.
Ο όρος φοροαποφυγή χρησιμοποιείται για να δηλώσει ότι, η μη πληρωμή φόρων είναι νόμιμη υπό ορισμένες προϋποθέσεις, επειδή ψηφίσθηκε ως τέτοια – ενώ η φοροδιαφυγή που αφορά κυρίως τους μικροεπιχειρηματίες είναι παράνομη, επειδή δεν έχει ψηφισθεί κάτι ανάλογο. Η Κομισιόν υπολογίζει πως η φοροαποφυγή στην ΕΕ ανέρχεται στο ποσόν των 825 δις € – περίπου όσο το πακέτο ανάκαμψης των 750 δις €. Όσον αφορά δε το έλλειμμα είσπραξης του ΦΠΑ που οφείλεται κυρίως σε φορολογικές απάτες, ανέρχεται στα 147 δις € ετήσια ή στο 12% του συνολικού
.
Κοινοβουλευτική Εργασία
Υπάρχουν τριών ειδών πρακτικές «Διάβρωσης της Φορολογικής βάσης και της Μετατόπισης Κερδών» ή ΒΕΡS:
(α) Αυτές που στηρίζονται στα άυλα πάγια, μέσω της τιμολόγησης των δικαιωμάτων τους, των royalties δηλαδή – όπου εταιρίες με άυλη περιουσία, για παράδειγμα franchise και ψηφιακές, τα τιμολογούν σε χώρες με χαμηλό φορολογικό κόστος, όπως η Ιρλανδία, η Μάλτα ή η Ολλανδία, έτσι ώστε τα υποκαταστήματα τους σε άλλες χώρες να έχουν μεγαλύτερα έξοδα, οπότε να πληρώνουν λιγότερους φόρους.
Παράδειγμα εδώ η σουηδική ΙΚΕΑ – με το περίφημο τέχνασμα του 3%, όπως αποκαλείται. Ειδικότερα, κάθε ένα από τα υποκαταστήματα του ομίλου στο εξωτερικό, πληρώνει για το κάθε προϊόν του, είτε πρόκειται για ένα μικρό έπιπλο, είτε για ένα απλό ανταλλακτικό, ποσόν που αντιστοιχεί στο 3% της τιμής του στην εταιρεία «Inter IKEA Systems» – έδρα της οποίας είναι η βασίλισσα της νόμιμης φοροδιαφυγής, η Ολλανδία.
Στην εταιρεία αυτή ανήκει ολόκληρη η «ταυτότητα» της ΙΚΕΑ – δηλαδή τα σχέδια, η μορφή των επίπλων, οι κατάλογοι, ακόμη και το εταιρικό λογότυπο.
Εάν κοιτάξει κανείς κάτω από το οποιοδήποτε έπιπλο της εταιρείας, από τις καρέκλες έως τα παπλώματα, θα διαπιστώσει πως δίπλα από το λογότυπο εμφανίζεται ο κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων – η «Inter Ikea Systems», η οποία κατέχει και χρεώνει βέβαια όλα τα δικαιώματα, σε οτιδήποτε πουλάει το κάθε υποκατάστημα.
Το παραπάνω φορολογικό τέχνασμα ονομάζεται «τρικ με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας» – λειτουργεί δε ως εξής: επειδή κάθε υποκατάστημα εμβάζει το 3% της αξίας πώλησης των προϊόντων του στην Ολλανδία, μειώνεται αντίστοιχα το κέρδος του.
Για παράδειγμα, ο ετήσιος τζίρος της ΙΚΕΑ στη μεγαλύτερη αγορά της, στη Γερμανία, ήταν 3,99 δις € το 2013. Το 3% επί αυτού του τζίρου ήταν 119,7 εκ. €, τα οποία μεταβιβάσθηκαν στην Ολλανδία – ενώ καταγράφηκαν ως έξοδα, μειώνοντας τη φορολογική επιβάρυνση του ομίλου στη Γερμανία.
Στην Ολλανδία τώρα η ΙΚΕΑ πληρώνει 5% φόρο, για τα έσοδα από πνευματική ιδιοκτησία στο εξωτερικό – επομένως, μόλις 6 εκ. για τα 119,7 εκ. € που χρεώνει στη Γερμανία. Επωφελείται λοιπόν από τη διαφορά.
Tο τρικ με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, είναι μόνο ένα από τα πολυάριθμα κομμάτια του «φορολογικού πάζλ» που έχει κατασκευάσει ο όμιλος – η φιλοσοφία του ιδιοκτήτη του οποίου λέγεται πως είναι «η αποφυγή πληρωμής φόρων, με κάθε τρόπο».
Η εντύπωση αυτή επιβεβαιώνεται μέσω των εγγράφων που διέρρευσαν από το Λουξεμβούργο, όπου φαίνεται πως η ολλανδική «Inter Ikea Systems», ανήκει σε μία εταιρεία του μικρού δουκάτου – στο οποίο οι επιχειρήσεις αυτού του είδους, οι Holdings δηλαδή, δεν πλήρωναν καθόλου φόρους, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.
Η ολλανδική «Inter Ikea Systems» ανήκει στην «Ikea Holding» του Λουξεμβούργου, ιδιοκτήτης της οποίας είναι το ίδρυμα «Interogo», με έδρα το Λιχτενστάιν – το οποίο φυσικά ανήκει κρυφά στην οικογένεια του ιδιοκτήτη της ΙΚΕΑ.
(β) Αυτές που στηρίζονται στα δάνεια και σε υβριδικά προϊόντα – μέσω της τιμολόγησης του τόκου ή των μερισμάτων τους ανάλογα πώς ορίζονται, όπως στο παράδειγμα του τεχνάσματος της Ολλανδίας, γνωστού ως Double Dipping ή διπλό όφελος.
Χρησιμοποιείται κυρίως από εταιρίες με πολλά πάγια – όπου δίνονται ενδοομιλικά δάνεια και ο τόκος αφενός μεν εκπίπτει στις θυγατρικές, αφετέρου δηλώνεται ως έσοδο στη χώρα που έχει την έδρα της η μητρική.
Παράδειγμα ξανά η ΙΚΕΑ, με μία ακόμη επιχείρηση της με έδρα το Λουξεμβούργο, την Interikea Finance – σκοπός της οποίας ήταν η παροχή δανείων στα υποκαταστήματα της ΙΚΕΑ, καθώς επίσης στις υπόλοιπες εταιρείες της.
Το σύστημα λειτουργεί ως εξής: Η ελβετική «Ikea Bank» που δανείζει άλλες επιχειρήσεις του ομίλου, ανήκει στην «Ikea Bank» του Λουξεμβούργου – η οποία χρηματοδοτείται από μία άλλη τράπεζα της πολυεθνικής, με έδρα τις ολλανδικές Αντίλλες.
Ένα επόμενο παράδειγμα είναι η Eldorado Gold. Η Ολλανδική ΜΚΟ SOMO έχει μελετήσει την Eldorado Gold και δημοσίευσε μία μελέτη με τον τίτλο «Πώς η καναδική εταιρεία Eldorado Gold καταστρέφει το περιβάλλον και τα τοπικά μέσα βιοπορισμού στην Ελλάδα, ενώ δεν πληρώνει φόρους χρησιμοποιώντας ολλανδικές εταιρείες-βιτρίνα».
Στη μελέτη αυτή που θα καταθέσουμε τις δύο πρώτες σελίδες της στα (πρακτικά), αναφέρεται ενδεικτικά πως η χρηματοδότηση μέσω Ολλανδίας, όπου έχει εντοπίσει 9 θυγατρικές θυρίδες της με κεφάλαια 1,85 δις € που σχετίζονται με τις δραστηριότητες στην Ελλάδα, έχει εξοικονομήσει για την Eldorado Gold και έχει κοστίσει στην Ελλάδα περισσότερα από 700.000 € σε φόρους παρακράτησης μέσα σε δύο χρόνια – επίσης 1,7 εκ. € σε φόρο εταιρικού εισοδήματος μέσα σε πέντε χρόνια.
(γ) Αυτές που στηρίζονται στην ενδοομιλική τιμολόγηση, στο γνωστό ως transfer pricing – όπου πρόκειται για την παραδοσιακή και απλή μορφή των τριγωνικών συναλλαγών, μέσω της οποίας το κέρδος φορολογείται σε χώρες με προνομιακό καθεστώς.
Γενικότερα για τη φοροαποφυγή θα καταθέσουμε στα (πρακτικά) δύο γραφήματα που την περιγράφουν – σημειώνοντας πως σύμφωνα με μία μελέτη της «Citizens for Tax and Justice, το 48% των 500 ισχυρότερων χρηματοπιστωτικών εταιριών διαχείρισης χαρτοφυλακίων, διαθέτουν μία επιχείρηση γραμματοκιβωτίου στην Ολλανδία.
Κατά την CTJ, οι αμερικανικοί όμιλοι φορολόγησαν κέρδη ύψους 127 δις $ το 2010 στην Ολλανδία – όταν τα αντίστοιχα στις Βερμούδες ήταν 91 δις $, στο Λουξεμβούργο 55 δις $ και στα νησιά Cayman 51 δις $.
Μόνο η γερμανική BASF, θυμίζοντας πως η Γερμανία είναι η κορυφαία χώρα ξεπλύματος μαύρου χρήματος διεθνώς, είχε το 2012 συνολικά 21 εταιρείες διαχείρισης χαρτοφυλακίων στην Ολλανδία – ενώ οι γερμανικοί όμιλοι στη χώρα υπολογίζονται στους 800.
Σε ένα άλλο γράφημα που θα καταθέσουμε στα (πρακτικά), φαίνεται πως χρήση του ολλανδικού τύπου έκαναν 14 ελληνικές εταιρίες – σήμερα μάλλον περισσότερες.
Δεν πρέπει να παραλείψουμε εδώ τα Coordination Centers που λειτουργούν στις Βρυξέλλες. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, περίπου 200 πολυεθνικές εταιρείες ίδρυσαν στο Βέλγιο τα παραπάνω κέντρα – σκοπός των οποίων ήταν ο συντονισμός των χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων των μητρικών εταιρειών τους!
Η προσέλκυση τους έγινε από την πρωτεύουσα της Ευρώπης – η οποία πρότεινε τη φορολόγηση των χρηματοοικονομικών κερδών τους, μέσω ενός μικρού ποσοστού φορολόγησης επί των εξόδων λειτουργίας τους.
Τελικό αποτέλεσμα ήταν η φορολόγηση των χρηματοοικονομικών κερδών των 207 εγκατεστημένων εκεί πολυεθνικών εταιρειών, ύψους περίπου 5 δις €, με 73 εκ. € – κάτι που σημαίνει πως ο φορολογικός συντελεστής ήταν μόλις 1,36%.
Περαιτέρω, οι πρακτικές αυτές βασίζονται και στην ύπαρξη διμερών συμβάσεων μεταξύ χωρών, καθώς επίσης στους ειδικούς διακανονισμούς με τις εταιρίες – όπως στο παράδειγμα των Lux Leaks, σχετικά με τις ρυθμίσεις που έλαβαν χώρα στο Λουξεμβούργο, μεταξύ των ετών 2002 – 2019.
Με τους τρόπους αυτούς μειώνονται οι φόροι που πληρώνουν οι πολυεθνικές – όπως στην Ιρλανδία που εκτιμώνται στο 2-4% των κερδών, στην Ολλανδία στο 3-10% ή στο Λουξεμβούργο στο 2-3%.
Μπορεί αλήθεια η Ελλάδα να ανταγωνισθεί αυτές τις χώρες, θυμίζοντας πως η Ιρλανδία απαίτησε τη διατήρηση τους από την Τρόικα, παρά το μνημόνιο που υπέγραψε;
Με τον τρόπο αυτό δεν έγινε εφικτό το ιρλανδικό θαύμα πριν και μετά την κρίση, όπου το ΑΕΠ της Ιρλανδίας εκτοξεύθηκε από τα 225 δις $ το 2012 στα 382 δις $ το 2017, κατά 70% δηλαδή, όπως θα καταθέσουμε στα (πρακτικά);
Τυχαίο είναι το ότι, τα κέρδη των Αμερικανικών πολυεθνικών που έχουν έδρα την Ιρλανδία, είναι 8 φορές υψηλότερα από τη μισθοδοσία τους; Η συνέχεια στο βίντεο που ακολουθεί:
