Η χρυσή μεσότητα

(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)

“Οι μεγάλες αυτοκρατορίες σπάνια καταστρέφονται από εξωτερικές επιθέσεις – συνήθως καταρρέουν «υπό το βάρος» των εσωτερικών αντιθέσεων και διαφωνιών, οι οποίες σήμερα απειλούν την Ευρωζώνη.

Η διαχείριση της υπερχρέωσης ήταν ανέκαθεν μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της Πολιτικής. Στην αρχαιότητα, η συνήθως σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ δανειστών και οφειλετών, κατέληγε σε βίαιες συγκρούσεις και σε πολέμους – επειδή η εναλλακτική δυνατότητα, για την απαλλαγή από τα χρέη, ήταν η Δουλεία.

Στη σημερινή Ευρώπη, αλλά και στον υπόλοιπο πλανήτη, η επίλυση ανάλογων προβλημάτων επιχειρείται μεν πιο «πολιτισμένα», με οικονομικούς όρους δηλαδή, αλλά το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: η προσπάθεια υποδούλωσης ή/και λεηλασίας των οφειλετών από τους δανειστές” (D.Gros).

 .

Άποψη

Αρκετοί είναι αυτοί οι οποίοι, συμφωνώντας με τις θέσεις, καθώς επίσης με τις αναλύσεις ορισμένων οικονομολόγων, προτείνουν την ενεργητική συμμετοχή τους στα κόμματα – καλοπροαίρετα προφανώς και με στόχο την «αναδιάρθρωση» της πολιτικής, η οποία είναι κατά πολύ πιο επείγουσα και αναγκαία, ειδικά στην Ελλάδα, από την οικονομική αναδιάρθρωση ή από οποιαδήποτε άλλη.

Η απάντηση στις συγκεκριμένες «παροτρύνσεις» δεν είναι άλλη από το ότι, όπως ο φυσικός επιστήμονας «απέχει» συνειδητά από την πρακτική εφαρμογή των θεωριών που επεξεργάζεται, γνωρίζοντας ότι αυτή ανήκει στο πεδίο γνώσεων των μηχανικών, έτσι και ο (μακρο)οικονομολόγος οφείλει να αφήνει στους πολιτικούς την πρωτοβουλία της εφαρμογής εκείνων των οικονομικών θεωριών, οι οποίες, όπως ο ίδιος πιστεύει, θα έχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Δυστυχώς δημιουργούνται μεγάλα προβλήματα εδώ, όταν οι οικονομολόγοι δεν εισακούγονται από την πολιτική – όχι επειδή οι πολιτικοί δεν πείθονται από την ανάλυση και την τεκμηρίωση τους (αυτό δεν θα ήταν υποχρεωτικά αρνητικό), αλλά λόγω του ότι δεν υπάρχουν οι απαιτούμενες γνώσεις εκ μέρους τους, αφού οι περισσότεροι πολιτικοί είναι δυστυχώς δικηγόροι.

Μία επόμενη αιτία είναι το ότι, αρκετοί πολιτικοί συμπεριφέρονται με μεγάλη ιδιοτέλεια, διαφθείρονται από την οικονομική εξουσία, διαπλέκονται υπερβολικά και ενδιαφέρονται περισσότερο για τον εαυτό τους – πολύ λιγότερο για όλους αυτούς, οι οποίοι τους εκλέγουν, πιστεύοντας καλοπροαίρετα στις προεκλογικές υποσχέσεις τους.

Εν τούτοις, όλες αυτές οι «δυσλειτουργίες» δεν αλλάζουν τον κανόνα: το ότι δηλαδή κανένας δεν τα γνωρίζει όλα – ενώ δεν πρέπει να κάνει πράγματα που δεν ταιριάζουν με τη θέση του ή που δεν ανήκουν στο δικό του γνωστικό πεδίο και στη δική του επιστήμη.

Περαιτέρω αρκετοί είναι αυτοί οι οποίοι, υιοθετούν επιδερμικά ορισμένες θεωρίες παλαιοτέρων οικονομολόγων ή ακόμη και ταυτίζονται μαζί τους, τοποθετώντας αυθαίρετα «ετικέτες», όπως, για παράδειγμα, οπαδός του «σοσιαλδημοκράτη» Keynes, του «νεοφιλελεύθερου» Friedman κλπ. – αν και οι θεωρίες αυτές έχουν αποδειχθεί εσφαλμένες, κατά τη διάρκεια της πρακτικής εφαρμογής τους.

Ίσως ξεχνούν εδώ ότι, όπως σε όλες τις επιστήμες, έτσι και στην Οικονομία, η πρόοδος έρχεται όταν καταρρέει μία θεωρία και όχι όταν επιβεβαιώνεται – με πρόσφατη απόδειξη στη φυσική τη θεωρία της σχετικότητας, η οποία ανέτρεψε την προηγούμενη (υπενθυμίζουμε ότι, η θεωρία της ειδικής σχετικότητας θα είχε διατυπωθεί και χωρίς τον Einstein, επειδή βρισκόταν ήδη διάχυτη στον επιστημονικό κόσμο – αν και λόγω της έλλειψης εντυπωσιακών πειραμάτων, θα ήταν πολύ δυσκολότερο να είχε σκεφτεί κάποιος να επανεξετάσει τη θεωρία της βαρύτητας, η οποία φαινόταν οριστικά συστηματοποιημένη από τον Νεύτωνα).

Συνεχίζοντας, η θεωρία των «πατέρων» του δόγματος της ελεύθερης οικονομίας, των A.Smith και D.Ricardo, είναι αναμφίβολα εξαιρετική – έχοντας ουσιαστικά την παρακάτω βασική αρχή:

.

“Επαφιόμενο στον εαυτό του, απελευθερωμένο από εμπόδια και ελέγχους το Κεφάλαιο, θα κατευθύνεται αυτόματα και οποιαδήποτε στιγμή εκεί που τα κέρδη είναι τα υψηλότερα δυνατά. Κατά συνέπεια και όσον αφορά τα εμπορεύματα, την παραγωγή δηλαδή, το σχετικό ύψος του κόστους παραγωγής, θα καθορίζει τον τόπο παραγωγής των προϊόντων”.

Εν τούτοις, η «συνταγή» αυτή στηρίχθηκε σε ένα αξίωμα (Trickle down effect), το οποίο, αν και σωστό την εποχή που έζησαν, αποδείχθηκε απολύτως εσφαλμένο αργότερα – στο ότι δηλαδή “όταν ο πλούτος φτάσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο κορεσμού, τότε η αναδιανομή από τους πλούσιους στους φτωχούς ακολουθεί αυτόματα”

.

Προφανώς μπέρδεψαν την ανάγκη με τη χρήση – ενώ κατέληξαν στο συμπέρασμα αυτό, μετά από την παρατήρηση των κανόνων που ισχύουν στη Φύση (όπου τα ζώα σκοτώνουν κυρίως για να εξασφαλίσουν την τροφή τους και δεν τη συσσωρεύουν), μην συνυπολογίζοντας την σχεδόν εντελώς αντίθετη ανθρώπινη συμπεριφορά.

Κάτι ανάλογο ισχύει και για την εξαιρετική οικονομική θεωρία του K.Marx η οποία, όπως και ο αναρχισμός (κατάργηση των Αρχών), απαιτεί εξελιγμένους και ώριμους ανθρώπους, οι οποίοι θα αργήσουν πολύ να δημιουργηθούν στον πλανήτη – δεν είναι δηλαδή εφαρμόσιμη, σε έναν κόσμο ατελών ανθρώπων. Κυριότερο ελάττωμα της μαρξιστικής θεωρίας είναι το ότι, δεν «κατανόησε» τη σημασία των οικονομικών και λοιπόν «κινήτρων» για την ανθρώπινη συμπεριφορά – γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα, η κεντρικά κατευθυνόμενη οικονομία να είναι πρακτικά αντιπαραγωγική.

Ο Keynes τώρα κατανόησε την ανάγκη της επέμβασης του κράτους στην ελεύθερη οικονομία – η οποία, στην περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης, τεκμηριώθηκε πως αδυνατούσε να αυτορυθμισθεί.

Περιληπτικά, η συνταγή του απαιτούσε την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων (ίδρυση κρατικών εταιριών κλπ.), καθώς επίσης τη μείωση των φόρων, όταν η οικονομία ευρισκόταν σε ύφεση – την αποχώρηση όμως του δημοσίου από τον ιδιωτικό τομέα, παράλληλα με την επαναφορά της φορολογίας στα προηγούμενα επίπεδα, όταν η οικονομία «αναθερμαινόταν», επιστρέφοντας σε αναπτυξιακή τροχιά.

Στην πράξη όμως και παρά την αρχική επιτυχία της «συνταγής», το κράτος δεν αποχωρούσε από τον ιδιωτικό τομέα, όταν η οικονομία επανερχόταν σε ρυθμούς ανάπτυξης – με αποτέλεσμα να υπερδιογκώνεται, να διαφθείρεται, να γίνεται αντιπαραγωγικό, να εξελίσσονται οι δημόσιοι υπάλληλοι σε «κράτος εν κράτει» κοκ. Αργότερα δε, τα εργατικά συνδικάτα οδηγήθηκαν σε πολύ μεγάλες υπερβολές, εμποδίζοντας την υγιή ανάπτυξη της οικονομίας και διευκολύνοντας την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού.

To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες (…)