Η δημοσιονομική επέκταση
Με βάση την εξίσωση, η μία πολιτική που θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά από την πλευρά της Ζήτησης, είναι η γνωστή του Keynes – αυτή της δημοσιονομικής επέκτασης. Εν προκειμένω, θα έπρεπε να αυξηθούν οι δημόσιες δαπάνες, οι κρατικές επενδύσεις κυρίως, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ζήτηση και να ακολουθήσουν οι ιδιωτικές επενδύσεις – οι οποίες είναι αδύνατες, χωρίς να προβλέπεται αύξηση της κατανάλωσης.
Εάν παράλληλα μειώνονταν οι φόροι, οπότε θα αυξανόταν τόσο το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, όσο και τα κέρδη των επιχειρήσεων, τότε η επιτυχία θα ήταν δεδομένη – με αποτέλεσμα να μπορέσει η Ελλάδα να ξεφύγει από την παγίδα. Εν τούτοις, επειδή η χώρα μας είναι υπερχρεωμένη, το κράτος δεν έχει τη δυνατότητα να ακολουθήσει μία τέτοια πολιτική, όπως οι Η.Π.Α. μετά το 2008 – εκτός εάν
(α) διαγραφεί ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους, οπότε να είναι δυνατή η διαγραφή ενός μέρους του ιδιωτικού χρέους – με στόχο να ανακτηθεί η πιστοληπτική ικανότητα τόσο του δημοσίου, όσο και του ιδιωτικού τομέα, να έχουν αμφότεροι τη δυνατότητα δανεισμού τους, να αυξηθεί ως εκ τούτου η ρευστότητα (το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων δημιουργείται από τις ιδιωτικές τράπεζες μέσω του δανεισμού), να ακολουθήσει η κατανάλωση, οι δημόσιες επενδύσεις, οι ιδιωτικές κοκ., ή εάν
(β) μας βοηθήσει η ΕΚΤ, ως η πραγματική κεντρική τράπεζα της Ελλάδας, λειτουργώντας όπως η Fed στις Η.Π.Α., η Τράπεζα της Αγγλίας στη Μ. Βρετανία κλπ. – αγοράζοντας ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, αυξάνοντας τη ρευστότητα, μηδενίζοντας τα επιτόκια δανεισμού κλπ. Η εξάρτηση μας άλλωστε από την ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα είναι απόλυτη – στον ELA, στο Target 2, στα μετρητά χρήματα, στα κεφάλαια των τραπεζών, στην αγορά των ομολόγων του δημοσίου κοκ.
.
Ο μερκαντιλισμός
Εν προκειμένω, επικεντρωνόμαστε στο τελευταίο μέρος της εξίσωσης, όπως ακριβώς λειτουργεί η Γερμανία – με πρώτο στόχο την αύξηση των εξαγωγών (ανάλυση), στις οποίες φυσικά συμπεριλαμβάνεται ο τουρισμός και η ναυτιλία. Ο ουσιαστικός σκοπός είναι να δημιουργηθεί εισόδημα στην Ελλάδα, για να αυξηθούν η κατανάλωση και οι ιδιωτικές επενδύσεις – μέσω την ζήτησης των άλλων κρατών.
Για να μπορέσουμε να τα καταφέρουμε, θα έπρεπε να ανοίξουν οι αγορές της Ευρώπης για τα ελληνικά προϊόντα και τις υπηρεσίες – οπότε θα χρειαζόταν η βοήθεια των εταίρων μας, κυρίως βέβαια της Γερμανίας, η οποία είναι η μεγαλύτερη εισαγωγική αγορά. Επίσης, θα έπρεπε να διενεργηθούν επενδύσεις σε εκείνους τους εξαγωγικούς τομείς που η Ελλάδα έχει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα – με τη βοήθεια της ευρωπαϊκής τράπεζας επενδύσεων, καθώς επίσης μίας αντίστοιχης ελληνικής.
Όσον αφορά τον περιορισμό των εισαγωγών, έτσι ώστε να είναι πλεονασματικό το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μας, όπως της Γερμανίας, της Δανίας, της Ολλανδίας κοκ., θα έπρεπε να καταναλώνουμε ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες, παραγόμενα ή πωλούμενα από ελληνικές επιχειρήσεις – εάν δεν μας επιτρεπόταν η υιοθέτηση δασμών, οι οποίοι είναι το μοναδικό αντίδοτο στους ελέγχους κεφαλαίων, ενώ «ανδρώνουν» τις νεοσύστατες παραγωγικές επιχειρήσεις.
.
Επίλογος
Κατά την άποψη μας, με κριτήριο την αποτυχημένη πολιτική των μνημονίων που μας επιβλήθηκε (ανάλυση), τα λάθη της οποίας αποδέχθηκε και το ΔΝΤ (άρθρο), καθώς επίσης τα οδυνηρά έξι χρόνια που προηγήθηκαν, η Ελλάδα δικαιούται όλα τα παραπάνω – έναν συνδυασμό δηλαδή των λύσεων που προτείναμε, κυρίως τη διαγραφή χρέους, τη βοήθεια της ΕΚΤ και το άνοιγμα των αγορών της Ευρώπης για τα ελληνικά προϊόντα.
Έχουμε την εντύπωση δε πως θα συμφωνούσαν με αυτά τόσο οι Η.Π.Α. (ΔΝΤ), όσο και η Γερμανία (Τρόικα), εάν δεν βρισκόταν σε σύγκρουση μεταξύ τους – διαπιστώνοντας πολύ συχνά ότι, η Ελλάδα αποτελεί «το μπαλάκι του πινγκ – πονγκ», σε μία διαμάχη που ίσως θα διαρκέσει χρόνια (στην Ουκρανία πάντως επενέβη ξαφνικά η Κίνα, σχεδιάζοντας επενδύσεις).
Άλλωστε, είναι γνωστή η διαπραγμάτευση μεταξύ του κ. Σόιμπλε και του κ. Jack Lew για το θέμα της Ελλάδας, όπως επίσης της καγκελαρίου με τον αμερικανό πρόεδρο – ενώ ελάχιστοι πιστεύουν πως ο λόγος είναι ο κίνδυνος που θα αποτελούσε για το παγκόσμιο σύστημα η χρεοκοπία μίας χώρας, το 85% του χρέους της οποίας κατέχεται πλέον από κράτη (άρθρο), ενώ το μέγεθος της οικονομίας της είναι της τάξης του 2% της Ευρωζώνης.
Ευχόμαστε και ελπίζουμε πάντως να υπάρξει τουλάχιστον πολιτική σταθερότητα στο εσωτερικό της χώρας μας, σύνεση και πολύ μεγάλη προσοχή – αφού τυχόν μετατροπή μας στην Ουκρανία της Μεσογείου θα συνδεόταν με εμφυλίους πολέμους, με αναταραχές, με γεωπολιτικές εξελίξεις, καθώς επίσης με την επιβολή του δόγματος του σοκ, μπροστά στο οποίο τα μνημόνια θα αποτελούσαν δυστυχώς ένα ευχάριστο παρελθόν.
Δεν διεκδικούμε βέβαια το αλάθητο, αφού πρόκειται για υποθέσεις (άρθρο), τις οποίες δεν έχουμε τη δυνατότητα να τεκμηριώσουμε – προερχόμενες από την αδυναμία μας να ερμηνεύσουμε λογικά τη σωρεία λαθών, καθυστερήσεων και παραλείψεων της κυβέρνησης το τελευταίο πεντάμηνο (ανάλυση), καθώς επίσης από τις βάσιμες ή μη «ίντριγκες», με πρωταγωνιστή τον πρώην υπουργό οικονομικών, που βλέπουν το φως της δημοσιότητας.
.
Υστερόγραφο: Ασφαλώς απαιτούνται μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στο επίπεδο των Θεσμών (άρθρο). Είναι όμως αδύνατον να επιτευχθούν, εάν δεν υπάρχουν προοπτικές για την οικονομία της, οι οποίες προϋποθέτουν την επίλυση των βασικών προβλημάτων της – αφού ποτέ δεν διενεργούνται επιτυχημένες μεταρρυθμίσεις, σε περιόδους ύφεσης και κορυφωμένης ανεργίας.
Όσον αφορά τους δασμούς, υπενθυμίζουμε πως η επιβολή ελέγχων στην ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση δασμών στις εισαγωγές, ισοδυναμεί με μία αποτελεσματική εσωτερική υποτίμηση – η οποία θα εξασφάλιζε σταδιακά την εξυπηρέτηση των χρεών της Ελλάδας, αφού προηγηθεί φυσικά η απαιτούμενη ονομαστική διαγραφή μέρους τους με αιτία τις ζημίες που της προκάλεσαν τα μνημόνια, χωρίς την υπογραφή ενός τρίτου καταστροφικού μνημονίου (άρθρο).
Θα εξασφάλιζε επίσης σημαντικά έσοδα στο δημόσιο, από αυτούς που θα έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν ακριβά εισαγόμενα προϊόντα – ένα δίκαιο μέτρο αναδιανομής των εισοδημάτων, το οποίο δεν ενοχλεί κανέναν.
Παράλληλα, δεν θα υπήρχε κανένας λόγος επιστροφής στη δραχμή, άμεσης ή έμμεσης απώλειας των καταθέσεων και χρεοκοπίας των τραπεζών – αρκεί φυσικά να μην επιμείνει η Γερμανία στη δολοφονία της Ελλάδας, κυρίως για να αποφύγει την αποπληρωμή των χρεών της απέναντι στη χώρα μας.
Η αντίρρηση βέβαια θα ήταν πως η επιβολή δασμών στις εισαγωγές είναι αντίθετη με τους κανόνες που ισχύουν στην ΕΕ – κάτι που όμως θα ήταν ανόητο, αφού οι έλεγχοι στην ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων είναι επίσης αντίθετοι με τους κανόνες της ΕΕ, έχοντας όμως επιβληθεί ουσιαστικά από την ίδια τη νομισματική ένωση (ΕΚΤ).
.
