Ευρωπαϊκή συνοχή

Μία διακρατική, προοδευτική «φορολογική» κλίμακα, ανάλογη με την φορολόγηση των εισοδημάτων από τα κράτη, θα ήταν ίσως η ιδανική κοινωνική λύση για την εξομάλυνση των ανισορροπιών και την επίτευξη της ισότητας εντός της Ευρωζώνης

(To άρθρο αποτελείται από 3 Σελίδες)

.

“Οι γραφειοκρατίες, όπως για παράδειγμα η Κομισιόν, ενδιαφέρονται περισσότερο για τη διατήρηση τους, παρά για την εκπλήρωση της αποστολής τους. Πρέπει να αναγνωρισθεί ότι μία ένωση κρατών, το καθένα από τα οποία καθοδηγείται από τα δικά του συμφέροντα, είναι ακατάλληλη να διεξαγάγει οποιεσδήποτε εκτελεστικές λειτουργίες, προς όφελος του κοινού καλού“.

.

Ανάλυση

Όπως έχουμε αναλύσει πολλές φορές, το κυριότερο «μακροοικονομικό» πρόβλημα της Ευρωζώνης είναι το ίδιο με αυτό που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες σε παγκόσμια κλίμακα: η μη ισορροπημένη «κατανομή» των ελλειμμάτων και των πλεονασμάτων, μεταξύ των διαφόρων χωρών που την συναποτελούν. Αναλυτικότερα, το αποκαλούμενο από διάφορους οικονομολόγους «Ευρωπαϊκό δίλημμα» έχει ως εξής:

Από το ξεκίνημα της Ευρωζώνης το 1999, οι αρκετά «ανομοιογενείς» χώρες που συμμετείχαν, ακολούθησαν εντελώς διαφορετικές, μη «κεντρικά» κατευθυνόμενες οικονομικές πορείες. Για παράδειγμα, άλλες λειτούργησαν με αύξηση της κατανάλωσης, άλλες με μεγάλες αποταμιεύσεις, άλλες με επικέντρωση στη βιομηχανία και στις εξαγωγές, άλλες με κύριο πυλώνα το χρηματοπιστωτικό τους σύστημα, άλλες με την οικοδομική δραστηριότητα, άλλες με τον τουρισμό, με τις υποδομές και με τις δημόσιες επενδύσεις.

Έτσι, ενώ η Γερμανία, η Ολλανδία και κάποιες ακόμη αύξαναν τα πλεονάσματα τους στο εξωτερικό εμπόριο, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα γίνονταν όλο και περισσότερο ελλειμματικές. Η πρώτη ομάδα λοιπόν κέρδιζε συνεχώς σε ανταγωνιστικότητα, εξάγοντας όλο και μεγαλύτερες ποσότητες εμπορευμάτων και υπηρεσιών, ενώ η δεύτερη ομάδα έχανε ραγδαία σε ανταγωνιστικότητα – επομένως και σε εξαγωγές.

Για παράδειγμα, η Ελλάδα αύξησε πολύ ελαφρά τις εξαγωγές της, όταν η Ολλανδία τις υπερδιπλασίασε, μεταξύ των ετών 2000 και 2008 (γράφημα) – με αποτέλεσμα φυσικά να ενταθούν οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών.

.

.

Γενικότερα, το αποτέλεσμα ήταν να διευρύνεται συνεχώς η ανισορροπία εντός της Ε.Ε., με το δημόσιο χρέος για την «ελλειμματική» δεύτερη ομάδα κρατών να λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις. Εάν τώρα στην απώλεια της ανταγωνιστικότητας προστεθούν οι τεράστιες επιβαρύνσεις από τα αυξημένα επιτόκια, τους τόκους και τα χρεολύσια των δημοσίων χρεών, ήταν αδύνατο να καταφέρει η δεύτερη ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών να κερδίσει τη χαμένη ανταγωνιστικότητα της – ιδιαίτερα το να εξοφλήσει κάποτε τα χρέη της.

Για την καλύτερη κατανόηση του θέματος, εξωτερικά ελλείμματα όπως τα σημερινά, ήταν εντελώς άγνωστα μεγέθη στο παρελθόν. Έγιναν δυστυχώς εφικτά μόλις τη δεκαετία του 1990, κυρίως μετά το άνοιγμα των αγορών και μετά την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση. Πριν από την περίοδο αυτή, όταν μία ευρωπαϊκή Οικονομία έχανε σε ανταγωνιστικότητα και παρουσίαζε μεγάλα ελλείμματα, υποτιμούσε το νόμισμα της, «εξισορροπώντας» έτσι τις απώλειες της. Σήμερα όμως κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν, αφού υπάρχει το κοινό νόμισμα για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης.

Έτσι στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα γερμανικά προϊόντα ήταν το 2009 κατά περίπου 10% υποτιμημένα ενώ, αντίθετα, τα ισπανικά και τα ελληνικά ήταν κατά 12% υπερτιμημένα (αυτό σημαίνει διαφοροποίηση της τάξης του 22% – ένα πραγματικά τρομακτικό εύρος). Η αιτία της «διαστρέβλωσης» ήταν κυρίως το ότι, το κόστος παραγωγής αυξήθηκε περισσότερο στις ελλειμματικές χώρες, από ότι στις πλεονασματικές (το πως αντίστοιχα οι Έλληνες και οι Ισπανοί διαθέτουν μεγαλύτερη ακίνητη περιουσία από τους Γερμανούς δεν διορθώνει το «σφάλμα», αφού τα ακίνητα δεν είναι «παραγωγικά» για την εθνική οικονομία).

Λογικά λοιπόν, οι «ελλειμματικές» χώρες όχι μόνο δεν μπορούσαν να παράγουν ανταγωνιστικά, πόσο μάλλον να εξάγουν, αλλά κάποια στιγμή δεν θα μπορούσαν ούτε καν να εμπορεύονται τα «ξένα» προϊόντα – οπότε είτε θα εισάγονταν απ’ ευθείας από τους καταναλωτές (μέσω του διαδικτύου), είτε θα διακινούνταν από αλλοδαπές, «επιθετικές» αλυσίδες «price dumping» (φορολογικού, τιμολογιακού) υπέρ των χωρών τους και χαμηλού κόστους λειτουργίας.

Οι εμπορικές ανισότητες εντός της Ευρωζώνης, ειδικά μετά την υιοθέτηση του ευρώ, φαίνονται στο γράφημα που ακολουθεί (αποτέλεσμα των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό επί του ΑΕΠ – Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία και Νότια Ευρώπη).

.

.

To άρθρο αποτελείται από 3 Σελίδες (…)