.
Ενώ το Σύνταγμα επιβάλει συγκεκριμένες θεμελιώδεις αρχές, όπως, της ισότητας των Ελλήνων, της αμεσότητας, της μυστικότητας και της ταυτόχρονης ψηφοφορίας, για την εκδήλωση, μέσω της ψήφου, της ελεύθερης και ανόθευτης λαϊκής βούλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, η κυβέρνηση με έναν απλό νόμο απλής πλειοψηφίας, παραβιάζει και καταστρατηγεί τις ανωτέρω θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές, διαχωρίζοντας την έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας για τις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα, από εκείνη για τις βουλευτικές εκλογές.
.
Άρθρο
– του Πέτρου Χασάπη
Ένσταση και αντιρρήσεις λόγω αντισυνταγματικότητας κατά του νομοσχεδίου της επιστολικής ψήφου και ειδικά των άρθρων 4, 6 παρ. 2, 11, 13 παρ. 1-5 και14, οι ρυθμίσεις των οποίων προσκρούουν στα άρθρα 1 παρ. 2 και 3, 4 παρ. 1 και 2, 29 παρ. 2, 51 παρ. 3 και 4 και 52 του Συντάγματος. Ειδικότερα τα εξής:
Ενώ το Σύνταγμα επιβάλει συγκεκριμένες θεμελιώδεις αρχές, όπως, της ισότητας των Ελλήνων, της αμεσότητας, της μυστικότητας και της ταυτόχρονης ψηφοφορίας, για την εκδήλωση, μέσω της ψήφου, της ελεύθερης και ανόθευτης λαϊκής βούλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας (άρθρα 1 παρ. 2 και 3, 51 παρ. 3 και 52 του Συντάγματος), η κυβέρνηση με έναν απλό νόμο απλής πλειοψηφίας, παραβιάζει και καταστρατηγεί τις ανωτέρω θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές, διαχωρίζοντας την έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας για τις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα, από εκείνη για τις βουλευτικές εκλογές.
Προφανώς, κανείς, δεν μπορεί να ισχυριστεί, ότι η ψήφος για τις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα είναι ήσσονος σημασίας ή δεν υπόκεινται στις ίδιες ανωτέρω θεμελιώδεις αρχές, οι οποίες έχουν πλήρη αναλογική εφαρμογή και για τις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα. Δυστυχώς η έλλειψη Συνταγματικού Δικαστηρίου στην Ελλάδα, έχει επιτρέψει σε όλες τις κυβερνήσεις του παρελθόντος, όπως και στην παρούσα, να παραβιάζουν τον Καταστατικό Χάρτη της χώρας, όπως επιχειρείται και με το παρόν νομοσχέδιο και ειδικότερα σε ότι αφορά στην επιστολική ψήφο.
Α. Καταργείται η ψήφος με αυτοπρόσωπη παρουσία για τους εκλογείς του εξωτερικού
Κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 51 παρ. 4 εδ. α’ του Συντάγματος, το οποίο απαιτεί νόμο αυξημένης πλειοψηφίας των 2/3 ψηφίστηκε ο νόμος 4648/2019, ο οποίος στο άρθρο 1 παρ. 1 αναφέρει ότι: 1. «Εκλογείς οι οποίοι την ημέρα των βουλευτικών εκλογών, των εκλογών για την ανάδειξη των μελών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και την ημέρα διεξαγωγής εθνικού δημοψηφίσματος βρίσκονται εκτός της Επικράτειας, μπορούν να ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος και με την επιφύλαξη του άρθρου 2». Στη δε παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου αναφέρεται ότι: «Η ψηφοφορία διεξάγεται με αυτοπρόσωπη παρουσία σε ειδικά εκλογικά κέντρα του εξωτερικού, όπως ορίζεται στον παρόντα νόμο».
Αντίθετα το παρόν νομοσχέδιο στο άρθρο 6 παρ. 2, με απλή πλειοψηφία τροποποιεί νόμο ενισχυμένης πλειοψηφίας και εξαιρεί την ψήφο των κατοίκων του εξωτερικού για τις ευρωεκλογές και για τα δημοψηφίσματα, από τις προϋποθέσεις του ανωτέρω νόμου και φυσικά και της παραγράφου 3 περί αυτοπρόσωπης παρουσίας, παραβιάζοντας στο σημείο αυτό την ενιαία ρύθμιση που επιβάλουν τα άρθρα 51 και 52 του Συντάγματος και ειδικά με νόμο της αυξημένης πλειοψηφίας των 2/3 του όλου αριθμού των βουλευτών. Δηλαδή, με αναμενόμενη απλή πλειοψηφία, καταργεί πλήρως και αντισυνταγματικά τη δυνατότητα της άμεσης δια ζώσης ψηφοφορίας για τους Έλληνες του εξωτερικού σε εκλογικά τμήματα του εξωτερικού, υιοθετώντας αποκλειστικά γι΄ αυτούς την επιστολική ψήφο.
Β. Παραβιάζεται η αρχή της ισότητας.
Το άρθρο 13 παρ. 5 του προς ψήφιση νομοσχεδίου προσκρούει ευθέως στο άρθρο 4 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος το στο οποίο εγγυάται ότι: «1. Oι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. 2. Oι Έλληνες και οι Eλληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις».
Στο άρθρο 13 παρ. 5 του προς ψήφιση νομοσχεδίου αναφέρεται ότι: «Ο φάκελος επιστροφής επιστολικής ψήφου αποστέλλεται με μέριμνα του εκλογέα μέσω ταχυδρομείου, σύμφωνα με τις οδηγίες που αναγράφονται στα σχετικά έντυπα. Απαγορεύεται η αποστολή του φακέλου από τρίτο πρόσωπο, εκτός αν υπάρχει ρητή εξουσιοδότηση για τον σκοπό αυτό από τον εκλογέα. Ειδικά για τις αποστολές εκλογικών φακέλων εντός της επικρατείας:
α) Ο ανάδοχος ή οι ανάδοχοι των ταχυδρομικών ή ταχυμεταφορικών υπηρεσιών εξακριβώνουν την ταυτότητα του εκλογέα ή την ύπαρξη ρητής εξουσιοδότησης πριν από την παραλαβή του φακέλου επιστροφής επιστολικής ψήφου.
β) Δεν είναι επιτρεπτή η αποστολή του φακέλου μέσω μη συμβεβλημένων με το Υπουργείο Εσωτερικών παρόχων ταχυδρομικών ή ταχυμεταφορικών υπηρεσιών».
Στις προσβαλλόμενες διατάξεις, κατ΄ αρχήν προβλέπονται διαφορετικές διαδικασίες για την επιστολική ψήφο στο εξωτερικό από εκείνη στο εσωτερικό. Ο ψηφοφόρος του εξωτερικού μπορεί απλά να ταχυδρομήσει την ψήφο του, ενώ στο εσωτερικό απαιτούνται ειδικοί έλεγχοι και διαφορετικές συνέπειες. Η διάταξη αυτή προσκρούει στην αρχή της ισότητας των Ελλήνων απέναντι στο νόμο, καθώς και της ισότητας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.
Γ. Παραβιάζει η αρχή της αμεσότητας
Το άρθρο 13 παρ. 5 του προς ψήφιση νομοσχεδίου προσκρούει ευθέως στο άρθρο 51 παρ. 3 εδ. α’ του Συντάγματος το οποίο θεσπίζει την άμεση ψηφοφορία: «Oι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει».
Ο ψηφοφόρος πρέπει να εναποθέσει άμεσα την ψήφο του εντός της κάλπης, χωρίς άλλο εξουσιοδοτημένο πρόσωπο και χωρίς την οποιαδήποτε μεσολάβηση άλλου προσώπου ή παράγοντα. Όταν ο ψηφοφόρος εξέρχεται από το παραβάν και μέχρι να ρίξει την ψήφο του στην κάλπη, απαγορεύεται να την αγγίξει άλλο χέρι, ούτε αυτό του αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής. Αντίθετα, με τις προσβαλλόμενες ανωτέρω διατάξεις, συμβαίνουν δύο πράγματα που παραβιάζουν ευθέως το Σύνταγμα.
Πρώτον, επιτρέπεται να παραδοθεί ο φάκελος στον ταχυμεταφορέα από εξουσιοδοτημένο προς τούτο πρόσωπο (άρθρο 13 παρ. 5 πρώτο εδάφιο, καθώς και άρθρο 13 παρ. 5 στοιχ. α’). Δηλαδή, εδώ το προς ψήφιση νομοσχέδιο, όχι απλά καταργεί την αμεσότητα της ψήφου, αλλά εισάγει ταυτόχρονα, εκ του πλαγίου, εντελώς αντισυνταγματικά και ανεπίτρεπτα, την ψήφο με εξουσιοδότηση. Μετά από αυτό, γιατί να μην μπορεί ο ψηφοφόρος να ψηφίσει στα εκλογικά τμήματα με ειδική εξουσιοδότηση, τα στοιχεία μάλιστα της οποίας θα ελέγξει ο περιβαλλόμενος με το κύρος της δικαστικής εξουσίας, αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής και όχι ένας απλός υπάλληλος ενός ταχυμεταφορέα; Η αντισυνταγματική αυτή μεθόδευση οδηγεί το πολίτευμά μας σε ολισθηρούς ατραπούς.
Δεύτερον, θα μεταφερθεί η ψήφος με έναν ιδιώτη ταχυμεταφορέα και 1) θα κληθεί ένας άσχετος με τα νομικά ιδιώτης υπάλληλος του ταχυμεταφορέα να ελέγξει τα προσωπικά δεδομένα του εκλογέα, 2) το άσχετο αυτό άτομο θα περιβληθεί αντισυνταγματικά και παράνομα, αρμοδιότητες δημοσίου φορέα για τον έλεγχο των προσωπικών δεδομένων του εκλογέα και 3) θα μεταφερθεί η ψήφος στις αποθήκες του ταχυμεταφορέα και θα μείνει εκεί πολλές μέρες, μέχρι εκείνος να την μεταφέρει στα ειδικά εκλογικά τμήματα, έως και την παραμονή της εκλογής το απόγευμα.
Δ. Παραβιάζεται η αρχή της μυστικότητας της ψηφοφορίας.
Το άρθρο 13 παρ. 1 – 5, του προς ψήφιση νομοσχεδίου προσκρούει ευθέως στο άρθρο 51 παρ. 3 εδ. α’ του Συντάγματος: «Oι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει», αλλά και το άρθρο 52 εδ. α’: «H ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση».
Από τη στιγμή που η ψηφοφορία, κατά τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 13 του νομοσχεδίου, δεν γίνεται ενώπιον λειτουργών της Πολιτείας, με τα εχέγγυα που επιβάλει το άρθρο 51 του Συντάγματος, δηλαδή με μυστικότητα ενώπιον αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής και γενικά ενώπιον της εφορευτικής αρχής, αλλά γίνεται άγνωστο που, επί παρουσία ποιων προσώπων και υπό ποιες συνθήκες πιέσεων και εξαγοράς, καταλύεται η μυστικότητα της ψήφου και ως εκ τούτου η ελεύθερη ψήφος κατά συνείδηση και παραβιάζεται η ανωτέρω αρχή της μυστικότητας και η εγγύηση των λειτουργών της Πολιτείας. Στην ουσία μιλάμε για ενθάρρυνση πρακτικών χειραγώγησης της ψήφου.
Ε. παραβιάζεται το ταυτόχρονο της ψηφοφορίας
1) Όπως προκύπτει από τον συνδυασμό των άρθρων 4, 11 και 14 του προς ψήφιση νομοσχεδίου, ο εκλογέας έχει τη δυνατότητα να ψηφίσει, με επιστολική ψήφο, ακόμα και 30 ή 25 ημέρες ανάλογα, πριν την ορισθείσα ημερομηνία των εκλογών. Η ρύθμιση αυτή προσκρούει τόσο στην βασική αρχή του άρθρου 51 παρ. 4 εδ α’ του Συντάγματος: «Oι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Επικράτεια. Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια», όσο και στην ανωτέρω βασική αρχή της ισότητας του άρθρου 4. Σύμφωνα με το Σύνταγμα η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα για όλους τους εκλογείς.
Η αρχή αυτή δεν είναι κενή περιεχομένου και έγινε ακριβώς στα πλαίσια της ισότητας, ώστε όλοι οι εκλογείς να έχουν τις ίδιες πολιτικές παραστάσεις, τις ίδιες ειδικές εγγυήσεις της προεκλογικής περιόδου, του άρθρου 29 παρ. 2 του Συντάγματος και την ίδια πληροφόρηση κατά την ώρα της ψηφοφορίας.
Για παράδειγμα, αν μεταξύ του χρόνου της επιστολικής ψήφου και εκείνης των εκλογών μεσολαβήσουν σημαντικά πολιτικά γεγονότα που θα άλλαζαν τη στάση και την ψήφο των ψηφοφόρων, αυτό δεν μπορεί να συμβεί, για εκείνους που ψήφισαν με επιστολική ψήφο σε χρονική απόσταση πριν από την ημέρα των εκλογών και έτσι τίθενται οι ψηφοφόροι αυτοί σε μειονεκτική θέση, αδυνατούντες πλέον να επηρεάσουν το εκλογικό αποτέλεσμα, παραβιάζοντας έτσι η προσβαλλόμενες διατάξεις, τόσο την αρχή της ταυτόχρονης ψηφοφορίας, όσο και εκείνη της ισότητας των πολιτών.
2) Όπως σημειώθηκε και ανωτέρω, γίνεται επίσης παραβίαση του άρθρου 51 παρ. 4 εδ β’ του Συντάγματος, σε ότι αφορά στο ταυτόχρονο της ψηφοφορίας: «Ως προς τους εκλογείς αυτούς (που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια) η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια».
Εδώ ο συντακτικός νομοθέτης όρισε επακριβώς ότι η επιστολική ψήφος ισχύει, εφόσον φυσικά (σύμφωνα με την πρώτη παράγραφο του ίδιου άρθρου) ψηφιστεί από τα 2/3 του όλου αριθμού των βουλευτών, ΜΟΝΟ για τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια. Επομένως a contrario δεν ισχύει ούτε μπορεί να ισχύσει, με κανένα νόμο, για τους εντός της Επικράτειας. Αν το ήθελε ο συντακτικός νομοθέτης θα κρατούσε την επιφύλαξη των 2/3 και για την επιστολική εντός της Επικράτειας, πράγμα το οποίο δεν έκανε και μάλιστα κατά το πρόσφατο παρελθόν.
Αντιθέτως η κυβέρνηση, αγνοώντας πλήρως τη δέσμευση αυτή, παραβιάζει εντελώς το Σύνταγμα στο σημείο αυτό, με τον παντελώς αβάσιμο ισχυρισμό, ότι η συνταγματική διάταξη ορίζει μόνο τα των βουλευτικών εκλογών, ωσάν να μην αφορούν το Σύνταγμα οι ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα, ούτε να πρέπει να ενεργούνται με βάση τις θεμελιώδεις αρχές του Συντάγματος, που ισχύουν και για τις βουλευτικές εκλογές.
Δηλαδή στις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα, μας λέει η κυβέρνηση, μπορούμε να νομοθετήσουμε ό,τι θέλουμε. Όμως το ίδιο το νομοσχέδιο στο άρθρο 6 παρ. 3 αυτοαναιρείται ορίζοντας ότι: «Σε περίπτωση διενέργειας την ίδια ημέρα βουλευτικών εκλογών και ευρωεκλογών ή βουλευτικών εκλογών και εθνικού δημοψηφίσματος δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου αλλά οι διατάξεις του ν. 4648/2019, περί διευκόλυνσης άσκησης του εκλογικού δικαιώματος εκλογέων που βρίσκονται εκτός ελληνικής επικράτειας και τροποποίησης της εκλογικής διαδικασίας».
Δηλαδή αναγνωρίζοντας την υπεροχή του ν. 4648/2019, αδρανοποιείται το κεφάλαιο της επιστολικής ψήφου, του προς ψήφιση νομοσχεδίου, για τους εκτός της Επικρατείας εκλογείς, αν συμπέσουν την ίδια ημέρα, βουλευτικές εκλογές με ευρωεκλογές ή δημοψήφισμα, για να αποφευχθούν φυσικά νομικά ασύμβατες καταστάσεις, επανερχόμενοι στο ισχύον καθεστώς.
3) Πέραν των ανωτέρω υπεισέρχονται δύο ακόμα παράμετροι, που αφορούν τις δημοσκοπήσεις και σχετίζονται με την αρχή της ταυτόχρονης ψηφοφορίας, αλλά ουδόλως γίνεται σχετική ρύθμιση γι’ αυτές.
Πρώτον, ουδόλως υπάρχει πρόβλεψη, για τις δημοσκοπήσεις εκείνες που θα αποκαλύπτουν τη στάση των ερωτώμενων εκλογέων, που θα έχουν ήδη ψηφίσει με επιστολική ψήφο και επομένως θα έχουμε στην ουσία αποκάλυψη πραγματικών εκλογικών αποτελεσμάτων πριν τις εκλογές, κάτι σαν exit polls, για την επιστολική ψήφο και αυτό καταφανώς επηρεάζει και αλλοιώνει την έκφραση της λαϊκής βούλησης, για τους εκλογείς που θα ψηφίσουν την ημέρα των εκλογών δια ζώσης.
Δεύτερον, εκείνοι οι εκλογείς που δεν θα έχουν ψηφίσει με επιστολική ψήφο, θα έχουν περισσότερη πληροφόρηση στη διάθεσή τους, μέχρι την ημέρα των εκλογών, καθώς και γνώση των ευρημάτων των δημοσκοπήσεων που μπορούν να δημοσιεύονται μέχρι την Παρασκευή το βράδυ πριν τις εκλογές.
Εκ των ανωτέρω καθίσταται άμεσα εμφανής η αντισυνταγματικότητα των προσβαλλόμενων διατάξεων.
