.
Η υποβολή της σύμβασης είναι πρόκληση, αφού εταίρος είναι το Αζερμπαϊτζάν που δηλώνει σύμμαχος και αδελφός λαός των Τούρκων – ενώ υποστήριξε την Τουρκία στο θέμα των γεωτρήσεων στα οικόπεδα της Ανατολικής Μεσογείου, εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου. Εκτός αυτού, έχει υπογράψει πρόσφατα συμφωνία συνεργασίας για εξορύξεις, στο κοίτασμα που έχει ανακοινώσει η Τουρκία στη Μαύρη Θάλασσα – ενώ, το χειρότερο, πιθανολογείται από την Τουρκία πως το Αζερμπαϊτζάν θα αναγνωρίσει τα κατεχόμενα στη Βόρεια Κύπρο. Είναι δυνατόν λοιπόν να υπογράψουμε συμφωνία με αυτήν τη χώρα; Πόσο μάλλον με έναν ηγέτη που χαρακτηρίζεται ως δικτάτορας από τα διεθνή ΜΜΕ, μεταξύ άλλων λόγω των αναξιόπιστων εκλογών που διενέργησε;
.
Κοινοβουλευτική Εργασία
Ξεκινώντας από τη σύμβαση με το Μαυροβούνιο, ψηφίσθηκε στην Αθήνα στις 4 Μαρτίου του 2009, από τη ΝΔ – ενώ κατατίθεται προς κύρωση 13 χρόνια μετά, παρά το ότι έχουν αλλάξει έκτοτε αρκετά, όσον αφορά το πλαίσιο.
Προφανώς βέβαια η σύμβαση, η οποία υπεγράφη τρία χρόνια μετά την αναγνώριση του Μαυροβουνίου ως ανεξάρτητο κράτος από την Ελλάδα, είχε σκοπό να το βοηθήσει ως μία νεοσύστατη οντότητα – κάτι που σήμερα δεν ισχύει.
Αλήθεια, το Μαυροβούνιο έχει κυρώσει τη σύμβαση; Έχει μήπως ζητήσει τόσα χρόνια από την Ελλάδα να την κυρώσει;
Στο Μαυροβούνιο πάντως έχουμε ήδη αναφερθεί, σε μία προηγούμενη σύμβαση συνεργασίας στην τεχνολογία και στην έρευνα – τονίζοντας τα προβλήματα του λαθρεμπορίου.
Θα επαναλάβουμε όμως πως υπάρχει ελληνική επιχειρηματική παρουσία στη χώρα, με σημαντικότερη τα ΕΛΠΕ που εξαγόρασαν την εταιρία πετρελαίου της το 2002 – ενώ σήμερα η εταιρία διαθέτει 42 πρατήρια υγρών καυσίμων, ναυτιλιακά και αεροπορικά καύσιμα, δραστηριοποιείται στο λιανεμπόριο, απασχολεί 500 εργαζομένους και έχει μεγάλη κοινωνική παρουσία.
Επομένως η σύμβαση, απλά και μόνο ως υποστηρικτική των ΕΛΠΕ, είναι ενδιαφέρουσα – αν και με δεδομένο το μικρό μέγεθος της χώρας, δεν πιστεύουμε πως μπορεί να μας βοηθήσει.
Περαιτέρω, δεν βρήκαμε πληροφορίες για την πυροσβεστική δύναμη του Μαυροβουνίου ή για άλλου είδους πολιτική προστασία. Γνωρίζουμε μόνο πως στις πυρκαγιές του 2017 είχε αντιμετωπίσει προβλήματα και ζήτησε βοήθεια από το ΝΑΤΟ, όπως θα καταθέσουμε στα πρακτικά.
Συνεργάζεται πάντως με την Τουρκία που διεισδύει οικονομικά τα τελευταία χρόνια στην πυρόσβεση και είναι μέλος του RescEU – ενώ, επειδή η σύμβαση είναι γενικόλογη, θα ήταν ωφέλιμη η αναφορά στο σκεπτικό της από τον υπουργό.
Όσον αφορά το κόστος της, είναι σύμφωνα με το ΓΛΚ 46.000 € – μόλις 5.000 € λιγότερα, από την αντίστοιχη με το Αζερμπαϊτζάν. Δεν είναι περίεργο, αφού το Μαυροβούνιο είναι πολύ πιο κοντά στην Ελλάδα;
Στα άρθρα της σύμβασης τώρα, είναι γενικόλογα και σε κάποιο βαθμό παρόμοια με αυτά του Αζερμπαϊτζάν – οπότε θα αναφερθούμε μόνο σε κάποια που διαφέρουν ή είναι ενδιαφέροντα.
Εν προκειμένω, στο αντικείμενο της συνεργασίας στο άρθρο 1, συμπεριλαμβάνονται οι πυρηνικές και οι βιολογικές απειλές – ενώ στο άρθρο 7, προβλέπεται η ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ ανθρωπιστικών οργανώσεων, στον τομέα της προστασίας και διάσωσης.
Τι εννοείται εδώ; Αφορά τις ΜΚΟ; Σε σχέση με το 2009, έχουν αλλάξει πολλά σε αυτό το τομέα – οπότε θα έπρεπε να υπάρχουν αναφορές, έτσι ώστε οι ΜΚΟ να είναι καταγεγραμμένες, να μην προβαίνουν μόνες τους σε διασώσεις στη θάλασσα κοκ.
Στο άρθρο 9, τα δύο μέρη είναι υποχρεωμένα να παρέχουν στοιχεία και πληροφόρηση, για απειλές και πιθανές καταστροφές που είναι δυνατόν να θέσουν σε κίνδυνο το αντισυμβαλλόμενο μέρος – ενώ αφορούν δεδομένα και πληροφορίες, σχετικά με την απειλή ή με το συμβάν της καταστροφής και με τον τρόπο αντιμετώπισης.
Δεν πρόκειται εδώ για μία περίεργη πρόβλεψη; Δεν μπορεί να υπάρξει θέμα με ευαίσθητες κρατικές πληροφορίες; Δεν είναι παράλογη η ανταλλαγή στοιχείων σε συνέδρια, αλλά η υποβολή εκθέσεων κάθε χρόνο ακούγεται παράδοξη.
Από την άλλη πλευρά, ποιο γεγονός στη μια χώρα, μπορεί να απειλεί την ασφάλεια της άλλης; Η ενδεχόμενη μεγαλύτερη επικοινωνία μπορεί να υπάρξει από τη θάλασσα, όσον αφορά την αντιμετώπιση κοινών κινδύνων και τη συνεργασία σε διασώσεις, παρά από την στεριά.
Τέλος, στο δεύτερο άρθρο που αφορά τα πρακτικά της Μεικτής Επιτροπής, εγκρίνονται με κοινή απόφαση των κατά περίπτωση αρμοδίων Υπουργών. Γιατί αλήθεια; Τι έχουν να κρύψουν; Σίγουρα υπάρχουν θέματα ασφαλείας, αλλά δεν φαίνεται ύποπτο;
Στη σύμβαση με το Αζερμπαϊτζάν τώρα, ψηφίσθηκε στην Αθήνα στις 23 Φεβρουαρίου του 2010 από το ΠΑΣΟΚ – δώδεκα χρόνια πριν.
Η υποβολή της δε σήμερα είναι πρόκληση, αφού εταίρος είναι το Αζερμπαϊτζάν που δηλώνει σύμμαχος και αδελφός λαός των Τούρκων – ενώ υποστήριξε την Τουρκία στο θέμα των γεωτρήσεων στα οικόπεδα της Ανατολικής Μεσογείου, εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου.
Εκτός αυτού, έχει υπογράψει πρόσφατα συμφωνία συνεργασίας για εξορύξεις, στο κοίτασμα που έχει ανακοινώσει η Τουρκία στη Μαύρη Θάλασσα – ενώ, το χειρότερο, πιθανολογείται από την Τουρκία πως το Αζερμπαϊτζάν θα αναγνωρίσει τα κατεχόμενα στη Βόρεια Κύπρο, όπως θα καταθέσουμε στα πρακτικά.
Είναι δυνατόν λοιπόν να υπογράψουμε συμφωνία με αυτήν τη χώρα; Πόσο μάλλον με έναν ηγέτη που χαρακτηρίζεται ως δικτάτορας από τα διεθνή ΜΜΕ, μεταξύ άλλων λόγω των αναξιόπιστων εκλογών που διενέργησε, όπως επίσης θα καταθέσουμε στα πρακτικά;
Γνωρίζουμε βέβαια πως η ΕΕ στηρίζει το Αζερμπαϊτζάν, λόγω του αγωγού ΤΑΡ (η Ευρωπαϊκή Τράπεζα επενδύσεων συμμετείχε με 1 δις €, στο σύνολο χρηματοδότησης 3,9 δις € που απαιτήθηκε, ενώ λέγεται πως συμμετείχε και η Κομισιόν), αλλά αυτό δεν αλλάζει τις απόψεις μας για τη χώρα – ούτε ο χαρακτηρισμός της ως αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας της Ευρώπης, για τον οποίο την ευχαρίστησε ο Στόλτεμπεργκ.
Συνεχίζοντας με τη σύμβαση, η αιτιολογική έκθεση είναι πολύ γενικόλογη – ενώ δεν διευκρινίζει την αιτία συνεργασίας άμεσης βοήθειας με μία χώρα που ευρίσκεται τόσο μακριά, εκτός ίσως από ανθρωπιστική σε περίπτωση ανάγκης.
Άλλωστε, η Ελλάδα είναι μέλος του μηχανισμού αλληλοβοήθειας της ΕΕ – του RescEU, όπου ήταν επίτροπος ο υπουργός.
Παρεμπιπτόντως, ένας ακόμη λόγος που πιστεύουμε πως η σύμβαση έχει σχέση με τον ΤΑΡ, είναι το ότι υπεγράφη το Φεβρουάριο του 2010 – ακριβώς την ίδια περίοδο που το Αζερμπαϊτζάν άνοιξε γραφείο στην Ελλάδα, για την προώθηση του σχεδίου του αγωγού.
Θυμίζουμε δε πως το 2013 η Αζερική Socar υπέγραψε συμφωνία για την εξαγορά του 66% της ΔΕΣΦΑ, έναντι 400 εκ. €, η οποία όμως ακυρώθηκε το 2016 – ενώ τελικά η ΔΕΣΦΑ πουλήθηκε σε μία ευρωπαϊκή κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχει και ο όμιλος Κοπελούζου, έναντι 535 εκ. €, όταν η λογιστική αξία του 100% της υπολογιζόταν στο 1,5 δις €.
Πρόκειται λοιπόν για ένα καθαρό ξεπούλημα – όπως άλλωστε πολλά άλλα, στην Ελλάδα των μνημονίων και της οικονομικής κατοχής.
Συνεχίζοντας, δεν βρήκαμε αναλυτικά στοιχεία σε σχέση με τη δυναμικότητα του Αζερμπαϊτζάν, τόσο όσον αφορά την πυρόσβεση, όσο και γενικότερα τις έκτακτες ανάγκες – παρακαλώντας τον υπουργό να προσκομίσει πληροφορίες, για να γνωρίζουμε τι υπογράφουμε.
Ενημερωθήκαμε μόνο πως συνεργάζεται με τον ΟΗΕ, με το ΝΑΤΟ και με άλλους διεθνείς οργανισμούς για έκτακτες ανάγκες – επίσης με χώρες όπως η Ρωσία, οι Η.Π.Α., η Ιορδανία, η Τουρκία, η Ουκρανία, η Λευκορωσία, η Γαλλία και η Γερμανία.
Το καλοκαίρι έστειλε πάνω από 200 πυροσβέστες και 53 πυροσβεστικά οχήματα στις πυρκαγιές της Τουρκίας – ενώ διαθέτει ένα πυροσβεστικό αεροπλάνο Μπέριεφ ΒΕ 200, όπως αυτό που νοικιάσαμε πέρυσι, καθώς επίσης αρκετά πυροσβεστικά ελικόπτερα, 4 Kamov-32 και 65 Μι-17 που επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Η Ελλάδα πάντως είναι, εκτός των άλλων, μέλος του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ, με ευρύτερες αρμοδιότητες έκτακτης ανάγκης, όπως η πανδημία – στον οποίο συμμετέχουν 34 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και του Μαυροβουνίου. Είναι αλήθεια μέλος το Αζερμπαϊτζάν και εάν ναι, μπορεί να βοηθήσει;
Κλείνοντας με τα άρθρα της συμφωνίας, δεν έχουμε πολλές παρατηρήσεις – ενώ σίγουρα θα χρειάζεται ενημέρωση, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, αφού μετά την υπογραφή της δημιουργήθηκε το 2019 η RescEU.
Στο άρθρο 2, αναφέρεται πως αρμόδια αρχή προς ενημέρωση και επικοινωνία με το άλλο μέρος, θα αποτελεί το υπουργείο προστασίας του Πολίτη και όχι το κλιματικής και πολιτικής προστασίας – προφανώς επειδή το δεύτερο δεν υπήρχε, όταν υπεγράφη η σύμβαση.
Στο άρθρο 4, υπάρχει πιθανότητα να εμπλακεί η RescEU; Ποιες εταιρίες και οργανισμοί μπορεί να εμπλακούν; Μπορεί να είναι και τουρκικές εταιρίες ή η εταιρία που διαχειρίζεται τον TAP;
Στο άρθρο 5, προβλέπεται πως η Μεικτή Επιτροπή θα έχει εσωτερικούς κανόνες λειτουργίας, που όμως δεν παρατίθενται! Επίσης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 2, τα πρακτικά θα δημοσιεύονται μετά από κοινή απόφαση – κάτι που θεωρούμε απαράδεκτο, αφού θα μπορούν να παραμένουν απόρρητα.
Στο άρθρο 7, τι προβλέπεται για περιπτώσεις όπως το καλοκαίρι, όπου είναι απασχολημένες οι μονάδες σε μια χώρα; Ποια είναι η περίοδος αυξημένων αναγκών στο Αζερμπαϊτζάν και ποια στην Ελλάδα; Υπάρχει επικάλυψη;
Ποιος προηγείται σε περίπτωση που θέσει αίτημα και το RescEU για βοήθεια; Λογικά θα πρέπει να είναι το RescEU – κάτι που θα πρέπει να προβλέπεται στην παρούσα σύμβαση.
Στο άρθρο 15, σε περίπτωση που συμμετέχουν εταιρίες στη συνεργασία, θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε κρατικές πληροφορίες που έχουν σχέση με το πλαίσιο πολιτικής ασφάλειας;
Στο δεύτερο άρθρο με τα πρακτικά, ισχύει ακριβώς ότι αναφέραμε στη σύμβαση με το Μαυροβούνιο. Σε σχέση με το τρίτο, με την έναρξη ισχύος, το Αζερμπαϊτζάν έχει κυρώσει τη σύμβαση; Έχει μήπως ζητήσει τόσα χρόνια από την Ελλάδα να την κυρώσει;
Τέλος, το ΓΛΚ παρέχει κάποια κόστη, αλλά μέσα σε αυτά υπάρχουν δαπάνες για δημοσιεύσεις και για προβολή. Είναι δυνατόν; Προετοιμάζεται μία ακόμη λίστα Πέτσα, αυτή τη φορά για το συγκεκριμένο υπουργείο;
Το συνολικό κόστος είναι βέβαια χαμηλό – στα 51.000 € ετησίως. Εν τούτοις, είναι πολύ υψηλότερο σε σχέση με άλλες συμβάσεις.
Για παράδειγμα, για τη σύμβαση αγροτικής συνεργασίας με την Αρμενία, το ΓΛΚ προέβλεπε 3.000 € ανά ταξίδι για τη συμμετοχή σε επιτροπές – συν κάποια λίγα για εκθέσεις και συνέδρια. Επομένως, δημιουργούνται εύλογα απορίες, σχετικά με το τι ακριβώς θα πληρωθεί.
