας, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Σαουδική Αραβία ή η Τουρκία θα ενταχθούν στις κυρώσεις, εάν η Δύση τους απειλήσει με κυρώσεις εναντίον τους, εάν αρνηθούν.
Ακόμη δε και εάν η Δύση αποφασίσει και επιβάλει αυτές τις «δευτερεύουσες κυρώσεις», θα υπάρξει αντιπαράθεση με όλες αυτές τις χώρες – προφανώς «αντικυρώσεις» που θα πλήξουν ακόμη περισσότερο την Ευρώπη, αλλά και τις ΗΠΑ. Εν προκειμένω, στο μονοπολικό πλανήτη μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και πριν την άνοδο τόσο της Κίνας, όσο και της Ινδίας, η Δύση είχε ακόμη την πολιτική, κυρίως όμως την οικονομική ισχύ να επιβάλει τους κανόνες της σε ολόκληρο τον κόσμο – κάτι που ασφαλώς έχει πάψει πια να ισχύει.
Ειδικότερα, εάν εξετάσουμε απλά και μόνο τις αλυσίδες εφοδιασμού και το θέμα της εξάρτησης από τις παγκόσμιες αγορές, θα διαπιστώσουμε ότι σήμερα, ανάλογα με την πυρηνική αποτροπή, έχουμε επί πλέον μία οικονομική «ισορροπία του τρόμου» – οπότε, η απειλή του K. Rogoff θυμίζει παραστατικά έναν τρελό που βάζει το όπλο στον κρόταφο του, απειλώντας να αυτοπυροβοληθεί εάν δεν τηρηθούν τα αιτήματα του.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, εάν δεν θέλει κανείς να οδηγηθεί ο πλανήτης μας στο χάος, ειδικά η Ευρώπη, θα πρέπει να βρεθεί κάποιος τρόπος ειρηνικής επίλυσης του πολέμου της Ουκρανίας – όπως πολύ σωστά πιστεύει, μεταξύ πολλών άλλων, ο H. Kissinger. Ο τρόπος όμως αυτός πρέπει να βρεθεί το συντομότερο δυνατόν – αφού όσο περνάει ο χρόνος, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται.
Πόσο μάλλον όταν η Ρωσία μετατρέπει σταδιακά την οικονομία της σε πολεμική (ανάλυση) – ενώ δυστυχώς κάτι ανάλογο συμβαίνει στην Ευρώπη. Εν προκειμένω, φαίνεται πως τελικά οι ΗΠΑ θα προτιμήσουν ως «αιχμή του δόρατος» για τον «πόλεμο δια αντιπροσώπων» εναντίον της Ρωσίας τη Γερμανία, αντί την Πολωνία – αφού η Γερμανία είναι ισχυρότερη και οικονομικά πολύ πιο εύρωστη, σημειώνοντας όμως πως ήδη η ΕΕ ευρίσκεται σε πορεία διάλυσης (ανάλυση).
Γιατί θα επιλέξουν πόλεμο δια αντιπροσώπων, με αιχμή του δόρατος τη Γερμανία, αφού δεν αρκεί η Ουκρανία; Απλούστατα, επειδή δεν είναι σε θέση και δεν θα θελήσουν να αντιπαρατεθούν με την Κίνα – η οποία ήδη προσπαθεί να πείσει την Ευρώπη να συνεργασθεί μαζί της, αντί με τις ΗΠΑ.
Ποιος όμως Ευρωπαίος αλήθεια θέλει να δει ξανά τη Γερμανία να εξοπλίζεται και να λειτουργεί ως «πολεμική μηχανή» και τι αποτελέσματα θα έχει κάτι τέτοιο για την ήπειρο μας; Πόσο μάλλον όταν κάποιες χώρες έχουν βιώσει ήδη την οικονομική της εισβολή, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία; Ασφαλώς κανένας.
Όσο και αν μισεί λοιπόν κανείς τη Ρωσία, όσο και αν κατακρίνει την εισβολή της στην Ουκρανία, οφείλει να δει τη μεγάλη εικόνα – η οποία είναι άκρως επικίνδυνη από πολλές διαφορετικές πλευρές, εάν δεν επικρατήσει η κοινή λογική.
