.
Η αποχώρηση της Μ. Βρετανίας δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για την ΕΕ αλλά, επίσης, για την Ευρωζώνη – με ενδεχόμενη αφετηρία την Ιταλία που γνωρίζει πολύ καλά πως εντός της νομισματικής ένωσης και της συμφωνίας του Μάαστριχτ, είναι αδύνατον να επιλύσει ποτέ τα προβλήματα της οικονομίας της. Κάτι ανάλογο ισχύει βέβαια και για την Ελλάδα, η οποία όμως έχει εγκλωβιστεί μετά την υπογραφή του εγκληματικού PSI από τους εθνοκτόνους – ενώ το μόνο που θεωρεί η κυβέρνηση πως της απομένει, είναι να καθυστερήσει όσο περισσότερο μπορεί την επόμενη χρεοκοπία της ξεπουλώντας ότι έχει και δεν έχει σε εξευτελιστικές τιμές, καθώς επίσης λεηλατώντας τον ιδιωτικό τομέα, μήπως προκύψει κάποιο θαύμα που θα οδηγήσει στη διάσωση της. Εμείς όμως θεωρούμε πως θαύματα δεν γίνονται, ενώ υπάρχουν ακόμη κάποιες λύσεις για την Ελλάδα – αρκεί να δραστηριοποιηθεί σωστά μία κυβέρνηση της, παύοντας να σκύβει δουλικά το κεφάλι στους Γερμανούς.
.
Ανάλυση
Το μεγάλο πρόβλημα του 2020 θα είναι η Ευρώπη, από πολλές διαφορετικές πλευρές. Πριν από όλα όσον αφορά τις υπερχρεωμένες τράπεζες της, όπου τα μηδενικά ή/και αρνητικά βασικά επιτόκια επιδεινώνουν συνεχώς την κατάσταση τους – ενώ δεν φαίνεται καμία δυνατότητα επαναφοράς τους στην κανονικότητα, αφού κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στη χρεοκοπία των υπερχρεωμένων ευρωπαϊκών κρατών και επιχειρήσεων.
Με δεδομένη επί πλέον την αδυναμία σταματήματος των προγραμμάτων αύξησης της ρευστότητας (QE), τα οποία επανήλθαν κυρίως από τη Fed Νέας Υόρκης για να μη στερέψει η αγορά βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης (repos) όπως το 2008, αν και με άλλο όνομα, η φούσκα στις αγορές παγίων περιουσιακών στοιχείων (μετοχές, ακίνητα κλπ.) θα συνεχίσει να διογκώνεται επικίνδυνα – έως εκείνη τη χρονική στιγμή που θα εκραγεί, όπου λόγω του μοναδικού στα ιστορικά χρονικά μεγέθους της, θα οδηγήσει στα ανώτατα όρια αντοχής του το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Εν προκειμένω, μία από τις πολλές παρενέργειες της είναι η κλιμάκωση των ήδη μεγάλων εισοδηματικών ανισοτήτων – η οποία μειώνει τις δυνατότητες ανάπτυξης της οικονομίας λόγω περιορισμού της ζήτησης, περιορίζει την παραγωγικότητα των εργαζομένων, ενώ δημιουργεί συνθήκες έξαρσης των κοινωνικών αναταραχών με σημαντικές πολιτικές συνέπειες.
Μία δεύτερη είναι η συντήρηση στη ζωή πολλών εταιριών και τραπεζών-ζόμπι, όπως επίσης χωρών που μετά βίας επιβιώνουν, έχοντας προ πολλού μη βιώσιμο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος – με την Ελλάδα να ευρίσκεται στην πρώτη θέση. Σε άλλες περιοχές βέβαια του πλανήτη που δεν προστατεύονται από κανένα δίχτυ ασφαλείας, όπως στην Αργεντινή που οδηγήθηκε πλέον σε καθεστώς επιλεκτικής χρεοκοπίας ή στο Λίβανο, η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη ξεκινήσει.
Στην Ευρώπη τώρα, στη μοναδική ήπειρο που υποχωρεί συνεχώς ο ήδη γερασμένος πληθυσμός της (γράφημα), ενώ αποτελεί το στόχο μεγάλων μεταναστευτικών ροών από την Ασία και την Αφρική, η ατμομηχανή της οικονομίας της παραπαίει – κρίνοντας από την επιβράδυνση της Γερμανίας που συνεχίσθηκε τον Οκτώβριο. Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της στατιστικής της υπηρεσίας, η πραγματική (=προσαρμοσμένη ως προς τις τιμές) λήψη παραγγελιών στη μεταποίηση της μειώθηκε κατά 0,4% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα – ενώ συγκριτικά με τον ίδιο μήνα του 2018 η υποχώρηση ήταν στο -5,5%.
.
Η αιτία είναι κυρίως ο εγχώριος τομέας της, στον οποίο η μείωση έφτασε στο -3,2% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα – ενώ βοηθήθηκε από τις διεθνείς παραγγελίες που αυξήθηκαν κατά 1,5%, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια κυρίως από της χώρες της Ευρωζώνης (+11,1%), έναντι -4,1% από τον υπόλοιπο πλανήτη. Συνολικά πάντως η βαριά γερμανική βιομηχανία (κατασκευαστές ενδιάμεσων αγαθών, αυτοκίνητα, χημικά, φαρμακευτικά) υποφέρει από στασιμότητα, έχοντας μειωθεί κατά 1,7% σε σχέση με το Σεπτέμβριο – ενώ η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στον τομέα της μεταποίησης, όπου η πτωτική τάση επιταχύνεται (-1,7%). Μόνο η παραγωγή ενέργειας αυξήθηκε κατά 2,3% τον Οκτώβριο, ενώ οι κατασκευές υποχώρησαν κατά -2,8%.
Σε γενικές γραμμές πάντως όλα δείχνουν πως εντατικοποιείται η ύφεση στη χώρα, ενώ έχει καθυστερήσει πολύ να υιοθετήσει δημοσιονομικά αντίμετρα – παρά το ότι τα οικονομικά της ινστιτούτα έχουν ζητήσει από καιρό να σταματήσει η κυβερνητική πολιτική του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, για να αποφευχθεί η επιβράδυνση. Εάν εδώ προσθέσουμε τις πιέσεις που της ασκούνται από τις Η.Π.Α., εύλογα λόγω της πολιτικής της (μερκαντιλισμός) με τα τεράστια πλεονάσματα εις βάρος των ελλειμμάτων των άλλων (γράφημα), καθώς επίσης τις συνέπειες από το ΒΡΕΧΙΤ με κριτήριο τα εμπορικά πλεονάσματα της απέναντι στη Μ. Βρετανία που είναι σήμερα της τάξης των 50 δις €, τότε το 2020 δεν θα είναι καθόλου ρόδινο.
Περαιτέρω, η βιομηχανική παραγωγή της Ευρωζώνης συνολικά υποχώρησε, κυρίως λόγω της Γερμανίας και της Ιταλίας – ενώ μόνο η Γαλλία κατάφερε να μην παρασυρθεί από την τάση, αν και μαίνονται οι κοινωνικές αναταραχές στο εσωτερικό της, με απρόβλεπτα επακόλουθα. Η κατάσταση στη νότια Ευρώπη παρέμεινε υποτονική, με την Ισπανία και με την Ελλάδα να συνεχίζουν να είναι οικονομικά αδύναμες – ενώ η βιομηχανική παραγωγή της Πορτογαλίας ανέκαμψε, μετά την υποχώρηση του 2017 (γράφημα). Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, εάν συνεχίσει να στηρίζεται αποκλειστικά στον τουρισμό, αμελώντας τη βιομηχανία, όπου υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες, ιδιαίτερα όσον αφορά τον πολεμικό εξοπλισμό (ΕΛΒΟ, ΕΑΒ, ΕΒΟ), δεν θα καταφέρει ποτέ να ξεφύγει από την κρίση – ενώ ο τουρισμός, ως κυκλικός κάδος, είναι ο πρώτος που θα επιβραδυνθεί από την ύφεση που προβλέπεται.
Στις μικρές χώρες του βορά, στην Αυστρία σταμάτησε η αρνητική οικονομική πορεία που είχε ξεκινήσει δύο περίπου χρόνια πριν, το Βέλγιο παραμένει ανοδικό αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό, ενώ η Ολλανδία είναι στάσιμη από το 2017 – όταν στη Σκανδιναβία η Φινλανδία, η Δανία και η Σουηδία έχουν μειωμένη παραγωγή και οι οικονομίες τους επηρεάζονται ήδη από την ευρύτερη ευρωπαϊκή κρίση. Μόνο η Νορβηγία που ευρισκόταν προηγουμένως σε ύφεση σημειώνει μία ελαφριά ανάκαμψη – ενώ η κατάσταση των κρατών της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) είναι στάσιμη.
Τέλος, όσον αφορά τα μικρότερα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με μοναδική εξαίρεση την Ουγγαρία οι τάσεις ύφεσης είναι αναμφισβήτητες παντού – με μία ελαφριά αύξηση της παραγωγής στην Πολωνία και στη Σλοβενία. Με δεδομένη δε την ύπουλη γερμανική οικονομική μεταρρύθμιση του ESM, η οποία εύλογα εξόργισε την Ιταλία (ανάλυση), οι αυστηρότεροι δημοσιονομικοί κανόνες που επιβάλει θα εντείνουν ακόμη περισσότερο την ύφεση – με ευθύνη ως συνήθως της αμετανόητης Γερμανίας.
Η Γερμανία βέβαια, ως συνήθως πονηρά σκεπτόμενη, αφενός μεν με τη μεταρρύθμιση του ESM στοχεύει στην έμμεση διάσωση των δύο μεγάλων και χρεοκοπημένων τραπεζών της (Deutsche Bank, Commerzbank) από το μηχανισμό, αφετέρου με το «πράσινο πακέτο» ύψους 1 τρις € που ανακοινώθηκε από τη γερμανίδα επίτροπο της ΕΕ στην επιδότηση της βιομηχανίας της – όπως μετά την κρίση του 2008, όπου με τις εκπτώσεις που υιοθέτησε διέσωσε την αυτοκινητοβιομηχανία της, με πωλήσεις στα υπόλοιπα κράτη-μέλη.
Εν προκειμένω ο αιώνιος ανόητος, η ελληνική κυβέρνηση, βιάστηκε αμέσως να ανακοινώσει το πρόωρο σταμάτημα της χρησιμοποίησης του λιγνίτη από τη ΔΕΗ έως το 2023, για να ενισχύσει τις επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια – χωρίς να δίνει σημασία στο γεγονός ότι, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά κλπ. δεν παράγει, αλλά εισάγει από τη Γερμανία.
Στον υπόλοιπο πλανήτη, το σύνολο σχεδόν των χωρών της Λατινικής Αμερικής βιώνουν ξανά μία μεγάλη κρίση – ενώ αντίθετα, η οικονομία της Ρωσίας ευρίσκεται σε καλή κατάσταση, με πολλούς να θεωρούν πως το 2020 θα είναι το έτος του ρουβλίου. Η χώρα κατάφερε να μετατρέψει το πρόβλημα των δυτικών κυρώσεων που της επιβλήθηκαν σε ευκαιρία, βελτιώνοντας σημαντικά την εγχώρια παραγωγή της και ειδικά την αγροτική – με τα θετικά αποτελέσματα να φαίνονται ήδη.
Η Κίνα τώρα μπορεί να υποφέρει από μία σειρά προβλημάτων, κυρίως από τις χρεοκοπίες ακόμη και μεγάλων επιχειρήσεων της, αλλά είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από την Ευρώπη λόγω της συνεκτικότητας της – ενώ οι Η.Π.Α. συνεχίζουν να παράγουν μεγάλα δίδυμα ελλείμματα, με την αναβολή των κυρώσεων εναντίον της Κίνας να μη φαίνεται μόνιμου χαρακτήρα, αλλά μόνο περιστασιακή (εκεχειρία). Εν τούτοις, παρά το ότι μαστίζονται επί πλέον από πολιτικά προβλήματα, όσον αφορά τον πρόεδρο Trump, ο ιδιωτικός τους τομέας παραμένει πολύ ισχυρός – γεγονός που επιβεβαιώνει ξανά το ότι, ο μαύρος κύκνος του 2020 θα είναι η Ευρώπη.
Φυσικά χώρες όπως η Τουρκία ή η Νότια Αφρική συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα, αλλά το ειδικό βάρος τους είναι μικρό για να επηρεαστεί η παγκόσμια οικονομία – σημειώνοντας πως η αποχώρηση της Μ. Βρετανίας δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για την ΕΕ αλλά, επίσης, για την Ευρωζώνη, με ενδεχόμενη αφετηρία την Ιταλία που γνωρίζει πολύ καλά πως εντός της νομισματικής ένωσης και της συμφωνίας του Μάαστριχτ είναι αδύνατον να επιλύσει ποτέ τα προβλήματα της οικονομίας της.
Κάτι ανάλογο ισχύει βέβαια και για την Ελλάδα, η οποία όμως έχει εγκλωβιστεί μετά την υπογραφή του εγκληματικού PSI από τους γνωστούς εθνοκτόνους – ενώ το μόνο που θεωρεί η κυβέρνηση πως της απομένει, είναι να καθυστερήσει όσο περισσότερο μπορεί την επόμενη χρεοκοπία της ξεπουλώντας ότι έχει και δεν έχει σε εξευτελιστικές τιμές, καθώς επίσης λεηλατώντας τον ιδιωτικό τομέα, μήπως προκύψει κάποιο θαύμα που θα οδηγήσει στη διάσωση της.
Ολοκληρώνοντας, εμείς τουλάχιστον θεωρούμε πως θαύματα δεν γίνονται, ενώ υπάρχουν ακόμη κάποιες λύσεις για την Ελλάδα – αρκεί να δραστηριοποιηθεί σωστά μία κυβέρνηση της, παύοντας να σκύβει δουλικά το κεφάλι στους Γερμανούς. Εάν όχι, εάν η Ευρώπη βυθιστεί πράγματι σε ύφεση, καθώς επίσης εάν ενταθεί ο υβριδικός-μεταναστευτικός πόλεμος που μας έχει κηρύξει η Τουρκία (πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος ενός θερμού επεισοδίου στους χειμερινούς μήνες), το 2020 δεν θα είναι καθόλου εύκολο – χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως δεν θα τα καταφέρει η Ελλάδα, αφού η μακραίωνη ιστορία της έχει αποδείξει το αντίθετο.
