Ευρωζώνη – η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων με δάνεια Τραπεζών και με έκδοση ομολόγων (ως ποσοστό επί του ΑΕΠ της ένωσης)
.
Η μαύρη καμπύλη αφορά το ρυθμό ποσοστιαίας αλλαγής των τραπεζικών δανείων προς τις επιχειρήσεις στην Ευρωζώνη (NFC σημαίνει σε επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στο χρηματοπιστωτικό τομέα), ως ποσοστό του ΑΕΠ – ενώ η γκρίζα γραμμή τον αντίστοιχο δείκτη χρηματοδότησης, μέσω έκδοσης ομολόγων (Debt Securities).
Από το γράφημα φαίνεται καθαρά ότι, οι τραπεζικές πιστώσεις έχουν πολύ μεγάλες (άρα καταστροφικές) διακυμάνσεις, συγκριτικά με τα ομόλογα, γεγονός που τεκμηριώνει την «προκυκλική» συμπεριφορά των τραπεζών – το ότι δηλαδή στην εποχή της μεγάλης ανάπτυξης (έως το 2008) προσέφεραν υπερβολικά πολλά δάνεια, ενώ όταν ξέσπασε η κρίση (2008/09) μείωσαν απότομα και μαζικά το δανεισμό. Η συμπεριφορά αυτή των τραπεζών δημιούργησε τεράστια προβλήματα στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις – στερώντας τους τη χρηματοδότηση ακριβώς εκείνη την εποχή που την είχαν περισσότερο ανάγκη.
Σε αντίθεση με τις τράπεζες, η αγορά ομολόγων δεν υπόκειται σε τέτοιες διακυμάνσεις – δεν είναι «προκυκλική» δηλαδή, αποτελώντας μία πολύ πιο αξιόπιστη και λιγότερο επικίνδυνη πηγή χρηματοδότησης.
Εν τούτοις, τα παραπάνω συμπεράσματα δεν αποδυναμώνουν αρκετά τον ισχυρισμό, σύμφωνα με τον οποίο οι μεγάλες τράπεζες είναι σημαντικές για την πραγματική οικονομία, αφού μπορούν ευκολότερα να τη χρηματοδοτήσουν – κάτι που επιτυγχάνεται από το αμέσως επόμενο γράφημα.
.
Ευρωζώνη – η σύσταση του ισολογισμού των Τραπεζών
.
Εδώ φαίνεται η επιθετική σύσταση των ισολογισμών όλων των τραπεζών της Ευρώπης – η οποία αφορά συνολικά πάγια, ύψους 42 τρις €! Το μεγαλύτερο μερίδιο (σκούρο μπλε, 30%), αποτελούν τα δάνεια, τα οποία έχουν δώσει οι τράπεζες σε άλλες τράπεζες – το 13% (ανοιχτό μπλε, Remaining assets), αφορά τα παράγωγα, ενώ το 9% (κίτρινο) τα κρατικά ομόλογα, τα οποία έχουν οι τράπεζες στους ισολογισμούς τους.
Τα δάνεια στην πραγματική οικονομία της Ευρώπης συμπεριλαμβάνονται ουσιαστικά στα δύο κόκκινα μέρη του γραφήματος – όπου το 18% αφορά τα δάνεια προς τα νοικοκυριά HH total loans), ενώ το 15% (NFC Loans) τα δάνεια προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Αυτό σημαίνει με τη σειρά του ότι, μόλις το 33% των συνολικών ισολογισμών των τραπεζών αφορά δάνεια προς την πραγματική οικονομία – προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ολόκληρο το υπόλοιπο (67%) έχει ουσιαστικά σχέση με τα «παιχνίδια» των τραπεζών μεταξύ τους, καθώς επίσης με τη χρηματοδότηση των κρατών.
Για παράδειγμα, η μεγάλη γαλλική τράπεζα «Credit Agricole» έχει δανείσει στην πραγματική οικονομία, στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά δηλαδή, μόλις το 18% του συνολικού ισολογισμού της – η Societe Generale το 29%, ενώ η Deutsche Bank το 20% (πάντοτε σύμφωνα με τη μελέτη και με στοιχεία της BIS).
Επομένως, το τραπεζικό μέγεθος δεν εξασφαλίζει καθόλου τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας – αντίθετα, αυξάνει το μέγεθος της χρηματιστηριακής και λοιπής φούσκας, με οδυνηρά επακόλουθα για την Οικονομία.
Τα στοιχεία και τους συσχετισμούς αυτούς θα έπρεπε να γνωρίζει επακριβώς κάθε Ευρωπαίος και κάθε Έλληνας πολιτικός την επόμενη φορά, κατά την οποία οι μεγάλες τράπεζες θα απειλήσουν – ισχυριζόμενες ότι ο περιορισμός των ισολογισμών τους, η ανάγκη «ρύθμισης» τους (διαχωρισμός σε εμπορικές και επενδυτικές, απαγόρευση ορισμένων κερδοσκοπικών παιχνιδιών τους κλπ.), ή η υποχρεωτική αύξηση των ιδίων κεφαλαίων τους θα οδηγούσαν σε μία σημαντική μείωση των δανείων τους, εις βάρος της πραγματικής οικονομίας.
Πρόκειται απλά για «στυγνούς εκβιασμούς» χωρίς αντικείμενο, αφού η συμμετοχή τους στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας είναι ελάχιστη – κάτι που θα μπορούσε και θα έπρεπε να αλλάξει, με τη βοήθεια της οικοδόμησης μίας σοβαρής αγοράς εταιρικών ομολόγων, όπου οι επενδυτές θα τοποθετούσαν τα χρήματα τους απ’ ευθείας στις επιχειρήσεις, χωρίς τη μεσολάβηση των τραπεζών.
