Ομόλογα
Σύμφωνα με την έρευνα 19 χωρών εκ μέρους δύο οικονομολόγων του LSE, για την περίοδο 1900 έως 2011, υπήρξαν, στο 5% των περιπτώσεων, έτη αποπληθωρισμού, με μειώσεις των τιμών της τάξης του -3,5%. Στα χρόνια αυτά, οι πραγματικές αποδόσεις των ομολόγων ήταν της τάξης του 20,2% – γεγονός που αποδεικνύεται και από τις τρείς χρυσές δεκαετίες των ομολόγων (1982 – 2011), όπου οι επενδυτές σε «παγκόσμια ομόλογα» κέρδιζαν 7,5% ετησίως, κατά μέσον όρο.
Βέβαια θεωρείται πως πολύ δύσκολα θα πραγματοποιηθούν πλέον τέτοιες αποδόσεις, αφού οι χώρες που εκδίδουν σίγουρα ομόλογα, όπως για παράδειγμα η Γερμανία (περιορισμένο ρίσκο χρεοκοπίας), προσφέρουν πλέον μηδενικά επιτόκια – αντίθετα με τις χώρες υψηλού ρίσκου, οι οποίες όμως, σε περιόδους αποπληθωρισμού, κινδυνεύουν σε μεγάλο βαθμό να χρεοκοπήσουν (παρασέρνοντας ενδεχομένως μαζί τους, ειδικά εντός της Ευρωζώνης, και τις σίγουρες).
Σε γενικές γραμμές πάντως, συμφέρουν μόνο τα ομόλογα χωρών με χαμηλό δημόσιο χρέος και περιορισμένα ελλείμματα – καθώς επίσης τα ομόλογα επιχειρήσεων με πολύ μικρό δανεισμό και σταθερές προοπτικές (πάρα πολύ προσεκτικά όμως, επειδή οι χρεοκοπίες πολλαπλασιάζονται σε αποπληθωριστικό περιβάλλον). Εάν βέβαια τα ομόλογα είναι σε ξένο συνάλλαγμα, πρέπει να προσέχει κανείς τους νομισματικούς κινδύνους – ειδικά τις έντονες υποτιμήσεις, όπως στο παράδειγμα της Ιαπωνίας σήμερα (γράφημα).
.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
.
Συμπερασματικά λοιπόν, τα μετρητά χρήματα και οι καταθέσεις, καθώς επίσης τα ομόλογα, συμφέρουν υπό τις σωστές προϋποθέσεις. Στα πλαίσια αυτά, εάν κανείς αγοράζει ομόλογα με αποδόσεις της τάξης του 4% (Ισπανία, Ιρλανδία κλπ.), προβλέποντας αποπληθωρισμό -2%, τότε ουσιαστικά κερδίζει 6% συν την πιθανή υπεραξία από την ενδεχόμενη μεταπώληση τους – γεγονός που επεξηγεί, μεταξύ άλλων, τη μεγάλη ζήτηση που παρατηρήθηκε στην Ιρλανδία.
.
Μετοχές
Σε ένα αποπληθωριστικό περιβάλλον, οι μετοχές δεν ανήκουν στους κερδισμένους – κυρίως επειδή η κατανάλωση μειώνεται, παρά την πτώση των τιμών, οι επιχειρήσεις δεν επενδύουν και τα κέρδη τους καταρρέουν. Επομένως, οι τιμές των μετοχών μειώνονται υπερβολικά – όπως διαπιστώθηκε το 1929 στις Η.Π.Α., όπου μέσα σε τρία έτη έχασαν το 33% της αξίας τους. Μεσοπρόθεσμα, οι ζημίες έφτασαν στο 89% (ο Dow Jones έπεσε από τις 381 μονάδες στις 41 τις 8 Ιουλίου του 1932) – ενώ μόλις στις 23 Νοεμβρίου του 1954 ο δείκτης έφτασε ξανά στις 382 μονάδες.
Το ίδιο παρατηρήθηκε και στην Ιαπωνία – όπου ο δείκτης (Nikkei 225) έπεσε από τις 38.916 μονάδες το 1989, στις 9.100 στα μέσα του 2012 (διαμορφώθηκε σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα προηγουμένως). Αυτοί που επιμένουν στις μετοχές πάντως, είναι καλύτερα να επιλέγουν τίτλους εξαιρετικά υγιών επιχειρήσεων, με υψηλά μερίσματα και μηδενικά χρέη.
.
Ακίνητα
Τα ακίνητα επίσης δεν αποτελούν σωστές τοποθετήσεις σε περιόδους αποπληθωρισμού – γεγονός που τεκμηριώνεται από την πτώση της αξίας τους στην Ιαπωνία, κατά 80% (αν και προηγουμένως υπήρξε μία τεράστια φούσκα, το σπάσιμο της οποίας οδήγησε τη χώρα στην κρίση).
Ειδικά για τους ιδιοκτήτες ενυπόθηκων ακινήτων, για αυτούς που χρωστούν δηλαδή το ακίνητο τους, ο αποπληθωρισμός είναι καταστροφικός – αφού οι οφειλές τους ουσιαστικά αυξάνονται σε πραγματικές τιμές (για παράδειγμα, εάν πληρώνουν 5% επιτόκιο με αποπληθωρισμό -2%, τότε το πραγματικό επιτόκιο είναι 7%), η αξία των ακινήτων τους μειώνεται, οι αμοιβές τους περιορίζονται και το κόστος διαβίωσης γίνεται υψηλότερο.
Εάν δε έχουν την ατυχία να διαθέτουν ακίνητο σε μία χώρα, όπως η Ελλάδα, όπου η φορολόγηση του είναι κυριολεκτικά «δρακόντεια», δημευτική, τότε ο αποπληθωρισμός μπορεί να θεωρηθεί ως η χαριστική βολή, σε έναν ήδη ετοιμοθάνατο.
.
Χρυσός και λοιπά ευγενή μέταλλα
Οι τοποθετήσεις εδώ είναι θετικές – αφού, σύμφωνα με τη μελέτη του LSE, ο χρυσός είχε μέσες ετήσιες αποδόσεις, σε περιόδους αποπληθωρισμού, της τάξης του 12,2%. Οφείλει βέβαια κανείς να προσέξει τη χειραγώγηση που διαπιστώνεται (ανάλυση), καθώς επίσης την υψηλή μεταβλητότητα των τιμών του – επίσης το ότι, οι επενδύσεις σε μέταλλα δεν αποφέρουν τόκους ή μερίσματα. Η πιθανή χειραγώγηση φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί – όπου, ενώ οι αγορές χρυσού σε φυσική μορφή αυξάνονται, οι τιμές του σε άλλες μορφές (παράγωγα, επενδυτικά κεφάλαια) καταρρέουν.
.
Στήλη 1: Εξέλιξη της τιμής των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (futures/ΣΜΕ) για τον χρυσό.
Στήλη 2: Πωλήσεις χρυσών νομισμάτων εκ μέρους των ΗΠΑ.
Στήλη 3: Διακύμανση των συναλλαγών χρυσού, επενδεδυμένου δια μέσου ETF.
.
Προσοχή απαιτείται επίσης, όσον αφορά τυχόν απαγόρευση της κατοχής χρυσού – όπως συνέβη το 1933 στις Η.Π.Α., όπου η αναστολή της απαγόρευσης διήρκεσε μέχρι το 1974. Είναι προτιμότερη δε η αγορά γνωστών νομισμάτων χρυσού που εκδίδουν μερικές χώρες, από τις ράβδους – επειδή αφενός μεν είναι ευκολότερη η συναλλαγή, αφετέρου τα νομίσματα έχουν μία επί πλέον αξία (συλλεκτική κλπ.)
Οι τιμές των υπολοίπων μετάλλων (άργυρος, πλατίνα, παλλάδιο κλπ.), είναι περισσότερο εξαρτημένες από το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας – επειδή χρησιμοποιούνται και από τη βιομηχανία, οπότε μειώνονται σε εποχές αποπληθωρισμού.
.
Εμπορεύματα
Οι τιμές των εμπορευμάτων (καφές, καουτσούκ, μετάξι, βαμβάκι κλπ.) μειώνονται σημαντικά, λόγω της πτώσης της ζήτησης – όπως διαπιστώθηκε το 1929, όπου μέσα σε ένα χρόνο έχασαν το 50% της αξίας τους.
Είναι καλύτερα λοιπόν να αποφεύγει κανείς τις τοποθετήσεις σε αυτά – ενώ συνήθως, μαζί με τα μέταλλα και τα ενεργειακά προϊόντα υπό προϋποθέσεις (πετρέλαιο, φυσικό αέριο), προηγούνται της πτώσης των τιμών των μετοχών.
