.
Παράνομη Μετανάστευση ως μέρος του Οργανωμένου Εγκλήματος
Διακίνηση Ναρκωτικών
Με βάση την μελέτη της Europol για τους Κινδύνους από Σημαντικό Έγκλημα (Serious And Organised Crime Threat Assessment, SOCTA 2017, Europol) Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται στη Βαλκανική οδό μετακίνησης ηρωίνης από Ασία (Αφγανιστάν, Πακιστάν) και την διακίνηση ατόμων. Η χρήση δεν των ναρκωτικών στην Ευρώπη έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες κάνοντας της διαδρομή όλο και πιο σημαντική. Η Βαλκανική οδός είναι η συντομότερη διαδρομή μεταξύ Αφγανιστάν (κύριος παραγωγός όπιου) και Ευρώπης. Όταν τα εμπορεύματα μπαίνουν στην Τουρκία «σπάνε» σε τρείς οδούς την Βόρεια την Νότια και την Δυτική. Ενώ με μικρά σκάφη (κότερα) φτάνουν μέχρι την Ισπανία. Επίσης θεωρείται ότι Αλβανικές και Τουρκικές συμμορίες οργανωμένου εγκλήματος δραστηριοποιούνται και στην χονδρική και λιανική διάθεσης ηρωίνης στις περισσότερες χώρες της ΕΕ (Kleemans, 2004; Paoli & Reuter, 2008; Reuter & Trautmann, 2009; EMCDDA & Europol, 2013). Παράλληλα κάνναβη από την Αλβανία κατευθύνεται προς την Τουρκία για αγορά ηρωίνης.
Η αξία του λαθρεμπορίου ηρωίνης στην ΕΕ εκτιμώταν το 2015 σε €8 δις περίπου και της κάνναβη σε €6.7 δις. Το εμπόριο όπλων στην Ευρώπη εκτιμάται σε περίπου €370 εκατ αλλά μάλλον υποεκτιμάται. Έχουν δεσμευτεί στην Ελλάδα διακινούμενα φορτία όπλων πολλά προς εμπόλεμες περιοχές όπως και λαθραίων τσιγάρων (με αφετηρία το Μαυροβούνιο μια χώρα που έχει αναφερθεί σημαντική δραστηριότητα σε αυτό). H αξία του των λαθραίων τσιγάρων εκτιμώνταν στα 9,4 δις €. Παράλληλα στην Ελλάδα υπάρχει και παραεμπόριο που εκτιμάται στα € 15 δις τζίρο με κάποιο από αυτό να αφορά πλαστά (counterfeit) προϊόντα (εξάλλου η Ελλάδα είναι και πύλη εισόδου από την Ασία). Ο τζίρος σε πλαστά προϊόντα πανευρωπαϊκά ανέρχονταν σε περίπου 40 δις € το 2015.
Όλα αυτά δείχνουν τα μεγάλα ποσά που διακινούνται σε παράνομες δραστηριότητες σε σχέση με την πραγματική οικονομία, άρα και το ειδικό βάρος τους. Μπορεί να καθιστά κάποιους στην Τουρκία, την Ελλάδα και τις άλλες χώρες στο πέρασμα των προϊόντων αυτών, σημαντικό εταίρο για μεγάλα συμφέροντα λαθρεμπορίου αλλά και σημαντικούς παράγοντες για τις τοπικές οικονομίες, ίσως σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι δικαιολογείται από τις οικονομικές δυνατότητες των χωρών αυτών….
Διακίνηση Ανθρώπων
Από την δεκαετία του 2000 η Ελλάδα έχει ονομαστεί ως η πύλη της παράνομης μετανάστευσης στην Ευρώπη καθότι είναι στο πέρασμα. Αποτελεί όμως και την ευκολότερη και φθηνότερη η δίοδος μέσω νησιών του Αιγαίου ή Έβρου σε σχέση με την μεγάλη θαλάσσια διαδρομή στην Ιταλία ή την Ισπανία που έκλεισε το πέρασμα μέσω των εδαφών της στην Αφρική. Η παράνομη μετανάστευση συμπεριλαμβάνει την αυτόβουλη που γίνεται με σκοπό την αίτηση ασύλου ή την οικονομική που γίνεται με σκοπό την εργασία αλλά και την εξαναγκαστική, αυτό που λέμε διακίνηση ανθρώπων. Και οι δυο μορφές πάντως δημιουργούν σημαντικά παράνομα έσοδα ενώ συνδέονται και με άλλες μορφές εγκλήματος και λαθρεμπορίου.
Σύμφωνα με την ετήσια μελέτη του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών (US Trafficking in Persons Report 2019, US Department of State) έχει καταγραφεί η δραστηριοποίηση Τουρκικών συμμοριών στην διακίνηση ατόμων, πέραν από το κατά πόσο κάποιος θέλει να ονομάζει τους μετακινούμενους πρόσφυγες ή μετανάστες. Σύμφωνα με την έκθεση αυτή το θεσμικό πλαίσιο της Τουρκίας δεν είναι πλήρως εναρμονισμένο με τις διατάξεις του Αμερικανικού Νόμου κατά της διακίνησης ατόμων (Victims of Trafficking and Violence Protection Act, TVPA του 2000) όπως και της Ελλάδας εξάλλου.
Με βάση τη μελέτη της Transcrime το Τουρκικό οργανωμένο έγκλημα (Organised Crime Groups, OCG) μπορεί να δραστηριοποιείται στην διακίνηση ατόμων (κάτι βέβαια που συζητιέται ευρέως στην Ελλάδα ανεπίσημα). Στην Ελλάδα γίνονται αρκετές συλλήψεις διακινητών τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλος αριθμός συλλήψεων διακινητών από 843 το 2013 ανέβηκαν σε 1.171 το 2014 και το ενδεκάμηνο του 2015 1.359 και το ενδεκάμηνο του 2016, 865 ενώ το 2019 εκτιμάται ότι είχαν συλληφθεί περί τους 500. Όμως φαίνεται ότι τελικά οδηγούνται στα δικαστήρια πολλοί λιγότεροι. Στην Ελλάδα δικάστηκαν περίπου 214 την διετία 2015-2016 σε σχέση με 2.396 στην Γαλλία, 625 στην Ουγγαρία και 817 στην Ρουμανία.
Δεν υπάρχει βέβαια ακριβής εκτίμηση για τα έσοδα των παράνομων κυκλωμάτων από την διακίνηση ανθρώπων. Μόνο το 2015 οι διακινητές, μόνο από τα «μεταφορικά» είχαν έσοδα περί το €1δις το οποίο δεν πρέπει να περιλαμβάνει τυχόν παρεπόμενα έσοδα από εξαρτημένη εργασία, σεξουαλική εκμετάλλευση, εμπόριο οργάνων, παράνομες υιοθεσίες κλπ. Για παράδειγμα μια εκτίμηση του ILO του 2014 εκτιμά τα έσοδα από καταναγκαστική εργασία στην ΕΕ σε περίπου $47 δις (σεξουαλική εκμετάλλευση και οικιακή βοήθεια). Ο ΔΟΜ υπολογίζει τον τζίρο από την παράνομη μετανάστευση σε $35 δις διεθνώς ενώ όσο αφορά μόνο την διευκόλυνση, χωρίς δηλαδή εκμετάλλευση, σε $5.5-7 δις (UN Office on Drugs and Crime, UNODC)
Εξάλλου τα διάφορα είδη παράνομου εμπορίου (ηρωίνη, χάπια, κοκαΐνη, τσιγάρα, κάνναβη, όπλα, πλαστά προϊόντα, σεξουαλική εκμετάλλευση, καταναγκαστική εργασία, όπλα κ.α.) «συγκοινωνούν» μεταξύ τους. Για παράδειγμα σχέση λαθρεμπορίου ναρκωτικών και ανθρώπων ή σεξουαλική εκμετάλλευση εξαρτημένων είτε εκμετάλλευση παράνομων μεταναστών για πώληση ναρκωτικών ενώ υπάρχουν και οι περιπτώσεις που έτσι ξεχρεώνουν χρέη. Σύμφωνα με μελέτη της Europol το 2016, το 18% των διακινητών μεταναστών υπολογίζεται ότι συμμετέχει σε διακίνηση ναρκωτικών, το 12% σε υποθέσεις καταναγκαστικής διακίνησης και το 28% σε εγκλήματα κατά ιδιοκτησίας, δηλαδή κλοπές, διαρρήξεις και ληστείες.
Το Αφγανιστάν για παράδειγμα από το οποίο προέρχονται πολλοί μετανάστες τα τελευταία χρόνια είναι και χώρα παραγωγής ναρκωτικών και μια ασταθής περιοχή με ασθενή κρατική υπόσταση και σημαντική δράση ΜΚΟ. To Αφγανιστάν κατατάσσεται 177ο σε διαφθορά στις 180 χώρες που αξιολογεί η Transparency International. Οι ΗΠΑ με την σταθερή παρουσία στην χώρα έχουν παράσχει σημαντική ανθρωπιστική βοήθεια ύψους $73δις για την ανάπτυξή στο Αφγανιστάν (3,5 φορές το ΑΕΠ χώρας). Θεωρείται όμως ότι μόνο το 20-30% έφτασε στον κόσμο. Πολλά χάθηκαν χωρίς να είναι γνωστό πως χρησιμοποιήθηκαν, σε αναποτελεσματικές δράσεις ή καταναλώθηκαν σε διοικητικά έξοδα των ΜΚΟ (πολύ υψηλά αν μιλάμε για λειτουργία στελεχών από την δύση σε ένα εχθρικό περιβάλλον). Συνεπώς κυκλώματα που έχουν σχέση με την περιοχή μπορεί να έχουν πολύ καλή οργάνωση και οικονομικές δυνατότητες. Παρεμπιπτόντως πρόσφατα υπογράφηκε ειρήνη για αποχώρηση των ΗΠΑ και οι πρόσφυγες σε άλλες περιοχές μπορούν να γυρίσουν στο Αφγανιστάν και πράγματι γυρνούν αρκετοί δημιουργώντας και έναν σχετικό οργανωτικό πονοκέφαλο.
Επίσης το λαθρεμπόριο συγκοινωνεί με άλλες δραστηριότητες ξεπλύματος όπως είναι ο παράνομος στοιχηματισμός, τα στημένα παιχνίδια και ο αθλητισμός, οι τράπεζες και οι διάφορες επενδύσεις. Θεωρείται ότι μεγάλο μέρος των εσόδων προωθείται σε επενδύσεις μέσα από μεγάλο αριθμό επικαλυπτόμενων εταιριών ώστε να είναι δύσκολη η ιχνηλάτηση, σε ακίνητα, ξενοδοχεία, μπαρ και εστιατόρια πολλά από τα οποία ανοίγουν και κλείνουν γρήγορα για τους σκοπούς της νομιμοποίησης εσόδων. Επίσης ξέπλυμα θεωρείται ότι γίνεται σε μεταφορές, χονδρεμπόριο και λιανεμπόριο (κυρίως τρόφιμα και ρούχα) και κατασκευές (From Illegal Markets To Legitimate Businesses: The Portfolio Of Organised Crime In Europe, Final report of Project OCP, Organised Crime Portfolio, Transcrime, Prevention of and Fight against Crime Programme European Commission, 2015). Δεν ξέρουμε λοιπόν αν η αύξηση που παρουσιάζεται στην Ελλάδα και άλλες χώρες στον χώρο των ακινήτων αλλά και του τουρισμού σχετίζεται εν μέρει με αυτό το ξέπλυμα. Είναι ατυχές βέβαια γιατί το πολιτικό δυναμικό διαχρονικά ευνοεί τις επενδύσεις στον χώρο των ακινήτων αν και χωρίς να αφορά παράνομα έσοδα είναι ένα μοντέλο αποτυχημένο στο παρελθόν που δεν παράγει βιώσιμη ανάπτυξη. Από την άλλη τι γίνεται αν κάποια εγκληματικά κυκλώματα επενδύσουν σε ομάδες και ΜΜΕ τόσο για τον στοιχηματισμό όσο και την προβολή στην κοινή γνώμη;
Στις παράπλευρες συνέπειες ή συνέργειες αξία να αναφέρει κανείς την Turkish Airlines που από μια περιφερειακή αεροπορική το 2003 που εξυπηρετούσε περί τους 10 εκατομμύρια επιβάτες είχε φτάσει το 2017 να εξυπηρετεί 70 εκατομμύρια επιβάτες και να πετά σε 121 χώρες και 302 προορισμούς περισσότερες από οποιαδήποτε άλλη αεροπορική με δεύτερη την AirFrance με 91! Σίγουρα η Τουρκία έχει και 40 εκατομμύρια τουρισμό που σίγουρα αυτό το δίκτυο των Turkish Airlines το εξυπηρετεί όπως και μεγάλο πληθυσμό, αλλά δεν πρέπει να’ναι μόνο. Εικάζεται ότι εν μέρει μπορεί να εξυπηρετεί και κάποια από την μεταναστευτική ροή προς την ΕΕ καθότι στις αιτήσεις ασύλου στην Ελλάδα υπάρχουν μέχρι υπήκοοι από την Καραϊβική!
Πολιτική μετανάστευση (Ομογενοποίηση)
Το 2011 βλέποντας τις ροές από τον Εβρο να αυξάνουν η Ελληνική κυβέρνηση παίρνει την απόφαση να φτιάξει έναν φράχτη εκεί. Η αντιμετώπιση του έργου αυτού Ίσως είναι ενδεικτική μιας στροφής που λαμβάνει χώρα κάπου εκεί στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος. Πλέον φαίνεται να προωθείται ως μια πολιτική ιδεολογία με ίσως συγκεκριμένα πολιτικά ζητούμενα. Ας την πούμε «Πολιτική Μετανάστευση» ή απεθνικοποίηση της ΕΕ.
Στην προοπτική λοιπόν της ανέγερσης του φράχτη η ΕΕ δηλώνει ότι δεν συμφωνεί και δεν δέχεται να χρηματοδοτήσει το έργο. Όπως είπε η επίτροπος Σεσίλια Μαλμστρομ το θεωρούσε μη αποτελεσματικό μέτρο αφού δεν είναι δυνατή η αποτροπή!!! Αντίθετα θα χρηματοδοτούσε ανθρωπιστικά μέτρα, δηλαδή προώθηση της μετανάστευσης. Τα θέμα δεν είναι το κόστος που δεν είναι μεγάλο αλλά οι αντιρρήσεις διαφόρων κύκλων περί την ΕΕ. Εξάλλου η Ελλάδα έχει εντελώς υποτελιακή σχέση με ΕΕ σε επίπεδο άρχουσας τάξης και ίσως αλληλένδετα συμφέροντα για να μην μιλήσουμε για τις εξαρτήσεις των μνημονίων. Οπότε σίγουρα θα επηρεαζόταν από την ΕΕ.
Ενάντια ήταν και η διαχρονικά περιθωριακή πολιτική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ που αργότερα υποσχόμενη κάτι που όπως φαινόταν δεν είχε σκοπό να πράξει, την αντίσταση στην ΕΕ που ήταν η πλειοψηφική τάση στην κοινωνία, μια μικρή πολιτική ομάδα υπέκλεψε την εμπιστοσύνη του λαού απηχώντας όμως αντιλήψεις μειοψηφικές. Ήταν και ο ΣΥΡΙΖΑ ενάντια του φράχτη όπως δήλωνε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπός του Θ. Δρίτσας κάτι που διατηρείται σε κάποιο σκληρό πυρήνα στελεχών που τώρα έρχονται να εκφράσουν αμήχανα ένα πιο πλειοψηφικό ρεύμα.
Ενστάσεις στην ανέγερση του φράχτη στον Εβρο εκφράζουν αντιπρόσωποι τη Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ ακόμα και τοπικοί δήμαρχοι. Στην φιλική προς τις μεταναστευτικές ροές παράταξη περιλαμβάνονται διάφοροι αριστεροί ινστρούχτορες, εθνοφοβικοί ή τέλος πάντως όσοι θέλουν να υποκαταστήσουν το «αστικό» ή εθνικό κράτος με μια άλλη δομή, δικαιωματιστές της διαφορετικότητας που ίσως έχουν απωθημένα με την πλειοψηφική κουλτούρα. Αυτό που προέχει είναι η αποκαθήλωση του εθνικού κράτους, της πατρίδας, της νοοτροπίας της πλειοψηφίας δηλαδή ενός συνεκτικού κοινωνικού συνόλου, με το οποίο κάποιοι ίσως έχουν προηγούμενα ή δεν εξυπηρετεί τους οικονομικούς και πολιτικούς σχεδιασμούς και έτσι τελικά αδιαφορούν για τις τοπικές κοινωνίες. Η κατάκτηση της εξουσίας ίσως είναι το ζητούμενο.
Και εκεί οι αριστεροί ιδεολόγοι συναντώνται με τους μισητούς εχθρούς κεφαλαιοκράτες και νεοφιλελεύθερούς που θέλουν τις ελεύθερες μετακινήσεις και τις αντιδράσεις σε «ιδιωτικοποιήσεις» κρατικών μονοπωλίων δηλαδή ελέγχου από ιδιωτικά συμφέροντα. Παρά το δημοκρατικό προσωπείο αυτοί οι διάφοροι κεντρώοι που αψηφούν τις τοπικές κοινωνίες φαίνεται σε έρευνες ότι είναι οι πιο αντιδημοκράτες. Στην δήθεν ελεύθερη οικονομία όπου το αόρατο χέρι δεν είναι τίποτα άλλο από κάποιες πολυεθνικές, 5-10 μεγάλων επενδυτικών εταιριών και των κεντρικών τραπεζών που μπορούν να επηρεάζουν μεγάλο μέρος των κεφαλαίων διεθνώς και τις πολιτικές αποφάσεις. Κι έτσι το εθνικό κράτος βρίσκεται σε αποδόμηση. Το βάρος δίνεται σε υπερεθνικές δομές όπως η ΕΕ ή ο ΟΗΕ που προσπαθούν να συγκεντρώσουν δημοκρατικές εξουσίες περισσότερες από όσες είχαν αναφερθεί αρχικά ή με διαφορετικό τρόπο. Είναι πολύ μεγάλο το θέμα και εξελικτική η πορεία για να το εξετάσουμε εδώ. Το αναφέρουμε γιατί αυτές οι υπερεθνικές μη εκλεγμένες δομές εμφανίζεται να παίρνουν όλο και περισσότερες αποφάσεις, όλως περιέργως.
Να σημειώσουμε ότι την ίδια αντίδραση στην ανέγερση του φράχτη αντιμετωπίζει και η Βουλγαρία για τα σχέδιά της να κλείσει όλο το χερσαίο σύνορο με την Τουρκία 200 χιλιομέτρων. Τελικά αγνοεί τις αντιρρήσεις, παρόλο πιο αδύναμο μέρος της ένωσης και χρηματοδοτεί μόνη της την δημιουργία του φράχτη.
Αντίθετα η Ελλάδα έκανε πίσω. Χτίστηκε ένα μικρό τμήμα του φράχτη, μόνο το 5% του συνολικού μήκους των συνόρων, σε ένα χερσαίο τμήμα. Το κόστος του φράχτη στο Ελληνικό τμήμα (ίσως και 600 εκατ €) θα μπορούσε να είχε καλυφθεί από την χώρα χωρίς συνδρομή της ΕΕ. Το κόστος είναι πολύ μικρότερο των διαφόρων «ανθρωπιστικών δαπανών» (€2,2 δις για την περίοδο 2016-19) τα οποία αντί να δίνονται για ενσωμάτωση στην ΕΕ θα μπορούσαν να καταβάλλονται απευθείας και στις χώρες αναχώρησης των μεταναστών εξάλλου, με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα.
Ίσως δεν είναι τυχαία όλα αυτά. Το 2012 λοιπόν η Σεσίλια Μαλμστρομ, επίτροπος της ΕΕ από την Σουηδία, μιας χώρας πειραματόζωο της πολυπολιτισμικής οργάνωσης με την συγκέντρωση μεταναστών, είχε γράψει ένα πόνημα σχετικά με τα νέα οικονομικά δεδομένα και την μετανάστευση «Europe’s immigration challenge» που ανέφερε την γήρανση της ΕΕ, ένα σταθερό επιχείρημα, την έλλειψη εργατικών χεριών και εισφορών και συνεπώς την ανάγκη εισόδου μεταναστών. Τώρα γιατί χρειάζονται εργάτες όταν προωθείται η αυτοματοποίηση ή μειώνονται τα ανταποδοτικά συνταξιοδοτικά συστήματα και οι εισφορές είναι άλλη υπόθεση… Παράλληλα προτείνεται η ενσωμάτωση σε μια νέα πολυπολιτισμικότητα. Αυτή που λογικά προωθεί η Σουηδία με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα και κατά πολλούς τραγικά…
Συχνά αντιπαραβάλλουν με το χωνευτήρι των ΗΠΑ, μια όμως χώρα διαφορετική φτιαγμένη εξαρχής με μετανάστες και με διαφορετικά προβλήματα και τρόπους απάντησης ενώ στην ΕΕ φαίνονται οι δυσκολίες της ενσωμάτωσης όταν υπάρχει μια κυρίαρχη κουλτούρα. Τώρα γιατί πρέπει να καταστραφεί η εγχώρια κουλτούρα όταν σε άλλες περιπτώσεις οι δικαιωματιστές θα διαδήλωναν υπέρ της προστασίας της είναι επίσης μια άλλη συζήτηση που δείχνει τα αδιέξοδα αυτής της πρακτικής. Ίσως γιατί είναι άλλοι οι σκοποί.
Ο έτερος συγγραφέας του πονήματός για την «νέα Ευρώπη» ο Ιρλανδός Πήτερ Σάδερλαντ, ήταν και επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ για την Μετανάστευση, της ΔΟΜ. Τώρα πως γίνεται αυτές οι συμβουλευτικές επιτροπές και εν τέλει συμβολικές δεδομένου ότι ο ΟΗΕ δεν έχει δυνατότητες δράσης καθότι στηρίζεται σε συνεισφορές κρατών και κυρίως των ΗΠΑ όπου και η έδρα του, να λαμβάνουν αποφάσεις που ανήκουν σε δημοκρατικές εξουσίες; Και πως διορίζονται αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις σε αυτές τις επιτροπές; Είναι μια συζήτηση που θα’χει επίσης ενδιαφέρον να γίνει.
Ο Πήτερ Σάδερλαντ ήταν μια αμφιλεγόμενη μορφή που είχε μεγάλη εμπλοκή στο μεταναστευτικό ρεύμα της Ελλάδας του 2015-16, πριν πεθάνει στις αρχές του 2018, πρώην τραπεζίτης της Goldman Sachs και μέλος της Λέσχης Μπιλντεμπεργκ, δήλωνε ξεκάθαρα ότι η Ευρώπη πρέπει να καταστρέψει την εθνική ομογένεια (Βλέπε «EU should ‘undermine national homogeneity’ says UN migration chief»). Ξεκάθαρα δηλαδή υπέρ μιας φυλετικής και πολιτικής ομογενοποιησης ή μάλλον υπέρ ενός αχταρμά, ενός κοινωνικού πολτού και πολέμιος των εθνικών κρατών και του ταυτοτισμού.
Ίσως μια μάζα χωρίς συνοχή είναι καλύτερα καθηγούμενη, χωρίς κοινές αξίες τουλάχιστον δικές της, όπου η ανεμπόδιστη μετακίνηση ανθρώπων, προϊόντων και χρήματος θα είναι δεδομένη με σίγουρα αυστηρή παρακολούθηση και αστυνόμευση υπό το κράτος ενός νόμου που θα καθορίζεται από κάποιους «πεφωτισμένους». Και ίσως η αναταραχή που θα φέρει η ανάμειξη είναι μιας πρώτης τάξης δικαιολογία για επιβολή ειδικών μέτρων περιστολής ατομικών ελευθεριών για προάσπιση του γενικού συνόλου και του «Κράτους Δικαίου» που επιβάλλουν οι μη εκλεγμένες επιτροπές.
