.
Η δημιουργία ολιγοπωλίων στο χώρο, καθώς επίσης η ραγδαία αύξηση της χρηματοπιστωτικής ληστείας, θα προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα στον πλανήτη, ειδικά στις αναδυόμενες οικονομίες, καθώς επίσης στα πιο αδύναμα εισοδηματικά στρώματα – το θλιβερό παράδειγμα της Βενεζουέλας.
Photo:RT
(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
“Μία άλλη μορφή κοινωνικού αποκλεισμού είναι η αγορά τεραστίων εκτάσεων γης παγκοσμίως από τις πολυεθνικές, με στόχο την εκμετάλλευση του υπεδάφους, καθώς επίσης την παραγωγή γεωργικής ενέργειας – γεγονός που σημαίνει ότι, εκατομμύρια άνθρωποι στις χώρες του «τρίτου κόσμου» αδυνατούν πλέον να τραφούν και πεθαίνουν“.
.
Ανάλυση
Οι αλλαγές στην οικονομική πολιτική διεθνώς, έχουν περιορίσει σημαντικά τον κρατικό έλεγχο τόσο των αγορών, όσο και των ροών κεφαλαίων – μίας διαδικασίας που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980, με την άνοδο του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, επιταχυνόμενη από το 1990 και μετά.
Αυτό που συνέβη σε άλλους κλάδους επηρέασε επίσης τον τομέα της διατροφής, όσον αφορά κυρίως δύο εξελίξεις: (α) την υπερβολική συγκέντρωση των επιχειρήσεων, η οποία οδήγησε στη δημιουργία Ολιγοπωλίων, καθώς επίσης (β) την πολύ ισχυρή επέκταση των μεγαλυτέρων εταιριών, όπου ο τζίρος τους στο εξωτερικό αυξήθηκε πολύ περισσότερο, από τον αντίστοιχο στην εγχώρια αγορά τους.
Για παράδειγμα ο τζίρος της Nestle, του ελβετικού γίγαντα του κλάδου, προέρχεται κατά 70% από περιοχές εκτός της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Β. Αφρικής – ενώ της Unilever (βρετανικός και ολλανδικός όμιλος) οφείλεται κατά 75% σε χώρες εκτός της Ευρώπης.
Το καρτέλ
Περαιτέρω, η επιχειρηματική στρατηγική αυτών των κολοσσών βασίζεται στη συνεχή επέκταση σε νέες αγορές – οπότε ο περιορισμός ή η κατάργηση των δασμών, καθώς επίσης των πάσης φύσεως εμπορικών εμποδίων, τους είναι εξαιρετικά σημαντικός. Πόσο μάλλον όταν η αξία των παγκοσμίων εξαγωγών τροφίμων πενταπλασιάσθηκε μεταξύ των ετών 1990 και 2014, ενώ η αξία των αγροτικών εξαγωγών αυξήθηκε στο ίδιο χρονικό διάστημα κατά τέσσερις περίπου φορές.
Η συγκεκριμένη ανάπτυξη του κλάδου «επιδοτήθηκε» από μία σειρά συμφωνιών ελευθέρου εμπορίου, καθώς επίσης προστασίας των επενδύσεων – οι περισσότερες από τις οποίες διαπραγματεύθηκαν τη δεκαετία του 1990, αφού ολοκληρώθηκαν οι πολυμερείς εμπορικές συζητήσεις του «Γύρου της Ουρουγουάης» το 1994, οι οποίες οδήγησαν στην ίδρυση του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Έτσι δημιουργήθηκαν οι τεράστιοι διατροφικοί όμιλοι, οι δέκα μεγαλύτεροι εκ των οποίων το 2015 φαίνονται στο γράφημα νούμερο ένα (με κόκκινο στη βιομηχανία και με μπλε στο εμπόριο).
Επεξήγηση γραφήματος: Οι δέκα μεγαλύτεροι διατροφικοί όμιλοι – έδρα των ισχυρότερων από πλευράς τζίρου (μόνο οι τζίροι με αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα.
.
Περαιτέρω, στο «Γύρο της Ντόχα» που ξεκίνησε το 2001 ενώ δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, ο όμιλος της Unilever εκπροσωπεί τον ευρωπαϊκό κλάδο των τροφίμων και των ποτών – προσπαθώντας να πιέσει τις κυβερνήσεις να ανοίξουν ακόμη περισσότερο τις αγορές τους, τα σύνορα τους καλύτερα για τα εμπορεύματα, για τις υπηρεσίες, καθώς επίσης για τις ροές κεφαλαίων, στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων του ΠΟΕ.
Αντίθετα, οι Πολίτες διαδηλώνουν εναντίον των συμφωνιών ελευθέρου εμπορίου, προειδοποιούν για τις αρνητικές επιπτώσεις στη γεωργία των αναδυομένων και αναπτυσσομένων κρατών, ενώ ασκούν κριτική στην έλλειψη διαφάνειας, όσον αφορά τις συζητήσεις που διεξάγονται. Πόσο μάλλον όσον αφορά τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα, για τα οποία επισημαίνουμε το συμπέρασμα μίας επιστημονικής μελέτης, σύμφωνα με το οποίο τα εξής:
“Είμαστε μόλις στο ξεκίνημα της κατανόησης των πολύπλοκων επιδράσεων της διατροφής, στη συμπεριφορά των ανθρώπων. Τα μόρια των τροφίμων ενεργούν όπως οι ορμόνες, οι οποίες ρυθμίζουν τη λειτουργία του σώματος και ενεργοποιούν την κυτταρική διαίρεση. Τα μόρια αυτά μπορούν να προκαλέσουν πολυποίκιλες, έντονες ψυχικές ανισορροπίες, οι οποίες κυμαίνονται από την αδυναμία αυτοσυγκέντρωσης και την υπέρ-κινητικότητα, έως τις πολύ σοβαρές ψυχολογικές ασθένειες.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι πως δεν γνωρίζουμε ποιά μόρια σε ποιά τρόφιμα, έχουν ποιό αποτέλεσμα. Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το ότι, η σύνθεση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων μπορεί να αλλάξει ριζικά, χωρίς να το γνωρίζουμε.
Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα διαθέτουν γονίδια, τα οποία έχουν εισαχθεί στο DNA τους. Εν τούτοις, τα γονίδια δεν είναι όπως τα παιχνίδια LEGO, στα οποία η κάθε εικόνα μπαίνει στη θέση της. Η εισαγωγή γονιδίων δημιουργεί απρόβλεπτες, μη ανατρέψιμες αλλαγές – όπως στο παράδειγμα ενός πειράματος, όπου η εισαγωγή γονιδίων άλλαξε την ποσότητα της παραγόμενης πρωτεΐνης. Δεν είναι όμως μόνο αυτή καθαυτή η συγκεκριμένη αλλαγή το πρόβλημα – αλλά το ότι μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, μέσω πολύπλοκων επιδράσεων, κάτω από την επιφάνεια”.
Συνεχίζοντας, εκτός από τους διεθνείς κανόνες του ΠΟΕ, υπάρχουν τουλάχιστον 420 διμερείς εμπορικές συμφωνίες, καθώς επίσης 2.900 διμερείς συμφωνίες προστασίας των επενδύσεων. Ένα επόμενο σημαντικό στοιχείο είναι το «Σύστημα επίλυσης διαφορών επενδυτών-κρατών» (ISDS) – μέσω του οποίου παρέχονται σε ξένες εταιρείες δικαιώματα αποκλειστικότητας, ζημιώνοντας ως εκ τούτου το εκάστοτε Κράτος Δικαίου.
Μεταξύ άλλων, οι επιχειρηματικοί όμιλοι επιτρέπεται να καταθέτουν αγωγές αποζημίωσης εναντίον των ξένων κρατών, όταν μετά τη συμφωνία μαζί τους υιοθετούνται καινούργιες ρυθμίσεις, οι οποίες περιορίζουν τα κέρδη τους – κάτι που μπορεί να δημιουργεί προβλήματα στις χώρες, όσον αφορά τη διατροφική τους ασφάλεια, την υγεία, το περιβάλλον, καθώς επίσης τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Πολλές χώρες τώρα δημιουργούν ειδικές οικονομικές ζώνες, στις οποίες ισχύουν λιγότερο αυστηροί κανόνες, έτσι ώστε να προσελκύσουν ξένους επενδυτές – όπου η Μοζαμβίκη, η Τανζανία, η Ινδία και αρκετές άλλες έχουν ιδρύσει τέτοιου είδους ζώνες, ειδικές για τους μεγάλους αγροτικούς ομίλους. Η αιτία είναι το ότι, υποθέτουν πως έτσι προωθείται καλύτερα η γεωργία τους, ενώ εξασφαλίζεται η απασχόληση των εργαζομένων τους από τους αλλοδαπούς επενδυτές – ενώ εξελίσσονται ταυτόχρονα τεχνολογικά.
Οι πολυεθνικοί αγροτικοί όμιλοι, εκμεταλλεύονται από κοινού τα πλεονεκτήματα που τους προσφέρονται από τις κυβερνήσεις – όπως στο παράδειγμα της Τανζανίας, όπου η Monsanto, η Cargill, η Nestle και διάφορες άλλες επιχειρήσεις του γεωργικού καρτέλ συνεργάζονται μεταξύ τους, με στόχο την υιοθέτηση εκ μέρους των μικρών αγροτών σύγχρονων μέσων παραγωγής, διευκολύνοντας τες να εισέλθουν σε νέες αγορές μέσω κρατικών επιχορηγήσεων.
Μία σημαντική στρατηγική επιλογή των γεωργικών κολοσσών είναι οι εξαγορές των ανταγωνιστών τους, καθώς επίσης οι συγχωνεύσεις μεταξύ τους – τόσο οριζόντια, όπου αφορά τους άμεσους ανταγωνιστές τους, όσο και κάθετα, με προμηθευτές τους, καθώς επίσης με εμπορικές αλυσίδες του χώρου.
Για παράδειγμα, εάν όλες οι συγχωνεύσεις των μεγάλων ομίλων που προγραμματίζονται για αυτό το έτος στον κλάδο των σπόρων και προστασίας των φυτών πραγματοποιηθούν, τότε το 60% της αγοράς σπόρων, καθώς επίσης της αγοράς φυτοφαρμάκων που ήδη ανήκει στον ίδιο κλάδο, θα κυριαρχείται μόνο από τρεις πολυεθνικές – προκαλώντας στους γεωργούς τεράστια προβλήματα.
Δυστυχώς οι πολιτικές περί ανταγωνισμού των βιομηχανικών κρατών δεν έχουν εμποδίσει τη δημιουργία Ολιγοπωλίων στον αγροτικό τομέα – ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες προσπαθούν να δημιουργήσουν δημόσιες υπηρεσίες που δεν επιτρέπουν τη δημιουργία καρτέλ, καθώς επίσης να υιοθετήσουν αυστηρούς κανόνες όσον αφορά το Δίκαιο του ανταγωνισμού, χωρίς όμως μεγάλες επιτυχίες.
Συνεχίστε στη 2η σελίδα (…)
