.
Σε σχέση με το ρόλο της κλιματικής αλλαγής, κατά τους ερευνητές είναι θεμελιωδώς δύσκολο να προσδιορισθεί η επίδραση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, σε μεμονωμένα καιρικά φαινόμενα – αν και θεωρείται σίγουρο πως η πιθανότητα και η ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων αυξάνονται, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ειδικότερα, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οι ξηρασίες και τα κύματα καύσωνα εμφανίζονται πιο συχνά – οπότε και οι μαζικές βροχοπτώσεις. Η αιτία είναι το ότι, όσο πιο ζεστή είναι η ατμόσφαιρα, τόσο περισσότερο νερό μπορεί να κρατήσει – κάτι που σημαίνει πως μεγαλύτερες ποσότητες νερού μπορούν να πέσουν σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Το μεταβαλλόμενο παγκόσμιο κλίμα σημαίνει επίσης ότι, τα καιρικά «μοτίβα» μεγάλης κλίμακας, είναι πιο πιθανό να παραμείνουν σε ένα μέρος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα – γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα πως η πιθανότητα ακραίων βροχοπτώσεων θα συνεχίσει να αυξάνεται στο μέλλον.
.
Επικαιρότητα
Θα ξεκινήσουμε από το ότι, λόγω της έντονης βροχόπτωσης στις 14 και της νύχτας της 15ης Ιουλίου του 2021 (έως 150 λίτρα βροχής ανά τ.μ. σε περιοχές των ομοσπονδιακών κρατιδίων Ρηνανίας-Παλατινάτου και Ρηνανίας-Βεστφαλίας, εντός 24 ωρών), ο μικρός ποταμός Erft ξεχείλισε και προκάλεσε τεράστιες ζημίες – σημειώνοντας πως το μεγαλύτερο μέρος της βροχής έπεσε σε ένα χρονικό διάστημα μεταξύ 10 και 18 ωρών.
Η καταιγίδα που προκλήθηκε από την περιοχή χαμηλής πίεσης Bernd, προκάλεσε επί πλέον σημαντικές ζημίες σε περιοχές του Βελγίου, της Γαλλίας, της Ολλανδίας, του Λουξεμβούργου και άλλων περιοχών της Ευρώπης, καθώς επίσης της Γερμανίας. Έως τις 27 Ιουλίου του 2021 είχαν αναφερθεί περισσότεροι από 180 θάνατοι στη Γερμανία – ενώ, λόγω των πολλών αγνοουμένων, αναμενόταν να αυξηθεί τόσο ο αριθμός των θανάτων, όσο και των τραυματισμένων που είχαν υπερβεί τους 700. Στο Βέλγιο δε, με ημερομηνία καταγραφής την 25η Ιουλίου, τουλάχιστον 47 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Οι πλημμύρες κατέστρεψαν πολλές σιδηροδρομικές γραμμές, δρόμους, γέφυρες και πύργους κινητής τηλεφωνίας στη Γερμανία – καθώς επίσης παροχές φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού και νερού σε πολλά μέρη. Σύμφωνα δε με εκτιμήσεις του ομοσπονδιακού υπουργείου μεταφορών της χώρας, το κόστος ανοικοδόμησης των συγκοινωνιακών υποδομών ανερχόταν σε περίπου 2 δις € – ενώ αρκετές σιδηροδρομικές γραμμές δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μήνες. Επομένως, είναι άθλιο να μας διακωμωδούν οι Γερμανοί (γελοιογραφία) – πόσο μάλλον όταν μας έχουν καταδικάσει άδικα, με τη βοήθεια βέβαια εγχωρίων Εφιαλτών, σε τρία μνημόνια. Κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ στην παγκόσμια ιστορία και στον πλανήτη.
Η συνολική οικονομική ζημία από την καταιγίδα υπολογιζόταν από την ένωση της γερμανικής ασφαλιστικής βιομηχανίας (GDV), μόνο για τα ασφαλισμένα περιουσιακά στοιχεία, μεταξύ 4,5 και 5,5 δις € (πηγή) – επομένως σημαντικά υψηλότερη από τις πλημμύρες του 2013 (2,34 δις €) και περίπου ίση με τις πλημμύρες του 2002 (4,65 δις €). Σε αντίθεση βέβαια με την Ελλάδα, σχεδόν οι πάντες είναι ασφαλισμένοι στη Γερμανία, ακόμη και για τέτοια φαινόμενα – ενώ ξανά σε αντίθεση με την Ελλάδα, οι γερμανικές ασφαλιστικές εταιρείες πληρώνουν τις ζημίες (όχι τόσο επειδή είναι έντιμες, αλλά λόγω του ότι το κράτος και τα δικαστήρια είναι σοβαρά και δεν αδιαφορούν).
Συνεχίζοντας, χιλιάδες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης της αστυνομίας, της πυροσβεστικής, των υπηρεσιών διάσωσης και της υπηρεσίας τεχνικής αρωγής (THW), καθώς επίσης πάρα πολλοί εθελοντές, ενεργοποιήθηκαν στις πληγείσες περιοχές – ενώ μετά τα άμεσα μέτρα διάσωσης, ακολούθησαν άμεσα οι εργασίες καθαρισμού και ανοικοδόμησης.
Η ομοσπονδιακή και η πολιτειακή κυβέρνηση δε, ανακοίνωσαν την παροχή επείγουσας βοήθειας ύψους 200 εκ. € εκάστη (συνολικά 400 εκ. €) – για τους Πολίτες και τις επιχειρήσεις που επλήγησαν, για την αποκατάσταση ζημιών και για την παροχή βοήθειας στην ανοικοδόμηση. Υπήρξαν επί πλέον αναφορές για φορολογικές ελαφρύνσεις και για φθηνά δάνεια στους πληγέντες – συμπληρώνοντας έτσι την κρατική συνδρομή.
Οι προβλέψεις
Η γερμανική μετεωρολογική υπηρεσία (DWD) είχε προβλέψει την τεράστια καταιγίδα και βροχόπτωση ημέρες πριν και είχε προειδοποιήσει για τις πλημμύρες – όπως άλλωστε τα ελβετικά μοντέλα για την Ελλάδα (το γνώριζαν οι ελληνικές αρχές), όπου ανέφεραν τα εξής:
«Όλα τα μάτια στρέφονται σε αυτό που δείχνει να μετατρέπεται σε μεγάλη πλημμύρα στη Θεσσαλία, στην κεντρική Ελλάδα. Όλα τα μοντέλα κάνουν πρόβλεψη για πολύ υψηλή ποσότητα νερού την Τρίτη. Σε κάποιες περιοχές μπορεί να φτάσει στα 500 mm μέσα σε 48 ώρες.
…Εντελώς εξωπραγματικό. Το τελευταίο ελβετικό μοντέλο προβλέπει βροχοπτώσεις σε όλη τη Θεσσαλία τις επόμενες 48 ώρες. Τα +2.000 mm σε 48 ώρες είναι πολύ απίθανο να πραγματοποιηθούν, αλλά φαίνεται το πόσο ακραία δυναμική βροχόπτωση πρέπει να περιμένουμε. Δεν θυμάμαι να έχω δει τόσο ακραίες προβλέψεις βροχόπτωσης στην Ευρώπη» (πηγή).
Περαιτέρω, υπήρξαν διαμαρτυρίες Πολιτών για μη επαρκή και έγκαιρη ενημέρωση, από τις Αρχές και από τα ΜΜΕ – τις οποίες όμως απέρριψε το Ομοσπονδιακό Γραφείο Πολιτικής Προστασίας και Βοήθειας για Καταστροφές (ΒΒΚ). Εν τούτοις, οι ειδικοί και το ίδιο το ΒΒΚ πρότειναν τον εκσυγχρονισμό, καθώς επίσης την επέκταση του δικτύου των προειδοποιητικών σειρήνων που είχε αποδυναμωθεί από τη δεκαετία του 1990 – για την περίπτωση που οι συνδέσεις στο διαδίκτυο και στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας θα ήταν εκτός λειτουργίας, όπως άλλωστε συνέβη.
Σύμφωνα πάντως με τους γερμανικούς νόμους, υπεύθυνες για τη λήψη μέτρων κατά των πλημμυρών είναι οι πληγείσες πολιτείες και οι δήμοι – ενώ, παρά το ότι ζητήθηκε, το υπουργείο εσωτερικών της χώρας απέρριψε τη μεταφορά της εξουσίας και της ευθύνης σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Ο συγκεντρωτισμός άλλωστε δεν ευνοείται από τη γερμανική διοίκηση – επειδή δεν είναι αποτελεσματικός. Οι ευθύνες του περιφερειάρχη στην Ελλάδα είναι αναμφισβήτητες – ενώ θα έπρεπε να ήταν ο πρώτος που θα παραιτείτο, εάν είχε έστω μία ελάχιστη ευθιξία. Επίσης της εταιρίας που έχει αναλάβει τα έργα στην περιοχή – της ΤΕΡΝΑ.
Οι αιτίες
Σε σχέση με τα αίτια της καταστροφής, αναφέρθηκε εν πρώτοις πως πρόκειται για το γεγονός του αιώνα (πηγή) – δηλαδή για μία ακραία καιρική κατάσταση που αναμένεται μόνο κάθε 100 χρόνια. Ως κεντρικός παράγοντας θεωρήθηκε η ακραία ποσότητα βροχής που έπεσε σε ορισμένες περιοχές, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα – ενώ, επειδή τους προηγούμενους μήνες είχε βρέξει πολύ περισσότερο από το κανονικό, το έδαφος ήταν πλέον κορεσμένο και δεν μπορούσε να απορροφήσει τις τεράστιες υδάτινες μάζες.
Μια επόμενη αιτία θεωρήθηκε το «μπάζωμα» σε μέρη των περιοχών που πλημμύρησαν – με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαρρεύσει φυσιολογικά το νερό. Ειδικά στο Άιφελ, που διασχίζεται από βουνά και κοιλάδες, οι γεωγραφικές συνθήκες ήταν το πρόβλημα – με την έννοια πως κατά τη διάρκεια της έντονης βροχόπτωσης, μεγαλύτερες ποσότητες νερού ρέουν από τα βουνά στα ρυάκια και στα ποτάμια, οπότε στις κοιλάδες σε συντομότερο χρόνο, από ότι σε πιο επίπεδες περιοχές.
Μεταξύ πολλών άλλων, κατά τους ειδικούς περισσότεροι χώροι πρασίνου και η στήριξη της γεωργίας, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αποφυγή τέτοιων μεγάλων καταστροφών – ενώ οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι, τα εδάφη που καλλιεργούνται με μονοκαλλιέργειες είναι λιγότερο ικανά να αντιμετωπίσουν τις πλημμύρες. Αντίθετα, το νερό μπορεί να διαρρεύσει πιο γρήγορα, σε εδάφη με μεγαλύτερη βιοποικιλότητα – κάτι που πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπ’ όψιν στην Ελλάδα, εκτός του ότι οφείλει άμεσα να επανεξετασθεί η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών σε εύφορη αγροτική γη και από την πλευρά του κινδύνου για πλημμύρες, για μόλυνση από τα συστατικά τους κλπ.
Η κλιματική αλλαγή
Τέλος, σε σχέση με το ρόλο της κλιματικής αλλαγής, κατά τους ερευνητές είναι θεμελιωδώς δύσκολο να προσδιορισθεί η επίδραση της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε μεμονωμένα καιρικά φαινόμενα (πηγή) – αν και θεωρείται σίγουρο πως η πιθανότητα και η ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων αυξάνονται, λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Ειδικότερα, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οι ξηρασίες και τα κύματα καύσωνα εμφανίζονται πιο συχνά – οπότε και οι μαζικές βροχοπτώσεις. Η αιτία είναι το ότι, όσο πιο ζεστή είναι η ατμόσφαιρα, τόσο περισσότερο νερό μπορεί να κρατήσει – κάτι που σημαίνει πως μεγαλύτερες ποσότητες νερού μπορούν να πέσουν σε μικρότερο χρονικό διάστημα.
Το μεταβαλλόμενο παγκόσμιο κλίμα σημαίνει επίσης ότι, τα καιρικά «μοτίβα» μεγάλης κλίμακας, είναι πιο πιθανό να παραμείνουν σε ένα μέρος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα – γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, η πιθανότητα ακραίων βροχοπτώσεων θα συνεχίσει να αυξάνεται στο μέλλον (πηγή).
