.
Το οικονομικό μας μοντέλο συνεχίζει να έχει τα προβλήματα του παρελθόντος και οι προτάσεις της ΤτΕ είναι στην ίδια μονότονη κατεύθυνση που δεν έχει ποτέ αποδώσει: δηλαδή στο να δρομολογηθούν μεταρρυθμίσεις, να μειωθεί η φοροδιαφυγή, να αυξηθεί ο τουρισμός κλπ. Οι τράπεζες είναι ο αδύναμος κρίκος. Δεν συμμετέχουν στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας στο βαθμό που χρειάζεται, ενώ μέρος των χρηματοδοτήσεων τους είναι για αγορές πακέτων δανείων, καθώς επίσης για τις ιδιωτικοποιήσεις.
.
Κοινοβουλευτική Εργασία
Στο θέμα της νομισματικής πολιτικής (ανάλυση), είχαμε προετοιμάσει μία σειρά ερωτήσεων για το διοικητή της ΤτΕ που δεν μας δόθηκε η δυνατότητα να θέσουμε – ενώ οι λίγες που προλάβαμε να θέσουμε, δεν απαντήθηκαν. Το πλήρες κείμενο είναι το εξής:
Θα αναφερθούμε μόνο σε μερικά θέματα, όσον αφορά κυρίως τον άμεσο τομέα ευθύνης της ΤτΕ, όπως είναι οι τράπεζες, η χρηματοδότηση και τα κόκκινα δάνεια – όχι σε αυτά, για παράδειγμα, που έχουν σχέση γενικότερα με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, με το οικονομικό μοντέλο κλπ., σημειώνοντας πως οι εκθέσεις της ΤτΕ επαναλαμβάνουν κοινότυπες, εάν όχι μεροληπτικές ή έστω μη σημαντικές αναφορές. Οι βασικότερες επισημάνσεις μας είναι οι εξής:
(1) Το ΑΕΠ μας αυξήθηκε κυρίως από την ανάκαμψη της εσωτερικής ζήτησης που οφείλεται εν μέρει στον τουρισμό, καθώς επίσης στην αύξηση των δαπανών του δημοσίου λόγω εκλογών.
(2) Το οικονομικό μας μοντέλο συνεχίζει να έχει τα προβλήματα του παρελθόντος και οι προτάσεις σας είναι στην ίδια μονότονη κατεύθυνση που δεν έχει ποτέ αποδώσει: δηλαδή στο να δρομολογηθούν μεταρρυθμίσεις, να μειωθεί η φοροδιαφυγή, να αυξηθεί ο τουρισμός κλπ.
(3) Οι τράπεζες είναι ο αδύναμος κρίκος. Δεν συμμετέχουν στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας στο βαθμό που χρειάζεται, ενώ μέρος των χρηματοδοτήσεων τους είναι για αγορές πακέτων δανείων, καθώς επίσης για τις ιδιωτικοποιήσεις. Δεν υπάρχει δε εναλλακτική πηγή, εκτός των εταιρικών ομολόγων για τις μεγάλες επιχειρήσεις – ούτε ιδιωτικά κεφάλαια, όπως τα private equity και τα venture capital, σε σχέση με το εξωτερικό.
(4) Παραμένει η ενασχόληση με τα κόκκινα δάνεια. Δεν καταλαβαίνουμε πώς μπορεί να λυθεί το πρόβλημα, χωρίς τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας μας – η οποία είναι ανέφικτη, με το δημόσιο χρέος μας στα ύψη και με το κόκκινο ιδιωτικό εκτός ελέγχου.
Σε σχέση τώρα με την Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ τα εξής:
Αυξήθηκε η κερδοφορία των τραπεζών. Το εννεάμηνο του 2019 τα καθαρά έσοδα (λειτουργικά έσοδα μείον λειτουργικά έξοδα) εμφάνισαν άνοδο και τα κέρδη προ φόρων αυξήθηκαν σημαντικά έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2018. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σε σημαντικό βαθμό:
(α) στην αύξηση των εσόδων από χρηματοοικονομικές πράξεις, που θεωρούνται μη επαναλαμβανόμενα έσοδα, και
(β) στην περαιτέρω συγκράτηση των εξόδων.
Ο λόγος εξόδων προς έσοδα των ελληνικών τραπεζών διαμορφώθηκε περίπου στο 50% – σε ένα επίπεδο σημαντικά χαμηλότερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Τα έσοδα από προμήθειες μειώθηκαν έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2018, ενώ τα έσοδα από τοκοφόρες εργασίες συνέχισαν να μειώνονται – εξαιτίας της συρρίκνωσης του δανειακού χαρτοφυλακίου τους, αλλά και της χαμηλής ποιότητας του ενεργητικού τους. Τέλος, ο δείκτης αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων τους (ROE) ανήλθε σε περίπου 2% – κάτι που είναι το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, στην οποία ο μέσος όρος ανέρχεται στο 7%. Οι ερωτήσεις μας εν προκειμένω είναι οι εξής:
1.Τι συμβαίνει με τις χρεώσεις τραπεζών, με τις προμήθειες δηλαδή; Γιατί είναι τόσο υψηλές;
2. Τι έχει συμβεί με την τελευταία χρέωση του winbank της Πειραιώς που έγινε «κατά λάθος» το βράδυ της Πρωτοχρονιάς; Το ερεύνησε η Επιθεώρηση Τραπεζών;
3. Τι απέγινε με το σκάνδαλο της Πειραιώς, όσον αφορά τα δάνεια στο προσωπικό της;
4. Υπάρχει κάποια δυνατότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για τη δημιουργία μίας bad bank;
5. Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα αυξήθηκαν κατά 5,4 δις € και διαμορφώθηκαν σε 139,7 δις €. Το γεγονός αυτό αποδίδεται στην οικονομική ανάκαμψη και στον επαναπατρισμό κεφαλαίων. Ισχύει;
6. Η εκτιμώμενη νομισματική κυκλοφορία ως ποσοστό επί του ΑΕΠ υποχώρησε στο 12% την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2019, από 16% την αντίστοιχη περίοδο του 2018. Πού αποδίδετε αυτήν την εξέλιξη;
7. Ποιά είναι η άποψη σας για τις κατηγορίες της κυρίας Lagarde, όσον αφορά τον πόλεμο της κυβέρνησης στα μετρητά;
8. Κατά πόσον η μείωση των αποδόσεων των ομολόγων οφείλεται στην γενικότερη πτώση των αποδόσεων διεθνώς, σημειώνοντας πως το ελληνικό χρέος που διαπραγματεύεται στις αγορές αποτελεί μικρό μέρος συνολικού μας χρέους;
Σχετικά τώρα με τα κόκκινα δάνεια, ανήλθαν στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2019 στα 71,2 δις €, μειωμένα κατά 10,6 δις € συγκριτικά με το τέλος Δεκεμβρίου του 2018 και κατά περίπου 36 δις € έναντι του Μαρτίου 2016, οπότε είχε καταγραφεί και το υψηλότερο επίπεδο ΜΕΔ.
Η υποχώρηση του αποθέματος των ΜΕΔ κατά τη διάρκεια του 2019 οφείλεται κυρίως σε πωλήσεις δανείων ύψους 7,1 δις € και σε διαγραφές ύψους 3,1 δις €.
Συμφωνείτε πως είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι, παρά τις βελτιώσεις στο οικονομικό και θεσμικό περιβάλλον, οι εισπράξεις μέσω ενεργητικής διαχείρισης (δηλαδή μέσω αναδιαρθρώσεων δανείων, είσπραξης καθυστερούμενων οφειλών, ρευστοποίησης εξασφαλίσεων κ.λπ.) παραμένουν περιορισμένες;
Ο λόγος τώρα των ΜΕΔ ως προς το σύνολο των δανείων παρέμεινε το Σεπτέμβριο του 2019 σε υψηλό επίπεδο (42,1%). Ως προς τις επιμέρους κατηγορίες χαρτοφυλακίων, ο δείκτης ΜΕΔ διαμορφώθηκε στο 43,0% για τα στεγαστικά, στο 49,7% για τα καταναλωτικά και στο 40,4% για τα επιχειρηματικά
Εντός του επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου, ο δείκτης για το χαρτοφυλάκιο τόσο των ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, όσο και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων παραμένει ιδιαίτερα υψηλός (64,2% και 55,3% αντίστοιχα). Καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο χαρτοφυλάκιο των μεγάλων επιχειρήσεων (22,4%) και στο χαρτοφυλάκιο των ναυτιλιακών δανείων (17,4%).
Όσον αφορά την κάλυψη των ΜΕΔ από συσσωρευμένες προβλέψεις, ο σχετικός δείκτης ανήλθε σε 44,2%. Πώς κρίνετε εσείς αυτές τις εξελίξεις; Θεωρείτε καλύτερη την πρόταση σας από το σχέδιο Ηρακλής; Είναι αρκετή η μείωση των ΜΕΔ με το σχέδιο Ηρακλής στο 20% περίπου, όταν στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές τράπεζες είναι κάτω από το 5%;
Κατά την άποψη μας τώρα, αποτελεί θετική εξέλιξη το γεγονός ότι, τα τελευταία έτη οι τράπεζες δρομολογούν κυρίως λύσεις ρύθμισης μακροπρόθεσμου χαρακτήρα για τα ΜΕΔ, αντί για ρυθμίσεις βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα. Παρ’ όλα αυτά, στην πλειονότητα των περιπτώσεων επιλέγεται η λύση της επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής και σπανιότερα της μείωσης του επιτοκίου και του διαχωρισμού του υπολοίπου οφειλής. Ανησυχητικά υψηλό παραμένει το ποσοστό των δανείων που είχαν τεθεί σε καθεστώς ρύθμισης, αλλά εμφάνισαν και πάλι καθυστέρηση, μετά τη συνομολόγηση της ρύθμισης.
Επίσης, ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, παρά τις βελτιώσεις στο οικονομικό και θεσμικό περιβάλλον, οι εισπράξεις μέσω ενεργητικής διαχείρισης των δανείων παραμένουν πολύ περιορισμένες. Ως αποτέλεσμα, παρατηρούνται ακόμη καθαρές ροές νέων ΜΕΔ.
Επίσης, ανησυχητικά υψηλό παραμένει το ποσοστό των δανείων που είχαν τεθεί σε καθεστώς ρύθμισης, αλλά εμφάνισαν και πάλι καθυστέρηση μετά τη συνομολόγηση της ρύθμισης. Μάλιστα, στο 27,3% των μακροχρόνιων ρυθμίσεων και στο 61,9% των βραχυχρόνιων ρυθμίσεων, η καθυστέρηση εμφανίζεται μόλις ένα τρίμηνο μετά την εφαρμογή της ρύθμισης. Τα εν λόγω ποσοστά αυξάνονται σε 40,4% και 83,2% αντίστοιχα σε χρονικό ορίζοντα ενός έτους από την εφαρμογή της ρύθμισης. Ποιά είναι η δική σας άποψη;
Συνεχίζοντας, στις 4 Δεκεμβρίου το Eurogroup, με βάση την τέταρτη έκθεση στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, η Ελλάδα έχει προβεί στις αναγκαίες ενέργειες για να επιτύχει τις ειδικές μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις της έως τα μέσα του 2019. Η εξέλιξη αυτή ανοίγει το δρόμο για την αποδέσμευση της δεύτερης δόσης ύψους 767 εκ. € των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.
Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν την απόδοση προς την Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος από τα χαρτοφυλάκια ελληνικών ομολόγων (τα ANFA’s και τα SMP), καθώς επίσης την κατάργηση του περιθωρίου επιτοκίου σε δάνεια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Η ερώτηση μας εδώ είναι γιατί πρέπει να υπόκειται σε έγκριση η επιστροφή των κερδών από τη συμμετοχή στο Πρόγραμμα Διάσωσης;
Περαιτέρω, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, με αποτέλεσμα η ελληνική οικονομία να μην επωφελείται σε σημαντικό βαθμό από τη νέα χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής.
Όπως προαναφέρθηκε, παρά τη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία, το μεσοσταθμικό κόστος δανεισμού των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι υψηλότερο του αντίστοιχου στη ζώνη του ευρώ κατά 242 μονάδες βάσης. Προτίθεστε να κάνετε κάτι;
Κλείνοντας, έχουμε τις εξής γενικές ερωτήσεις:
(1) Πού θα βρεθούν τα 43 δις € για τις επενδύσεις της Κλιματικής Αλλαγής που ανακοίνωσε ο κ. Χατζηδάκης; Δεν θα επηρεάσουν το χρέος; Έχετε μελετήσει την επίδραση στο ΑΕΠ, στον πληθωρισμό και στην ανταγωνιστικότητα από την αύξηση του κόστους ενέργειας από τις ΑΠΕ, όταν άλλες χώρες όπως Τουρκία ή η Κίνα δεν έχουν τέτοιες δεσμεύσεις, ούτε μπορεί η ΕΕ να τους επιβάλλει φόρους ρύπων;
(2) Συνεχίζει να προωθείται η Τραπεζική ενοποίηση; Τι πιθανότητες έχει; Τι κινδύνους από την Deutsche Bank;
(3) Τέλος, τι προοπτικές υπάρχουν για την εφαρμογή του Tobin Tax (=φόρος επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών) πανευρωπαϊκά;
