Το πρόσφατο παρελθόν έχει αποδείξει ότι σε οποιαδήποτε πολιτική δράση της Ευρωπαϊκής ένωσης υπάρχει η λέξη ΄μετάβαση΄ το αποτέλεσμα για τον μέσο πολίτη της Ένωσης είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό.
Στην πραγματικότητα επέρχεται άμεση οικονομική επιβάρυνση η οποία δικαιολογείται ως πρόσκαιρη πλην αναγκαία ενώ πάντοτε υπάρχουν αναφορές για τα μελλοντικά ιδεατά αποτελέσματα απόλυτα εξωραϊσμένα.
Η λέξη ΄μετάβαση΄ μπορεί να εμπεριέχει τον χρονικό προσδιορισμό του σύντομου όμως τις περισσότερες φορές κάθε άλλο πάρα σύντομη είναι αφού πάντα επιλέγεται κάποιος ενδιάμεσος ορατός στόχος ενώ η καταληκτική του πορεία είναι πάντα μακροπρόθεσμη και περιλαμβάνει αρκετές δεκαετίες.
Τα τελευταία χρόνια ακούμε συνεχώς για την κλιματική αλλαγή αλλά και για τους τρόπους αντιμετώπισης της.
Το καλοκαίρι του 2021 η Ε.Ε. ενέκρινε μια σειρά προτάσεων με στόχο να προσαρμοστούν οι πολιτικές της Ένωσης για το κλίμα, την ενέργεια, τις μεταφορές και την φορολογία με τον ενδιάμεσο στόχο της μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η παραγωγή και η χρήση ενέργειας ευθύνονται περισσότερο από το 75% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της Ε.Ε. αποφασίστηκε η απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος της Ένωσης για να προσαρμοστεί στην κατεύθυνση του μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδίου της επίτευξης ουδέτερου ισοζυγίου διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050.
Αυτή είναι η πράσινη συμφωνία – Green deal – για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος οπότε ανάλογα πρέπει να υπάρξει μετασχηματισμός της οικονομίας και κοινωνίας ώστε να εκπληρωθούν οι στόχοι τόσο οι μεσοπρόθεσμοι έως το 2030 όσο και οι μακροπρόθεσμοι έως το 2050.
Η φυγή από τον άνθρακα περνά ΄μεταβατικά΄ από την χρησιμοποίηση του φυσικού αερίου ως κυρίας πρώτης ύλης για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος κάτι που όπως διαπιστώθηκε οδήγησε στην αύξηση της τιμής του, πράγμα απόλυτα λογικό και κυρίως στην παγίωση των υψηλών επιπέδων αγοράς του.
Συνδυαστικά και για την τιμωρία όσων επιμένουν να χρησιμοποιούν την παραδοσιακή πρώτη ύλη για την παραγωγή ρεύματος, τον άνθρακα, ενεργοποιήθηκε πλήρως το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων.
Να θυμίσουμε ότι το ευρωπαϊκό που είναι και το μεγαλύτερο σύστημα τέθηκε σε εφαρμογή το 2015 με σκοπό τον περιορισμό των εκπομπών αέριων του θερμοκηπίου.
Ο μηχανισμός αυτός υποχρεώνει τις ρυπογόνες βιομηχανίες να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που παράγουν ενώ αντίθετα όσες επιχειρήσεις έχουν πλεόνασμα μονάδων μπορούν να τις πωλούν σε τιμές που καθορίζονται στο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ρύπων.
Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι οι τιμές των τύπων αυξήθηκαν, ενώ πολλές χώρες επέλεξαν την ΄τιμωρία΄ από τις αυξημένες τιμές του φυσικού αέριο .Και όλα αυτά πριν την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την διαπίστωση ότι οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν πολλά περιθώρια εναλλακτικών επίλογων αφού με στοιχεία 2021 οι εισαγωγές φυσικού αερίου από την Ρωσία κάλυψαν το 46,8% των αναγκών τους, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το πετρέλαιο έφθασε το 34% περίπου.
Παρουσιάζεται δε το φαινόμενο η Ε.Ε. να μην είναι μόνο αμυντικά και πολιτικά ανίσχυρη αλλά και ενεργειακά.
Σε καμία δε περίπτωση δεν θα μπορούσε να ακολουθήσει τις ΗΠΑ και την Αγγλία στην απαγόρευση κάθε εισαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου από την Ρωσία.
Η εξάρτηση της ήταν δεδομένη και άρα τα περιθώρια κυρώσεων σε ενεργειακό επίπεδο μηδενικά, αυτός εξάλλου ήταν και ο λόγος που δεν αποκλείστηκαν όλες οι Ρωσικές Τράπεζες από το SWIFT.
Ο εφιάλτης της έλλειψης επάρκειας ή και της πλήρους διακοπής της παροχής ήταν ανοικτός οπότε και η ανάγκη μετατρέπονταν σε φιλότιμο πάντα φυσικά με το ανάλογο κόστος.
Λογική βεβαίως θεωρείται και η εκτόξευση των ενεργειακών τιμών σε επίπεδα που κάποιοι θα τα θεωρούσαν εξωπραγματικά πριν λίγους μήνες, όμως επίπεδα που αποτελούν βρόχο για νοικοκυριά και επιχειρήσεις με τα οικονομικά επιτελεία να αναζητούν λύσεις μέσω μηχανισμών επιδοτήσεων και δανείων κάτι που θεραπευτικά θυμίζει την επίδραση της ασπιρίνης έναντι του καρκίνου.
Η πολιτική αντίδραση της Ε.Ε. ήταν η δημοσιοποίηση του σχεδίου απεξάρτησης αναφορικά με το φυσικό αέριο κατά 80% μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους, δηλαδή η αντικατάσταση από άλλες εναλλακτικές πηγές των 100 από τα 155 δις κυβικών μέτρων που εισήγαγε από την Ρωσία κατά το 2021.
Πάλι η λέξη ΄μετάβαση΄ προσδιορίζει τους όρους μεταβολής μιας διαχρονικά υφιστάμενης κατάστασης και μάλιστα στην συγκεκριμένη περίπτωση ο χρονικός προσδιορισμός είναι αμέσως, εντός των επόμενων εννέα μηνών.
Στόχος ιδιαίτερα φιλόδοξος και παράλληλα στόχος ιδιαίτερα επικίνδυνος για τις επιπτώσεις που θα επιφέρει στους οικονομικούς προϋπολογισμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων .
Στην ουσία ότι δεν έγινε δεκαετίες θα γίνει σε εννέα μήνες, πράγμα που εξ αρχής τίθεται υπό καθεστώς εντόνων αμφιβολιών .
Το εγχείρημα είναι άκρως φιλόδοξο με το 80% των εισαγωγών φυσικού αερίου του έτους 2021 από την Ρωσία να καλύπτεται πλέον από 50 δις κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αεριού LNG από χώρες ΗΠΑ, Κατάρ, Αίγυπτο, από 20 δις κ.μ. από νέες μονάδες ΑΠΕ, από 14 δις κ.μ. από εξοικονόμηση ενέργειας και αλλά 10 δις κ.μ. από άλλους αγωγούς ( TAR , Αλγερία , Νορβηγία ).
Ακόμη και η παροιμία του πνιγμένου που πιάνεται από τα μαλλιά του δεν μπορεί να δικαιολογήσει επαρκώς το συγκεκριμένο σχέδιο απεξάρτησης.
Είναι τόσο εκτός πραγματικότητας που το μόνο που μπορεί να επιτύχει είναι η επί μακρόν παρουσία υψηλών ενεργειακών τιμών και μάλιστα σε επίπεδα ενεργειακής φτώχειας.
Εάν το σχέδιο των Ευρωπαίων είναι αυτό και των Αμερικάνων η προσέγγιση του Μαδούρο για την εισαγωγή πετρελαίου από την Βενεζουέλα τότε δυστυχώς πτωχεύσαμε όχι μόνο οικονομικά αλλά και ηθικά.
ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
