.
Το είδος του νομοσχεδίου έχει σχέση με τη χρηματοοικονομική αστάθεια που εμφανίσθηκε στη Δύση, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, από την κατάρρευση τραπεζών – κυρίως λόγω της λανθασμένης ανόδου των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Δυστυχώς πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο που δεν θεραπεύθηκε μετά την κρίση του 2008 – αλλά, αντίθετα, διογκώθηκε, αφού αυξήθηκε η ποσότητα χρήματος και η μόχλευση. Ενδεικτικά, η Lehman Brothers χρεοκόπησε με μόχλευση περίπου 1:33, όταν η Deutsche Bank έφτασε να έχει μόχλευση στα παράγωγα 1:100 – γεγονότα που σημαίνουν πως είμαστε αντιμέτωποι με έναν χάρτινο πύργο, ο οποίος μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσει, εάν συμπαρασύρει κάποιες εταιρίες και προκληθεί το φαινόμενο του ντόμινο. Εύλογα λοιπόν, δεν μας καθησυχάζουν οι δηλώσεις για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα – πόσο μάλλον με δεδομένη την υπερχρέωση της χώρας μας. Εν προκειμένω, ναι μεν το χρέος μας είναι ελάχιστα διαπραγματεύσιμο, αλλά δεν παύει να υπάρχει μεγάλη έκθεση των τραπεζών, με ενδεχόμενα νέα κόκκινα δάνεια – όπως επίσης ο αναβαλλόμενος φόρος στα κεφάλαια τους. Μια οποιαδήποτε αναταραχή λοιπόν, μπορεί να τους προκαλέσει κεφαλαιακά προβλήματα – ενώ οι οίκοι μπορεί να αλλάξουν τις αξιολογήσεις τους. Επομένως χρειάζεται μεγάλη προσοχή – καθόλου μεγάλα λόγια και εφησυχασμός.
.
Κοινοβουλευτική Εργασία
Θα ξεκινήσουμε με δύο ερωτήματα που θέσαμε στις επιτροπές, ελπίζοντας να απαντηθούν σήμερα – ενώ αμέσως μετά θα αναφερθούμε στο νομοσχέδιο:
Το πρώτο είναι γιατί καθυστερεί τόσα χρόνια ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων – ο οποίος θα αγόραζε την πρώτη κατοικία των ευάλωτων οφειλετών και θα τους τη μίσθωνε για 12 χρόνια, έτσι ώστε να αποτραπούν οι εξώσεις.
Όπως είχε ψηφισθεί δε, ο οφειλέτης θα μπορεί να την επαναγοράσει στο τέλος των 12 ετών – κατά τη διάρκεια των οποίων θα λαμβάνει επίδομα ενοικίου από το δημόσιο, για να μπορεί να ανταπεξέρχεται με τα έξοδα.
Εδώ πρόκειται για μία υποχρέωση που ανέλαβε η κυβέρνηση με τον πτωχευτικό νόμο έκτρωμα και δεν την εκπλήρωσε – παρά το ότι πέρασε τόσος καιρός.
Την ίδια στιγμή, η Κύπρος θα ιδρύσει το δικό της αντίστοιχο Φορέα, με κρατικά κεφάλαια και σε συνεννόηση με την ΕΕ – όσον αφορά τη συμβατότητα του με τους κανόνες του ανταγωνισμού, όπου περιμένει την απόφαση της DGComp που φαίνεται πως θα είναι θετική.
Στην ουσία υιοθέτησε τη δική μας πρόταση που έχουμε στο πρόγραμμα μας από την αρχή – σε σχέση με τον κρατικό φορέα που θα αγόραζε τα κόκκινα δάνεια της πρώτης κατοικίας των μνημονίων, αντί τα κερδοσκοπικά κεφάλαια.
Έτσι θα επιλυόταν το πρόβλημα, χωρίς να χάσει κανένας. Ούτε οι τράπεζες, ούτε το κράτος, ούτε οι Πολίτες – με ένα κατά πολύ μικρότερο ποσόν, από αυτό του προγράμματος Ηρακλής.
Σε αντίθεση τώρα με την Κύπρο η κυβέρνηση, παρά το ότι ισχυρίζεται πως η Οικονομία μας είναι σε εξαιρετική κατάσταση, περιμένει να ιδρυθεί ο φορέας από ιδιώτες – κάτι που μάλλον δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ, αφού οι ιδιώτες έχουν άλλη άποψη για την Οικονομία μας.
Επιστρέφοντας στο κυπριακό μοντέλο, αφορά ακίνητα αξίας έως 250.000 € – ενώ ο οφειλέτης καταβάλει ενοίκιο για 14 χρόνια και έχει δικαίωμα επαναγοράς στα πέντε.
Εάν δε ο αρχικός δανειολήπτης είναι άνω των 65 ετών, θα μπορεί να παραμείνει στο ακίνητο ως ενοικιαστής, εφ’ όρου ζωής – κάτι που δεν υπάρχει καθόλου στο νόμο που ψήφισε η ελληνική κυβέρνηση.
Η ερώτηση μας λοιπόν είναι πότε υπολογίζετε να ιδρυθεί ο Φορέας, τι προβλέπετε εάν δεν ιδρυθεί και γιατί δεν υιοθετείτε το κυπριακό μοντέλο – αφού θα συμβάλει στην επίλυση του κοινωνικού μας προβλήματος.
Το δεύτερο ερώτημα αφορούσε το ακίνητο στη Φειδίου 8, το οποίο λέγεται πως εκτιμήθηκε από το υπουργείο οικονομικών μόλις για 312.000 και πουλήθηκε έναντι 510.000 – όταν έχει αντικειμενική αξία 2 εκ. και εμπορική 4,4 εκ., από πολύ σοβαρούς εκτιμητές της αγοράς.
Ισχύει; Εάν ναι, υπάρχουν και άλλες τέτοιες εκτιμήσεις του υπουργείου σας και τι σχεδιάζετε να κάνετε; Αφορά δε εν μέρει το νομοσχέδιο, αφού υπάρχουν και εδώ θέματα εκτιμήσεων.
Συνεχίζοντας στο νομοσχέδιο, έχουμε την εντύπωση πως το είδος του έχει σχέση με τη χρηματοοικονομική αστάθεια που εμφανίσθηκε στη Δύση, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, από την κατάρρευση τραπεζών – κυρίως λόγω της λανθασμένης ανόδου των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Δυστυχώς πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο που δεν θεραπεύθηκε μετά την κρίση του 2008 – αλλά, αντίθετα, διογκώθηκε, αφού αυξήθηκε η ποσότητα χρήματος και η μόχλευση.
Ενδεικτικά, η Lehman Brothers χρεοκόπησε με μόχλευση περίπου 1:33, όταν η Deutsche Bank έφτασε να έχει μόχλευση στα παράγωγα 1:100 – γεγονότα που σημαίνουν πως είμαστε αντιμέτωποι με έναν χάρτινο πύργο, ο οποίος μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσει, εάν συμπαρασύρει κάποιες εταιρίες και προκληθεί το φαινόμενο του ντόμινο.
Εύλογα λοιπόν, δεν μας καθησυχάζουν οι δηλώσεις για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα – πόσο μάλλον με δεδομένη την υπερχρέωση της χώρας μας.
Εν προκειμένω, ναι μεν το χρέος μας είναι ελάχιστα διαπραγματεύσιμο, αλλά δεν παύει να υπάρχει μεγάλη έκθεση των τραπεζών, με ενδεχόμενα νέα κόκκινα δάνεια – όπως επίσης ο αναβαλλόμενος φόρος στα κεφάλαια τους.
Μια οποιαδήποτε αναταραχή λοιπόν, μπορεί να τους προκαλέσει κεφαλαιακά προβλήματα – ενώ οι οίκοι μπορεί να αλλάξουν τις αξιολογήσεις τους.
Επομένως χρειάζεται μεγάλη προσοχή – καθόλου μεγάλα λόγια και εφησυχασμός.
Θεωρούμε δε μεγάλο λάθος το βραχυπρόθεσμο δανεισμό με 5ετη ομόλογα και με επιτόκιο 3,92% – αφού κάτι τέτοιο οδήγησε στη λανθασμένη δομή του χρέους μας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την αδυναμία πληρωμών του 2010.
Βέβαια, είμαστε η μοναδική χώρα που χρεοκόπησε με γεμάτα τα ταμεία των οργανισμών του δημοσίου – πάνω από 25 δις, με τα οποία αργότερα δημιουργήθηκε το μαξιλάρι, μαζί με το δάνειο του ESM.
Στα περιεχόμενα του νομοσχεδίου τώρα, το πρώτο μέρος αφορά τη διαχείριση των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες – υπό την εποπτεία ενός Φορέα, καθώς επίσης μέσω της δημιουργίας ενός ηλεκτρονικού μητρώου: του κεντρικού μητρώου διαχείρισης δεσμευμένων, κατασχεμένων και δημευμένων περιουσιακών στοιχείων.
Το δεύτερο μέρος αφορά την εφαρμογή του Κανονισμού ΕΕ 2021/23 – σχετικά με το πλαίσιο για την ανάκαμψη και την εξυγίανση κεντρικών αντισυμβαλλομένων, τροποποιώντας προηγούμενες οδηγίες.
Εν προκειμένω, κεντρικός αντισυμβαλλόμενος είναι ο Φορέας που μεσολαβεί μεταξύ δύο αντισυμβαλλομένων μιας συναλλαγής – ενεργώντας ως αγοραστής έναντι κάθε πωλητή και ως πωλητής έναντι κάθε αγοραστή.
Κύριος στόχος δε ενός κεντρικού αντισυμβαλλομένου, είναι να διαχειρίζεται τον κίνδυνο ενός αντισυμβαλλομένου να μην μπορεί να πραγματοποιήσει τις απαιτούμενες πληρωμές, όταν καταστούν ληξιπρόθεσμες και να αθετήσει τις υποχρεώσεις του έναντι της συμφωνίας.
Στο τρίτο μέρος έχουμε τη θέσπιση του πανευρωπαϊκού ατομικού συνταξιοδοτικού προϊόντος ή ΡΕΡΡ – προς εφαρμογή του Κανονισμού ΕΕ 2019/1238.
Τέλος το τέταρτο μέρος περιλαμβάνει διάφορες τροπολογίες, σχετικές με τα θέματα αυτά – όπως το Επικουρικό Κεφάλαιο Ασφαλειών και το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων.
Ξεκινώντας από το πρώτο μέρος, ως φορέας διαχείρισης ορίζεται η γενική διεύθυνση του ΣΔΟΕ – η οποία όμως είναι υποστελεχωμένη.
Εν προκειμένω, δεν είναι καθαρό πώς και πού ακριβώς θα αξιοποιούνται τα δεσμευμένα και δημευμένα περιουσιακά στοιχεία – ούτε ποιοι θεωρούνται ως κοινωνικοί σκοποί, για τους οποίους μπορούν να αξιοποιηθούν τα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία.
Ακόμα πιο προβληματικό, εάν όχι εξοργιστικό είναι το γεγονός ότι, τα ακίνητα θα μπορεί να τα διαχειρίζεται η ΕΤΑΔ του Υπερταμείου – η οποία δεν ανήκει στο κράτος, ενώ της έχουν μεταφερθεί τα ακίνητα του δημοσίου, χωρίς αποτίμηση και χωρίς καταγραφή.
Εκτός αυτού, τα χρήματα θα διατηρούνται σε δεσμευμένο, έντοκο καταθετικό λογαριασμό, στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων – ενώ το επιτόκιο πρέπει να καθορίζεται ρητά στο νόμο (για παράδειγμα το δεκαετές ομόλογο) και όχι με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, ελεύθερα και ανέλεγκτα, όπως φαίνεται από την παρ. 7 του άρθρου 24.
Επιπλέον, καθορίζεται η διαδικασία απόδοσης των ποσών που επιστρέφονται στους δικαιούχους έντοκα, σε εκτέλεση σχετικής δικαστικής απόφασης, περί απόδοσης δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων που εκποιήθηκαν ή αξιοποιήθηκαν, κατά το στάδιο της δέσμευσης ή κατάσχεσής τους – εφόσον δεν υφίστανται εκκρεμείς αξιώσεις τρίτων και αφού λάβει χώρα εκκαθάριση, με επιμέλεια του Φορέα Διαχείρισης.
Πρόταση μας εδώ είναι να προκρίνεται η αποζημίωση των τυχόν θυμάτων από τις εγκληματικές δραστηριότητες, με ρητή νομοθετική πρόβλεψη – οπότε να ακολουθεί η δυνατότητα εκποίησης και διάθεσης των δημευμένων, για κοινωφελείς σκοπούς.
Για όλα τα παραπάνω πάντως, δεν υπάρχει καμία κοστολόγηση από το ΓΛΚ – τόσο για οργανωτικά θέματα, όπως για παράδειγμα του Κεντρικού Μητρώου, όσο και για τη διαχείριση δεσμευμένων που θα έπρεπε να υπάρχει.
Επίσης για τη διαχείριση από την ΕΤΑΔ – όπου θα έπρεπε να είχαμε κάποια ενδεικτική τιμολόγηση, όπως τα τέλη ως ποσοστό της αξίας των ακινήτων κλπ.
Διαφορετικά θα έχουμε και εδώ το «πάμε και όπου βγει» – ενώ φυσικά δεν συμφωνούμε με τη διαχείριση από το Υπερταμείο των ξένων, ενώ είναι ένας από τους λόγους που θα καταψηφίσουμε το νομοσχέδιο.
Τέλος, δεν γίνεται αναφορά ούτε στη μεγιστοποίηση του οφέλους – κάτι που επίσης δεν διακρίνει το δημόσιο και το ΤΑΙΠΕΔ του Υπερταμείου.
Διαπιστώθηκε άλλωστε από την παραχώρηση των 14 αεροδρομίων μας, έναντι 1,2 δις € για 40 χρόνια – όταν το αντίστοιχο της Αττάλεια παραχωρήθηκε στην ίδια εταιρία, στη Fraport, έναντι 7,2 δις € για 25 χρόνια.
Για παράδειγμα, δεν μπορεί έτσι να αποκλεισθεί πως θα πωλούνται τα κατασχεμένα, με αδιαφανείς διαδικασίες και σε εξευτελιστικές τιμές – οπότε θα μας ήταν αδιανόητο να στηρίξουμε.
Στο δεύτερο μέρος τώρα που αφορά τους αντισυμβαλλομένους και την κοινοτική οδηγία, διαπιστώσαμε πως έχουν μεταφερθεί πολύ λίγα από τα άρθρα της – συγκεκριμένα το εισαγωγικό 3 και ύστερα αυτά που αφορούν κυρώσεις στα άρθρα 30 έως 39, ενώ μετά υπάρχουν στα άρθρα 40 και 44 τροπολογίες σε άλλους σχετικούς νόμους.
Δηλαδή λείπουν όλα τα άρθρα της οδηγίας, σχετικά με την κατάρτιση των Σχεδίων Εξυγίανσης των αντισυμβαλλόμενων – όπου παρεμπιπτόντως, σε περιόδους κρίσης, γνωρίζουμε ότι καταλήγουν στον κάλαθο των αχρήστων, όπως συνέβη με την Credit Suisse που είχε περάσει με επιτυχία όλα τα stress tests.
Τέλος, ως Αρχή Εξυγίανσης ορίζεται η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς – η οποία όχι μόνο δεν έχει τη σχετική στελέχωση για μία τέτοια λειτουργία, αλλά ούτε καν για την υφιστάμενη, όπως ακούσαμε κατά την ακρόαση των φορέων.
Ακόμη χειρότερα, δεν παρέχονται στοιχεία για την περαιτέρω στελέχωση της από το ΓΛΚ, ούτε ενδεχόμενα έξοδα της διαδικασίας – οπότε το νομοσχέδιο είναι θεωρητικό, για τα σκουπίδια.
Σε κάθε περίπτωση, το παρόν θέμα της πτώχευσης και εξυγίανσης κεντρικών αντισυμβαλλόμενων είναι πολύ σημαντικό – ενώ αφορά την αντιμετώπιση του ενδεχομένου πτώχευσης ενός κεντρικού αντισυμβαλλόμενου, όπου λαμβάνεται υπ’ όψιν και η διασυνδεσιμότητα με το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Στην Ελλάδα πάντως έχουμε ευτυχώς λίγους αντισυμβαλλομένους στην αγορά παραγώγων – οι οποίοι όμως σχετίζονται με τις συστημικές τράπεζες που εισάγουν ανασφάλεια σε ολόκληρη την οικονομία.
Συνεχίζοντας με το τρίτο μέρος, με την ευρωπαϊκή σύνταξη, δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να αποταμιεύουν για τη συνταξιοδότησή τους – μέσω ενός ευρέος φάσματος χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ, τα οποία θα είναι σε θέση να το προσφέρουν.
Ορίζονται δε οι εξουσίες των αρμοδίων αρχών για την εποπτεία των παρόχων διανομέων ΡΕΡΡ – καθώς επίσης για την εκτέλεση των σχετικών καθηκόντων που προβλέπονται από τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/1238, για τους παρόχους διανομείς ΡΕΡΡ.
Οι πάροχοι αυτοί πρέπει να συμμορφώνονται με τις κατευθυντήριες γραμμές, με τις συστάσεις και με τα Πρότυπα που εκδίδονται από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων – ενώ εισάγεται επί πλέον η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων.
Τέλος, στο τέταρτο μέρος υπάρχουν διάφορες τροπολογίες – όπου επαναπροσδιορίζεται το ανώτατο όριο της αποζημίωσης που καταβάλλει το Επικουρικό Κεφάλαιο Ασφάλισης Ευθύνης από Ατυχήματα Αυτοκινήτων.
Επίσης, δίνεται εξουσιοδότηση του Επικουρικού Κεφαλαίου για σύναψη συμφωνιών με τους Οργανισμούς αποζημίωσης άλλων Κρατών μελών – ενώ αναφέρονται διατάξεις για το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων.
Κλείνοντας, θέσαμε μία σειρά ερωτημάτων στις επιτροπές, όπου δεν απαντήθηκε κανένα – όπως για παράδειγμα τα εξής:
Στο άρθρο 32, αναφέρονται οι κυρώσεις που επιβάλλει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Το περίεργο εδώ είναι το ότι, στο 1α αναφέρεται το σχέδιο ανάκαμψης των αντισυμβαλλόμενων και παραπέμπει στο άρθρο 9 της οδηγίας – το οποίο όμως δεν έχει μεταφερθεί στο παρόν. Τι είδους λογική είναι αυτή;
Στο άρθρο 45, δίνεται εξουσιοδότηση στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, να προβαίνει σε δράσεις εξυγίανσης – παραπέμποντας στο άρθρο 59 της οδηγίας 2021/23 της ΕΕ που όμως δεν έχει μεταφερθεί στο νομοσχέδιο.
Ουσιαστικά βέβαια, η οδηγία παραπέμπει σε εθνικές αρμοδιότητες και διαδικασίες που όμως δεν ορίζονται – όπως θα καταθέσουμε στα πρακτικά.
Στο άρθρο 47, αντικείμενο είναι οι αρμοδιότητες για την εποπτεία των παρόχων ΡΕΡΡ – ενώ στην οδηγία αντικείμενο είναι και η παραγωγή των PEPP. Γιατί όχι στην Ελλάδα;
Δεν θα παράγουν πανευρωπαϊκά ατομικά συνταξιοδοτικά προϊόντα ή PEPP οι ελληνικές εταιρίες; Θα τα εισάγουμε και αυτά;
Στο άρθρο 50 αναφέρεται ότι επιβάλλονται κυρώσεις, οι οποίες μάλιστα μπορεί να είναι αρκετά υψηλές – παραπέμποντας σε παραβάσεις που αναφέρονται στην οδηγία. Εν τούτοις, δεν υπάρχει μεταφορά στο νομοσχέδιο των σχετικών άρθρων της οδηγίας – αν είναι δυνατόν!
Στο άρθρο 51, στο δικαίωμα προσφυγής, διαπιστώσαμε την περίεργη διάσταση μεταξύ ΕΚ και ΤτΕ – όπου οι αποφάσεις της ΕΚ υπόκειται σε διοικητικό δικαστήριο, ενώ της ΤτΕ στο ΣτΕ.
Το γεγονός αυτό δημιουργεί περιθώριο arbitrage, δηλαδή εκμετάλλευσης ότι συμφέρει, εκ μέρους της αγοράς – ανάλογα με το ποια δικαστική Αρχή είναι πιο ήπια ή πιο αργή.
Δεν αναφέρεται όμως τίποτα, σχετικά με το σε ποια δικαστική αρχή υπόκεινται οι αποφάσεις του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων – όσον αφορά την εποπτεία των Ιδρυμάτων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών. Ξεχάστηκε;
Συμπερασματικά λοιπόν, θα ήταν καλύτερα να αποσυρθεί ολόκληρο το σχέδιο νόμου, να διορθωθεί και να κατατεθεί ξανά – αφού δεν είναι δυνατόν να ψηφισθεί τέτοια προχειρότητα, με τόσα αναπάντητα ερωτήματα και με τέτοιες ασάφειες.
Τα τεχνικά, χρηματοπιστωτικά σχέδια νόμου, όπως το σημερινό, απαιτούν γνώσεις και μεγάλη προσοχή – ενώ η προχειρότητα μπορεί να προκαλέσει μεγάλες ζημίες στην οικονομία μας.
