.
Οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, όπως είναι το νερό και το ηλεκτρικό, καθώς επίσης οι στρατηγικές, δεν πρέπει ποτέ να ιδιωτικοποιούνται – ενώ για το νερό υπάρχει η απόφαση του ΣΤΕ που το απαγορεύει, οπότε πρέπει να σταματήσουν οι προσπάθειες της κυβέρνησης να την παρακάμψει. Αυτός είναι πάντως ο λόγος που η κυβέρνηση επιμένει στην αυτοδυναμία – το ότι δηλαδή θέλει να συνεχίσει απρόσκοπτη τη νομοθετική ασυδοσία μνημονιακού τύπου και με συνοπτικές διαδικασίες, ελπίζοντας να μην της το επιτρέψουν οι Πολίτες στις εκλογές.
.
Κοινοβουλευτική Εργασία
Είναι ασφαλώς ατυχές και εξοργιστικό να συζητάμε σήμερα, μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, ένα πολυνομοσχέδιο που συμπεριλαμβάνει ανεξάρτητες αρχές – μετά δηλαδή από την καταστροφή, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατάτμηση και στη διάλυση του ΟΣΕ.
Επίσης στην υπαγωγή του στη ΡΑΣ που, όπως αποδείχθηκε, δεν είναι σε θέση να λειτουργήσει σωστά – αλλά και στις ευρωπαϊκές αρχές που είχαν δώσει πιστοποιητικό ασφαλείας στη Hellenic Train, πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, η οποία ανήκει πια στην ιταλική κρατική Trenitalia.
Σε μία εταιρία που ήταν απούσα, όσον αφορά την παροχή βοήθειας στα θύματα – όπως άλλωστε συνέβη και με την κακοκαιρία στο παρελθόν.
Το αναφέρουμε εδώ, επειδή κάτι ανάλογο ισχύει για τη ΡΑΕ που, στο σημερινό νομοσχέδιο, αναλαμβάνει και άλλους τομείς, παρά το ότι έχει αποτύχει στους προηγούμενους – με τη διάλυση της ηλεκτροπαραγωγής, με την άναρχη ανάπτυξη των ΑΠΕ και με την εκτόξευση του κόστους ενέργειας, εις βάρος της οικονομίας μας.
Ακόμη χειρότερα, μετά από τρία χρόνια συνεχούς κατάθεσης νομοσχεδίων για τις ΑΠΕ και την ενέργεια, έχουμε εδώ έναν μεγάλο αριθμό διάσπαρτων τροπολογιών – μία νομοθέτηση χωρίς αρχή, μέση και τέλος που λογικά θα κληροδοτηθεί στην επόμενη κυβέρνηση, η οποία θα την αναθεωρήσει.
Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι δυνατόν να συζητηθούν στις τρεις επιτροπές που θα διεξαχθούν, 263 άρθρα – ενώ είναι απαράδεκτο να δρομολογείται η πλάγια ιδιωτικοποίηση του νερού, όπως συμπεραίνεται από το πρώτο μέρος του νομοσχεδίου.
Οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, όπως είναι το νερό και το ηλεκτρικό, καθώς επίσης οι στρατηγικές, δεν πρέπει ποτέ να ιδιωτικοποιούνται – ενώ για το νερό υπάρχει η απόφαση του ΣΤΕ που το απαγορεύει, οπότε πρέπει να σταματήσουν οι προσπάθειες της κυβέρνησης να την παρακάμψει.
Συνεχίζοντας στο νομοσχέδιο, αποτελεί στην ουσία μία συρραφή τριών σχεδίων νόμων – τα οποία οργανώνονται στις εξής τρεις ενότητες:
(α) Στην ενότητα Α που αφορά την ίδρυση μίας νέας ανεξάρτητης αρχής, με τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της ΡΑΕ και με τη μετονομασία της σε ΡΑΑΕΥ – με τα άρθρα 1 έως 36 που τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση από τις 16 έως τις 27.2.23, έχοντας 370 σχόλια.
(β) Στην ενότητα Β που έχει σχέση με την παραγωγή ΑΠΕ και με τις ενεργειακές κοινότητες – με τα άρθρα 37 έως 106 που τέθηκαν σε διαβούλευση από τις 15-27.2.23, έχοντας 234 σχόλια.
(γ) Στην ενότητα Γ που αφορά διάφορα περιβαλλοντικά και χωροταξικά θέματα, καθώς επίσης ΑΠΕ – η οποία τέθηκε σε διαβούλευση από τις 24 έως τις 28.2.23, έχοντας 479 σχόλια, παρά το ότι διήρκεσε πολύ λιγότερες ημέρες.
Εδώ, σε αντίθεση με τις άλλες δύο ενότητες, έχουμε περισσότερα άρθρα στο σημερινό νομοσχέδιο, από όσα στη διαβούλευση – 154 σε σχέση με 142.
Όλες αυτές οι ενότητες τώρα, συγκεντρώθηκαν σε ένα μόνο νομοσχέδιο – πιθανότατα λόγω των επικείμενων εκλογών, τουλάχιστον πριν από το δυστύχημα στα Τέμπη.
Είναι χαρακτηριστικό δε της βιασύνης το ότι, για την τρίτη ενότητα η διαβούλευση διήρκεσε μόνο τέσσερις ημέρες, όπως αναφέραμε – ενώ υπάρχουν διαμαρτυρίες για το λόγο αυτό, εκ μέρους των ενδιαφερομένων Πολιτών.
Δεν έχουν νόημα όμως, αφού συνήθως δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν τα σχόλια, ούτε καν στις επιτροπές – ενώ δεν απαντώνται σχεδόν ποτέ τα ερωτήματα μας και η διαδικασία είναι προσχηματική.
Αυτός είναι πάντως ο λόγος που η κυβέρνηση επιμένει στην αυτοδυναμία – το ότι δηλαδή θέλει να συνεχίσει απρόσκοπτη τη νομοθετική ασυδοσία μνημονιακού τύπου και με συνοπτικές διαδικασίες, ελπίζοντας να μην της το επιτρέψουν οι Πολίτες στις εκλογές.
Συνεχίζοντας, στην πρώτη ενότητα γίνεται η μετατροπή της αποτυχημένης ΡΑΕ σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων – καθώς επίσης σε αυτήν της ύδρευσης.
Όπως αναφέρεται στο άρθρο 1, ο σκοπός είναι η ορθολογική ρύθμιση της παροχής υπηρεσιών ύδατος και επεξεργασίας αστικών αποβλήτων, ιδίως ως προς την οργάνωση, τις παρεχόμενες υπηρεσίες, το κόστος και την τιμολόγησή τους – μέσα από την ανάθεση σχετικών αρμοδιοτήτων εποπτείας και ελέγχου, στη ΡΑΑΕΥ.
Γιατί αλήθεια; Σήμερα δεν λειτουργούν ορθολογικά αυτές οι υπηρεσίες; Εάν ναι, τότε πώς θα λειτουργήσουν ορθολογικά;
Στην αιτιολογική έκθεση τώρα, αναγράφονται τα εξής: «Το σημερινό καθεστώς παροχής και διαχείρισης των υπηρεσιών ύδατος και των αστικών αποβλήτων, παρουσιάζει εγγενείς και λειτουργικές αδυναμίες, όπως ο μεγάλος αριθμός και οι ανισοβαρείς δυνατότητες των παρόχων, η ελλιπής εποπτεία τους και η ανεπαρκής λογοδοσία». Η ερώτηση μας εδώ είναι γιατί δεν υπάρχει λογοδοσία και ποιος είναι ο λόγος που πρέπει να τα ελέγχει όλα μια Αρχή που δεν λογοδοτεί;
Αναφέρεται επίσης στην αιτιολογική έκθεση πως για πρώτη φορά ρυθμίζονται κατά τρόπο συνεκτικό, το πεδίο και ο φορέας της ρυθμιστικής και ελεγκτικής εποπτείας των φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος, δηλαδή των ΟΤΑ – επί πλέον της επεξεργασίας αστικών αποβλήτων, υπό τη σημερινή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Γιατί αλήθεια χρειάζεται μια νέα Αρχή, αφού όλοι αυτοί οι φορείς είναι υπό το κράτος;
Ρητορικό το ερώτημα βέβαια, αφού φαίνεται καθαρά πως προωθείται σταθερά η ιδιωτικοποίηση του νερού – είτε άμεσα που όμως εμποδίσθηκε από το ΣτΕ, είτε έμμεσα μέσω ΣΔΙΤ για τα έργα υποδομής, όπως στον ΟΣΕ.
Σε αυτήν την περίπτωση, εάν για τα έργα υποδομής απαιτηθούν δάνεια, ο χρηματοδότης θα ζητήσει να εγγραφούν υποθήκες στο δίκτυο – κάτι που είτε θα αυξήσει τα τέλη για να καλυφθεί ο τόκος, είτε θα προκληθούν ζημίες.
Στην τελευταία περίπτωση δεν θα μπορούν να πληρωθούν οι τόκοι, οπότε θα καταπέσουν εγγυήσεις και θα ξεπουληθεί η υποδομή σε εξευτελιστική τιμή. Δεν θα επρόκειτο εδώ για ιδιωτικοποίηση από την πίσω πόρτα;
Θεωρούμε πάντως ότι, οι ρυθμίσεις για την ΡΑΑΕΥ παραβιάζουν άρθρα του Συντάγματος, όπου επιβάλλεται έλεγχος του Κράτους στους φορείς παροχής υπηρεσιών ύδρευσης – ενώ επεκτείνεται στα έργα και υπηρεσίες διαχείρισης, συντήρησης, επισκευής, κατασκευής, επέκτασης, ανανέωσης και εκμετάλλευσης του συνόλου της μοναδικής υφιστάμενης βασικής υποδομής, για την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης στον πληθυσμό.
Η Ανεξάρτητη Αρχή, στην οποία η κυβέρνηση θέλει να μεταβιβάσει τα παραπάνω, είναι εκτός της Κεντρικής Κυβέρνησης και δεν επιτρέπεται – ενώ, όπως έχουμε διαπιστώσει από τις αποτυχημένες ΡΑΣ και ΡΑΕ, θα είχε επί πλέον καταστροφικά αποτελέσματα.
Το θέμα είναι βέβαια ότι, το ξεπούλημα του νερού απαιτείται σταθερά από την Τρόικα, όπως αναφέρεται στις αξιολογήσεις – ενώ πρόσφατα επικρότησε τους χειρισμούς της κυβέρνησης.
Αναφερόμαστε εδώ στην τροπολογία για την παράκαμψη της απόφασης του ΣΤΕ, έτσι ώστε η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ να παραμείνουν στο Υπερταμείο των ξένων – όπως θα καταθέσουμε στα πρακτικά.
Έχει επίσης ενδιαφέρον το ότι το νομοσχέδιο, με το άρθρο 12, δρομολογεί την αναδιάρθρωση των υφισταμένων παρόχων υπηρεσιών ύδατος, με συνενώσεις ή με συγχωνεύσεις – προς ενίσχυση της διαχειριστικής τους ικανότητας.
Εν προκειμένω, έχουν προκληθεί ήδη αντιδράσεις, όπως στη Λάρισα και αλλού – ενώ δεν υπάρχει κάποιος λόγος ενσωμάτωσης τους, εκτός εάν ο σκοπός είναι η μεταφορά νερού από τη μία περιοχή στην άλλη.
Υπάρχουν τέτοιες σκέψεις; Σε κάθε περίπτωση, ο πρωθυπουργός στη Λάρισα απέκλεισε πρόσφατα την περίπτωση μεταφοράς του νερού του Αχελώου, για αγροτική χρήση – παρά το ότι κάτι τέτοιο θα ήταν χρήσιμο.
Τέλος, αυξάνεται το μέγεθος της ΡΑΕ και το κόστος, κατά συνολικά δώδεκα άτομα – με έναν Αντιπρόεδρο, με πέντε λοιπά μέλη της Αρχής και με έξι επιπλέον θέσεις, με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, στη Γραμματεία.
Στη δεύτερη ενότητα και στα άρθρα 37 έως 106, αναφέρεται ως σκοπός η προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ – κάτι για το οποίο έχουμε ήδη πολλούς νόμους.
Όσον αφορά τη σχετική οδηγία της ΕΕ, την 2018/2001, εμφανίζεται να έχει υιοθετηθεί από την Ελλάδα τον Ιούνιο του 2021 – σημειώνοντας πως δεν έχουμε διαπιστώσει ποτέ να μεταφέρονται οι οδηγίες επακριβώς.
Στο άρθρο 39, στο σκοπό, αναφέρεται πως η Ελλάδα πρέπει να συνεργάζεται με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης – έτσι ώστε συλλογικά το μερίδιο της ενέργειας από ΑΠΕ στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2030, να ανέρχεται τουλάχιστον στο 32%, εκτός εάν αλλάξει.
Τι σημαίνει αυτό; Το 2021 η χώρα μας είχε μερίδιο στις ΑΠΕ ύψους 22%, όσο ο μέσος όρος της ΕΕ – ενώ υπολείπονταν μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Πολωνία. Εάν δεν φτάσει στο 32% η Γερμανία, για παράδειγμα, θα πρέπει να αυξήσουμε εμείς το ποσοστό; Αυτό σημαίνει;
Στο ΕΣΕΚ πάντως βλέπουμε τις ΑΠΕ το 2030 στο 67% για ηλεκτροπαραγωγή – ενώ συνολικά στο 30,9% ή άνω του 35%, όπως αναφέρει το ΕΣΕΚ στους γενικούς στόχους.
Επομένως, αυτός ο στόχος έχει ήδη υιοθετηθεί. Είναι όμως εφικτός και με ποιες οικονομικές συνέπειες;
Σημειώνεται εδώ ότι το ΕΣΕΚ της ΝΔ του 2019 είναι ήδη για τα σκουπίδια, αφού προβλέπεται μέγιστο κόστος ηλεκτρισμού 120 €/MWh – κάτι που δεν ισχύει πια, ακόμη και πριν από τα προβλήματα με τις κυρώσεις στην Ρωσία.
Εδώ πρόκειται για το τελικό στην παραγωγή – όχι στον καταναλωτή μετά τις επιδοτήσεις όπως σήμερα, ενώ οι επιδοτήσεις κοστίζουν και θα μας χρεωκοπήσουν.
Προβλέπει επίσης ενεργειακή εξάρτηση της τάξης του 70-75% και κλείσιμο των λιγνιτών, χωρίς να αναφέρει κάποια εκμετάλλευση εξορύξεων – ενώ δεν θέλουμε ούτε να σκεφτούμε τι σημαίνει η ενεργειακή αυτή εξάρτηση, σε μια υπερχρεωμένη χώρα που περιμένει να τροφοδοτηθεί με LNG, στην σειρά μαζί με όλες οι άλλες στην ΕΕ, για να επιβιώσει.
Συνεχίζοντας, περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας – κάτι που ήδη υπάρχει, αλλά διαφοροποιείται. Ορίζεται δε η νομική μορφή, η σύσταση το μητρώο και η λύση τους – ενώ γίνονται τροποποιήσεις για Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών, με τα άρθρα 86 έως 103.
Επί πλέον, υπάρχουν τα άρθρα 63 έως 67, για αυτοπαραγωγή ενέργειας – όπου στο άρθρο 63 παρ. 6β αναφέρεται ότι, η αυτοπαραγωγή επιτρέπεται έως το σημείο που ανέρχεται στο 8% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος ηλεκτρικής ενέργειας, με το περισσότερο να μπορεί να έχει επιβαρύνσεις.
Οφείλουμε πάντως να σημειώσουμε εδώ πως ήδη η κυβέρνηση έχει απογοητεύσει τα νοικοκυριά με τα φωτοβολταϊκά στέγης, καταργώντας την ενίσχυση – οπότε υπάρχει θέμα αναξιοπιστίας της. Μήπως δρομολογείται απλά και μόνο για να μοιραστούν ευρωπαϊκά χρήματα στην αγορά;
Παρατίθενται επίσης πολλές λεπτομέρειες, όσον αφορά εκπομπές διαφόρων ειδών καυσίμων, στο άρθρο 85 – χωρίς όμως να υπάρχει κοστολόγηση, οπότε δεν έχει κανένα νόημα να ασχοληθούμε με τις λεπτομέρειες.
Στην τρίτη ενότητα και στα άρθρα 107 έως 261, περιλαμβάνονται διάφορες ρυθμίσεις για την τιμολόγηση, για την επιδότηση δηλαδή των ΑΠΕ, για τη Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης και για την αδειοδότηση τους – ενώ αναφέρονται τρόποι ενίσχυσης σταθμών ΑΠΕ σε συνδεδεμένα και μη νησιά, θέματα χωροταξικά για την τοποθέτηση των μονάδων ΑΠΕ και παρατάσεις στις αδειοδοτήσεις.
Ο συγκεκριμένες τρόπος ενίσχυσης, μέσω του Χρηματιστήριου Ενέργειας, έχουμε τονίσει πολλές φορές πως είναι δαιδαλώδης, εκ των πραγμάτων αδιαφανής και επισφαλής – οπότε δεν υπάρχει λόγος να υπεισέλθουμε σε λεπτομέρειες, πόσο μάλλον όταν εμείς έχουμε εντελώς διαφορετικές προτάσεις.
Δρομολογούνται επί πλέον θέματα μετακίνησης προσωπικού μεταξύ ΔΕΗ, ΔΕΔΗΕ και ΔΕΠΑ Εμπορίας – επίσης όσον αφορά την ηλεκτροκίνηση, για την εγκατάσταση σημείων φόρτισης.
Δυστυχώς ακόμη ασχολούμαστε – έχοντας προβλέψει από την αρχή τις καθυστερήσεις, σε σχέση με το νόμο του 2019 του κ. Χατζηδάκη.
Ειδικά όσον αφορά το άρθρο 152, οι χρεώσεις για Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας την περίοδο 1.11.2021 – 31.3.2022, οι οποίες είχαν ανασταλεί ως ελάφρυνση, διαγράφονται πλέον. Δεν είναι λάθος, αλλά συμπεριλαμβάνονται αγρότες και βιομηχανίες που έχουν επιβαρυνθεί και πρέπει να στηριχθούν περαιτέρω, για να διατηρηθεί η παραγωγή.
Με το άρθρο 155 τώρα, προβλέπεται η σύναψη διμερών συμβάσεων για σταθμούς, αντί του χρηματιστηρίου ενέργειας – κάτι που είναι θετικό και ευχόμαστε να λειτουργήσει σωστά, γνωρίζοντας πως σχεδόν σε όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ διαπραγματεύεται ένα μικρό μόνο μέρος στο χρηματιστήριο.
Σε σχέση με το άρθρο 162 που αφορά έργα υδροηλεκτρικών σταθμών εθνικής σπουδαιότητας, αφορά το φράγμα της Μεσοχώρας; Εάν ναι, θα ήταν ασφαλώς θετικό, αλλά δεν αναφέρεται κόστος.
Περαιτέρω, υπάρχουν θέματα για τον καθορισμό και την εκμετάλλευση λατομείων και μεταλλείων στα άρθρα 166 έως 172, θέματα προστασίας περιβάλλοντος και περιοχών NATURA – καθώς επίσης για τεχνικά έργα από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, στα άρθρα 182 έως 189.
Στα άρθρα δε 190 έως 211, περιλαμβάνονται κυρώσεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος – όπως για την προστασία της άγριας πανίδας, για φθορές από ζώα, για παράνομη θύρα κλπ.
Τέλος, αναφέρονται θέματα καθορισμού δασικών εκτάσεων στα άρθρα 212 έως 224, όπως σε λιμένα και σε camping, όπου περιλαμβάνεται η δημιουργία χώρου δασικής αναψυχής στο Δήμο Γαλατσίου Αττικής, έκτασης 128 στρεμμάτων (άρθρο 212) – επί πλέον, διάφορες χωροταξικές και πολεοδομικές τροπολογίες στα άρθρα 225 έως 254 και θέματα για απόβλητα, στα άρθρα 255 έως 261.
Κλείνοντας με το ΓΛΚ, υπάρχει μεν κοστολόγηση των αμοιβών του νέου προσωπικού της ΡΑΑΕΥ, αλλά καμία αναφορά σε λειτουργικά έξοδα – σαν να μην πρόκειται να υπάρξουν.
Από την άλλη πλευρά, έχουμε αναφορές του ΓΛΚ σε έναν μακρύ κατάλογο από ενδεχόμενες δαπάνες ή απώλεια εσόδων, όσον αφορά τα κίνητρα για τις ΑΠΕ του σχεδίου νόμου, χωρίς καμία κοστολόγηση – όπως, για παράδειγμα, για τον ΕΛΑΠΕ από τη μείωση του Τέλους Δέσμευσης Φυσικού Χώρου του άρθρου 60, της χορήγησης της Λειτουργικής Ενίσχυσης στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα του άρθρου 109 και στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά των άρθρων 113 έως 115.
Εκτός αυτού, της εξαίρεσης των επαγγελματιών αγροτών/κατόχων φωτοβολταϊκών σταθμών, από το ανώτατο όριο για την προσαυξημένη τιμή αποζημίωσης, η οποία καταβάλλεται σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς που λειτουργούν, στο άρθρο 121 – καθώς επίσης της προσαύξησης κατά ποσοστό 25%, των τιμών αναφοράς και των τιμών αποζημίωσης, για τους σταθμούς των βιομάζας και βιοαερίου του άρθρου 151.
Επί πλέον πιθανή δαπάνη, σε περίπτωση που η χώρα μας αναγκαστεί να δεχθεί τη μεταβίβαση της ενδεχόμενης πλεονάζουσας παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ από άλλο κράτος μέλος, κάτι που θεωρούμε απαράδεκτο, στο άρθρο 70 παρ.4 – καθώς επίσης κάποια επιμέρους κόστη για οργανωτικά στον ΟΦΥΠΕΚΑ και στο Μητρώο Ενεργειακών Κοινοτήτων.
Σε κάθε περίπτωση, το θέμα του κόστους της ενέργειας είναι τεράστιο – τόσο όσον αφορά αυτή καθαυτή την ενέργεια, όσο και τον πληθωρισμό που προκαλεί στην οικονομία.
Δεν μπορούμε φυσικά να δεχθούμε μια τέτοια νομοθέτηση, χωρίς κοστολόγηση των συνεπειών της – αφού θα ήταν σαν να λέγαμε «πάμε και όπου βγει», όπως ο μηχανοδηγός στα Τέμπη. Επομένως αυτός είναι ένας από τους λόγους που θα καταψηφίσουμε το νομοσχέδιο – χωρίς να υποβαθμίζουμε τους υπόλοιπους, όπως στο θέμα του νερού.
