Παράλληλα όμως, το χαμηλό επίπεδο οικονομικής εξέλιξης προσφέρει αυξημένες ευκαιρίες, ειδικά σε εταιρίες που επιθυμούν να μονοπωλήσουν την αγορά (δημιουργώντας την ουσιαστικά).
Σε αυτό αποσκοπούσε άλλωστε και η επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ινδίας στις ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο, όπου συζήτησε (πέραν των πολιτικών ηγετών), με στελέχη των μεγαλύτερων επιχειρήσεων της υπερδύναμης. Ανάμεσα σε αυτές, ήταν η Google, η Boeing, η PepsiCo και η GeneralElectric.
Άλλωστε, η επέκταση μεγάλων εταιριών ξένων χωρών στη χώρα, όπως πχ. της Alibaba, επιβεβαιώνει μερικώς το μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον. Οι υποσχέσεις Modi για τη βελτίωση των υποδομών (το πρώτο επίπεδο επενδύσεων μιας αναπτυσσόμενης οικονομίας) καθώς επίσης οι κινήσεις του για την απελευθέρωση των αγορών (μεταξύ άλλων, ιδιωτικοποιήσεις εταιριών παραγωγής πετρελαίου και λιγνίτη), θα μπορούσαν να αποδειχθούν προσοδοφόρες, σε μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα.
.
Το πρόβλημα του χρέους
Παρά τις θετικές προοπτικές που ήδη αναφέραμε, τα παρακάτω οικονομικά στοιχεία της Ινδίας είναι ανησυχητικά:
(α) Το δημόσιο χρέος της χώρας (ως προς το ΑΕΠ), βρίσκεται σε αρκετά υψηλά επίπεδα για μια αναπτυσσόμενη οικονομία. Συγκεκριμένα, χρέος πάνω από το 50%, θεωρείται ως ένδειξη «κορύφωσης», όσον αφορά τις περαιτέρω προοπτικές ανάπτυξης ενός μη βιομηχανικού κράτους. Η αιτία είναι ακριβώς το ότι «αναπτύσσεται» – δεν διαθέτει δηλαδή ακόμη τις κατάλληλες κρατικές υποδομές, οπότε θα κληθεί να δανειστεί σημαντικά ποσά, για να τις κατασκευάσει.
Το αντίστοιχο δημόσιο χρέος της Ρωσίας, για παράδειγμα, είναι της τάξης του 13,41%, με ΑΕΠ μεγαλύτερο (πάνω από 2 τρις δολάρια) και με πληθυσμό σημαντικά μικρότερο (144 εκ.). Εάν δε λάβουμε υπόψη τα στοιχεία της πρώτης εικόνας του κειμένου (σύγκριση BRICS), αντιλαμβανόμαστε πως η Ινδία έχει χρέος 4-5 φορές μεγαλύτερο από αυτό της Ρωσίας, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ (επίπεδο εξέλιξης) 10 φορές μικρότερο (!).
.
(β)Το επόμενο στοιχείο που πρέπει να ερευνήσουμε είναι το εξωτερικό χρέος της χώρας. Με το συνολικό χρέος της Ινδίας να κυμαίνεται στα 1,3 τρις δολάρια, το εξωτερικό χρέος βρίσκεται στα 390 δις ή στο 30% του συνολικού. Μολονότι το επίπεδο του εξωτερικού χρέους δεν υπερβαίνει το 50% (σήμα κινδύνου για τη χρεοκοπία μιας χώρας), αυξάνεται όμως με πολύ γρήγορους ρυθμούς (γράφημα).
.
.
Όσο μεγαλύτερο είναι το εξωτερικό χρέος, τόσο πιο πολύ εξαρτάται μια χώρα από τις εισροές ξένου συναλλάγματος – οπότε, σε μία παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, καταρρέει (παράδειγμα η Ασιατική κρίση του 1997, η Ρωσική το 1998).
Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ινδίας πάντως έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, κάτι που προσφέρει μια σχετική ασφάλεια στη χώρα, απέναντι στην απειλή της χρεοκοπίας – ένας κίνδυνος που συναντάται συχνά σε χώρες με δυσανάλογα χαμηλά συναλλαγματικά αποθέματα, ταυτόχρονα με ένα υψηλό επίπεδο εξωτερικού χρέους.
.
(γ) Το ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο της Ινδίας (γράφημα) αποτελεί ίσως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της – ιδίως επειδή δεν ήταν πλεονασματικό ούτε μια φορά τα τελευταία 10 χρόνια. Επίσης το έλλειμμα στο προϋπολογισμό, ύψους -4,5%, αφού το δημόσιο χρέος αυξάνεται ετησίως, ανάλογα με το έλλειμμα του προϋπολογισμού.
.
.
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών πάντως, εμφανίζει ανοδική πορεία (ελλειμματικό βέβαια ακόμη), ειδικά μετά τη μεγάλη μείωση του το 2013. Επιβεβαιώνει δε (σε σύγκριση με το εμπορικό ισοζύγιο), πως αφού δεν εξελίχθηκε θετικά λόγω της αύξησης των εξαγωγών έναντι των εισαγωγών, θα εξισορροπήθηκε από τις ξένες επενδύσεις (εισροές κεφαλαίων).
.
(δ) Η νέα κυβέρνηση θέλει να εξισορροπήσει τις υψηλές δαπάνες του προϋπολογισμού, οι οποίες αυξάνουν τα ελλείμματα και επομένως το χρέος, με την επιβολή έμμεσων φόρων. Με το ΦΠΑ που σχεδιάζει να υιοθετήσει, ίδιο σε εθνικό επίπεδο, με το φόρο στον καπνό, καθώς επίσης με τον αντίστοιχο στα ανθρακούχα ποτά. Επίσης με τη μείωση της γραφειοκρατίας, έτσι ώστε να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, ειδικά στον τομέα του εξοπλισμού.
Εν τούτοις, οι πολύ ακριβές επιδοτήσεις που παρέχει στους κατοίκους, στα τρόφιμα, στα λιπάσματα, καθώς επίσης στα καύσιμα, παρέμειναν ως είχαν – παρά το ότι οι επενδυτές περίμεναν την κατάργηση τους στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης πολιτικής που ισχυρίζεται ότι θα εφαρμόσει ο πρωθυπουργός. Οι επιδοτήσεις αυτές το προηγούμενο έτος επιβάρυναν τον προϋπολογισμό κατά 2,3% του ΑΕΠ, οπότε ήταν υπεύθυνες για το μισό περίπου του ελλείμματος.
Για την Ινδία είναι επίσης σημαντικές οι βροχοπτώσεις οι οποίες, εάν είναι χαμηλότερες του αναμενομένου, όπως ήδη παρατηρείται, μειώνουν τις γεωργικές σοδειές και δυσκολεύουν την επιβίωση των κατοίκων – ειδικά επειδή τα 800 εκ. από το 1,2 δις του πληθυσμού έχουν εισόδημα λιγότερο από 1 $ την ημέρα.
.
(ε) Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι ο πληθωρισμός, ο οποίος αύξησε τις τιμές των καταναλωτικών προϊόντων πάνω από 10%. Με δεδομένο δε το ότι, ο νέος πρωθυπουργός δεν θεωρεί προτεραιότητα την απελευθέρωση του λιανικού εμπορίου, ενώ καθυστερεί την αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος, το οποίο υποχρεώνει συχνά τις ξένες εταιρείες να πληρώνουν αναδρομικά υψηλούς φόρους (για παράδειγμα, η Vodafone, μετά την εξαγορά μίας ινδικής επιχείρησης, κλήθηκε εκ των υστέρων να πληρώσει 2,4 δις δολάρια), η καταπολέμηση του πληθωρισμού είναι αμφίβολη. Ίσως εδώ να οφείλεται και η άνοδος του χρηματιστηρίου της χώρας, κατά περίπου 30% από την αρχή του έτους.
.
Συμπεράσματα
Με το δημόσιο χρέος να αυξάνεται συνεχώς την τελευταία δεκαετία, έχοντας μεν ως αποτέλεσμα την αύξησης του ΑΕΠ της χώρας, όχι όμως αρκετά για το μέγεθός της, η εισροή ξένων κεφαλαίων αποτελεί πλέον τη μοναδική ελπίδα της Ινδίας για τη διατήρηση του ρυθμού ανάπτυξης.
Στα πλαίσια αυτά ο νέος πρωθυπουργός της, με τη φιλελεύθερη ιδεολογία του, στοχεύει στην αύξηση των ξένων επενδύσεων, οπότε στην συνεχιζόμενη άνοδο του ΑΕΠ – έναν στόχο που φαίνεται να έχει πετύχει η κυβέρνηση του, τουλάχιστον μέχρι σήμερα.
Με την ανάπτυξη πάντως να έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια, τυχόν εκροή ξένων κεφαλαίων από τη χώρα, θα σηματοδοτούσε το ξεκίνημα της κατάρρευσής της. Η πολιτική, κατ’ επέκταση, θα παίξει ουσιαστικότατο ρόλο, παράλληλα με το πόσο αρνητικά θα κινηθούν οι άλλες χώρες της BRICS.
Ιδιαίτερα προσοχή θα πρέπει να δοθεί και στη νομισματική πολιτική που σκοπεύουν να ακολουθήσουν οι ΗΠΑ (FED, σταμάτημα της πιστωτικής επέκτασης), στη περίπτωση που τελικά τηρήσουν τις ανακοινώσεις τους.
