Όλα συνηγορούν υπέρ της περαιτέρω ανατίμησης του δολαρίου, την οποία θα ακολουθήσει ένας επικίνδυνος πληθωρισμός στις Η.Π.Α. – επίσης, μαζικές αθετήσεις πληρωμών εκ μέρους κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών σε ολόκληρο τον πλανήτη.
(To άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)
.
Από ιστορικής πλευράς, τόσο τα οικονομικά, όσο και τα κοινωνικά συστήματα, προσανατολίζονται στους αντικειμενικά περιορισμένους «συντελεστές παραγωγής» (φύση, εργασία, κεφάλαιο). Ο καπιταλισμός του 19ου αιώνα λοιπόν χαρακτηρίσθηκε από τη μαζική αύξηση των αναγκών κεφαλαίων στη Δύση, τα οποία συμβάδιζαν με τις απαιτήσεις της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης.
Δηλαδή, οι συνεχώς περισσότερες βιομηχανίες που κατασκευάζονταν, καθώς επίσης η τεράστια ανοικοδόμηση και τα έργα υποδομής, απαιτούσαν διαρκώς πιο πολλά χρήματα – με αποτέλεσμα να τα λαμβάνουν μόνο όσοι εξυπηρετούσαν καλύτερα τις ανάγκες των ιδιοκτητών κεφαλαίων (αυτοί δηλαδή που «προσέφεραν» υψηλότερα επιτόκια, είχαν καλύτερη πιστοληπτική ικανότητα, παρουσίαζαν μεγαλύτερες προοπτικές ανάπτυξης ή κερδοφορίας κλπ).
Τις περασμένες δεκαετίες συνέβη ουσιαστικά κάτι αντίστοιχο, στα πλαίσια της ασύμμετρης παγκοσμιοποίησης. Λόγω του «ανοίγματος» των αναπτυσσομένων οικονομιών, οι αγορές διευρύνθηκαν ραγδαία – οπότε αυξήθηκαν οι κεφαλαιακές ανάγκες, σε τεράστιο βαθμό. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις επεκτάθηκαν σε χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα, η Βραζιλία κλπ, αυξάνοντας τόσο τα μεγέθη, όσο και τις ανάγκες τους σε κεφάλαια – με αποτέλεσμα τα «οφέλη για τους μετόχους» (shareholder value) να αναδειχθούν σε κεντρική τους επιδίωξη, αφού μόνο έτσι μπορούσαν να προσελκύσουν περισσότερα ξένα κεφάλαια.
Συνέβη επομένως αυτό που κάποτε είχε προβλέψει ο Hobson, θέτοντας την εξής ερώτηση στον εαυτό του: «Όταν η πλειονότητα των ανθρώπων αδυνατεί να αγοράσει όλα τα προϊόντα που παράγονται στην αγορά, επειδή τα εισοδήματα της είναι πολύ μικρά λόγω της άνισης κατανομής τους, πως είναι δυνατόν ένας λογικός καπιταλιστής να επενδύσει σε εξοπλισμό, ο οποίος θα παρήγαγε ακόμη περισσότερα αγαθά, σε μία ήδη παραφορτωμένη αγορά, χωρίς προοπτικές ανάπτυξης και κερδοφορίας;».
Η απάντηση του, η οποία σηματοδοτούσε τη γένεση του καπιταλιστικού επεκτατισμού, ήταν απλούστατη: «Οι αυτόματες αποταμιεύσεις των πλουσίων μπορούσαν να επενδυθούν με έναν τρόπο που θα τις αξιοποιούσε, χωρίς το συνακόλουθο πρόβλημα της αυξημένης εγχώριας παραγωγής. Θα μπορούσαν να επενδυθούν στο εξωτερικό».
Ο οικονομολόγος επαληθεύθηκε πρόσφατα, όπου παρατηρήθηκε μία «μαζική» αύξηση των επενδύσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες (επομένως μία άνευ προηγουμένου έξοδος των κεφαλαίων από τη δύση), οι οποίες επικεντρώθηκαν τόσο στην βιομηχανοποίηση, όσο και στις υποδομές τους – με αποτέλεσμα την αντίστοιχη αύξηση της ζήτησης κεφαλαίων εκ μέρους τους, η οποία όμως οδήγησε στην υπερχρέωση τους, κυρίως σε δολάρια (κάτι αντίστοιχο συνέβη και στον ευρωπαϊκό νότο, ο οποίος απορροφούσε τα επενδυτικά κεφάλαια του βορά έως και το 2008).
Ο δανεισμός τους δε διευκολύνθηκε από τα προγράμματα ποσοτικής διευκόλυνσης της Fed, μέσω των οποίων εισέρεαν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες δολαρίων στην αγορά – τα οποία κατευθύνονταν αφενός μεν στα χρηματιστήρια, αφετέρου στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, με αποτέλεσμα να διατηρηθεί χαμηλός ο πληθωρισμός στις Η.Π.Α.
Οι εκροές δολαρίων όμως προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες σταμάτησαν, λόγω της υπερχρέωσης τους – παράλληλα, η Fed δεν επεκτάθηκε σε ένα τέταρτο πακέτο, δηλώνοντας ταυτόχρονα πως θα προβεί σε αύξηση των βασικών επιτοκίων, έτσι ώστε να αντιμετωπίσει τον προβλεπόμενο πληθωρισμό (από το σταμάτημα της εκροής δολαρίων, σε συνδυασμό με τις αυξημένες εισροές, λόγω της αποπληρωμής των δανείων εκ μέρους των αναπτυσσομένων οικονομιών).
Οι συνθήκες αυτές οδήγησαν στην έντονη ανατίμηση του δολαρίου απέναντι σε όλα τα άλλα νομίσματα του πλανήτη (γράφημα) – η οποία επιταχύνθηκε από τις προσπάθειες των υπολοίπων κεντρικών τραπεζών (άρθρο) να υποτιμήσουν τα νομίσματα τους, με στόχο την καταπολέμηση του προβλήματος της υπερχρέωσης των χωρών τους, μέσω των εξαγωγών.
.
Σημείωση γραφήματος: Το ρούβλι έχει επιστρέψει στο 1:55 σε σχέση με το δολάριο, λόγω της σχετικής σταθεροποίησης των τιμών του πετρελαίου – ενώ η Ρωσία δεν θέλει να ανατιμηθεί περισσότερο, για να μην δημιουργηθούν προβλήματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της.
.
Έτσι έχουμε οδηγηθεί σε μία εντελώς διαστρεβλωμένη αγορά, η εξέλιξη της οποίας δεν είναι καθόλου εύκολο να προβλεφθεί – αν και όλα συνηγορούν υπέρ της συνέχισης της ανατίμησης του δολαρίου, την οποία θα ακολουθήσει ένας επικίνδυνος υπερπληθωρισμός στις Η.Π.Α., καθώς επίσης μαζικές αθετήσεων πληρωμών χρεών εκ μέρους κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών σε ολόκληρο τον πλανήτη.
