Η κυβέρνηση, στο εικοσασέλιδο φυλλάδιο που παρουσίασε ως πρόγραμμα λίγο πριν τις εκλογές, είχε μόλις μία σελίδα για την γεωργία που θα καταθέσουμε στα πρακτικά – η οποία ήταν ανούσια και αόριστη. Υποσχόταν 15-20 δις € επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα στις εκλογές – όπως επίσης θα καταθέσουμε στα πρακτικά! Εν τούτοις, από τα 43 δις € που δόθηκαν για την πανδημία, μόλις 183 εκ. € οδηγήθηκαν στον πρωτογενή τομέα – αυτή είναι δυστυχώς η θλιβερή πραγματικότητα. Αυτό που μας έκανε πάντως εντύπωση, ήταν τα φωτοβολταϊκά σε γη υψηλής παραγωγικότητας – κάτι που δεν κάνει ούτε η Γερμανία! Ειδικά το ότι συνεχίζεται, σε μια εποχή με τροφική ανεπάρκεια – κάτι που θεωρούμε εντελώς ανεύθυνο.
.
Κοινοβουλευτική Εργασία
Εισαγωγικά δεν καταλάβαμε το λόγο, για τον οποίο θα έπρεπε να γίνει ειδική επιτροπή για τη μελέτη της Ernst & Young – ενώ το ίδιο λέμε αφού τη διαβάσαμε.
Περιλαμβάνει ορισμένα στατιστικά και περιγραφικά στοιχεία, για τις τάσεις της Αγροτικής Οικονομίας διεθνώς – καθώς επίσης κάποια για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Επί πλέον μια δημοσκόπηση, μία έρευνα πεδίου όπως τη χαρακτηρίζει, όπου απηύθυνε κάποιο ερωτηματολόγιο σε 306 Αγρότες, σε 47 στελέχη από Αγροτικούς συνεταιρισμούς, σε 59 εκπροσώπους και στελέχη της μεταποίησης τροφίμων, καθώς επίσης σε 24 Επαγγελματίες από το εμπόριο – συνολικά σε περίπου 430 άτομα.
Πολλά από τα στοιχεία της μελέτης πάντως, δεν ενδιαφέρουν σε μεγάλο βαθμό – όπως τα στατιστικά απασχόλησης και οι τάσεις διεθνώς, πόσο μάλλον όταν έχουν αλλάξει οι συνθήκες και προβλέπεται έλλειψη τροφίμων, κάτι που σήμερα θεωρείται σημαντικότερο από την κλιματική αλλαγή.
Βέβαια κάποια από αυτά, όπως η υψηλή συνεισφορά του πρωτογενούς τομέα στο ΑΕΠ, είναι πλασματικά – με την έννοια πως οφείλονται κυρίως στη μείωση του ΑΕΠ λόγω της αποβιομηχάνισης, καθώς επίσης των μνημονίων και όχι τόσο πολύ στην ανταγωνιστικότητα του αγροτικού τομέα.
Εκτός αυτού υπάρχουν πολλές τέτοιες μελέτες που έχουν υποβληθεί εδώ στην Βουλή, όπως οι εξής:
(α) Ανάλυση Πλεονεκτημάτων, Αδυναμιών, Ευκαιριών και Απειλών της Ελληνικής Πρωτογενούς Παραγωγής, για το Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ 2021-2027 – την οποία συνέταξε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, μας παρουσιάστηκε εδώ στις 26.11.20 και θα καταθέσουμε στα πρακτικά.
Δεν είναι αλήθεια πιο ορθολογικό να χρησιμοποιούνται τα πανεπιστήμια μας για τέτοιες μελέτες και όχι εταιρίες που, εκτός των άλλων, κοστίζουν πολλά χρήματα;
(β) Η μελέτη Πισσαρίδη που κινείται σε ανάλογες γραμμές στο αγροδιατροφικό.
Εκτός αυτών, υπάρχουν μελέτες της ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ, όπως του Μαΐου του 2019 με τον τίτλο «Ένα Νέο Μοντέλο Συνεργατικότητας για τον Πρωτογενή Τομέα στην Ελλάδα» – η οποία προκρίνει τη σύσταση συνεταιρισμών, ενώ φαίνεται πως επηρέασε τη ΝΔ αφού περιλαμβάνεται σχετική αναφορά στο πρόγραμμα της και ήταν από τα πρώτα νομοσχέδια.
Επίσης μελέτες του ΙΟΒΕ, αρκετά αξιόλογες – όπως «Η συνεισφορά των εισροών στην αγροτική παραγωγή και το μέλλον του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα», από τον Οκτώβριο του 2020 και η «Αγροτικά Μηχανήματα και Ανταγωνιστικότητα του Αγροτικού Τομέα στην Ελλάδα», από το Σεπτέμβριο του 2019.
Τέλος όσο αφορά την δημοσκόπηση, το δείγμα είναι ελάχιστο – οπότε δεν βοηθάει ιδιαίτερα.
Η ΝΔ πάντως, στο εικοσασέλιδο φυλλάδιο που παρουσίασε ως πρόγραμμα λίγο πριν τις εκλογές, είχε μόλις μία σελίδα για την γεωργία που θα καταθέσουμε στα πρακτικά – η οποία ήταν ανούσια και αόριστη.
Υποσχόταν 15-20 δις € επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα στις εκλογές – όπως επίσης θα καταθέσουμε στα πρακτικά!
Εν τούτοις, από τα 43 δις € που δόθηκαν για την πανδημία, μόλις 183 εκ. € οδηγήθηκαν στον πρωτογενή τομέα – αυτή είναι δυστυχώς η θλιβερή πραγματικότητα.
Αυτό που μας έκανε πάντως εντύπωση, ήταν τα φωτοβολταϊκά σε γη υψηλής παραγωγικότητας – κάτι που δεν κάνει ούτε η Γερμανία! Ειδικά το ότι συνεχίζεται, σε μια εποχή με τροφική ανεπάρκεια – κάτι που θεωρούμε εντελώς ανεύθυνο.
Σε ορισμένα τώρα σημεία της μελέτης που μας έκαναν εντύπωση, καλή ή κακή, τα εξής:
(α) Στη σελ. 10 όπως επίσης στις σελ. 44 και 45. Εδώ αναφέρονται μελλοντικές λύσεις από κρέας, με βάση τα κύτταρα (cell-based meat) και το φυτικό κρέας (plant-based meat). Είναι δυνατόν να προτείνονται αμερικανικές, μη υγιεινές λύσεις στη χώρα μας;
(β) Στη σελ. 10 όπως επίσης στις σελ. 46-47. Αναφέρεται η Γεωργία Κάθετης Παραγωγής (vertical farming). Είναι κάτι που το έχουμε προτείνει πολλές φορές – οπότε θα θέλαμε να ρωτήσουμε εάν υπάρχει κάποια μελέτη για το κόστος του στην Ελλάδα.
(γ) Στη σελ. 15, αναφορά σε ΜΚΟ δίπλα στην κυβέρνηση, ως μέρος των φορέων. Ποιος είναι ο λόγος;
(δ) Στη σελ. 15, στα εμπορικά κανάλια δεν περιλαμβάνονται οι λαϊκές αγορές, εάν δεν κάνουμε λάθος – οι οποίες έχουν σημαντικό μερίδιο και εμείς τις υποστηρίζουμε, όπως επίσης τη δημιουργία δημοπρατηρίων.
(ε) Στη σελ. 56 υπάρχει αναφορά σε σπατάλη τροφίμων – σε ένα επίκαιρο θέμα στο εξωτερικό, όπου αναγράφεται πως «η Ελλάδα βρίσκεται στην πέμπτη χειρότερη θέση ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη, με επίπεδο σπατάλης 196 κιλά τροφίμων ανά άτομο».
Είναι πολύ ενδιαφέρον, αν και μπορεί να μην ευθύνονται οι καταναλωτές – ενδεχομένως άλλα μέρη της αλυσίδας, όπως τα σουπερμάρκετ. Εδώ θα πρέπει να βρεθούν άμεσα λύσεις.
(στ) Στη σελ. 76, χρήση ΑΠΕ στη γεωργία. Υπάρχει κάποιο κόστος εδώ; Μήπως μπορεί να διενεργείται με αυτοπαραγωγή και διμερή συμβόλαια;
(ζ) Στη σελ. 78, η Συμβολαιακή Γεωργία και η Κτηνοτροφία αναφέρεται πως μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην επίλυση προβλημάτων. Εν τούτοις, δεν έχει υπάρξει σοβαρή εξέλιξη, παρά τα κίνητρα της κυβέρνησης.
Στην δημοσκόπηση τώρα:
Όσον αφορά τα αδύναμα σημεία του πρωτογενούς τομέα (ερώτημα 4 σελ. 92-95) τρεις στους τέσσερις αγρότες (77%) αναφέρονται στο υψηλό κόστος – ενώ μόλις ένας στους τρεις (36%) δίνει βαρύτητα στις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Αντίθετα, δύο στους τρεις μεταποιητές / εταιρείες παραγωγής και εμπορίας υλικών συσκευασίας (66%), θεωρούν τον μικρό κλήρο ως τη βασικότερη αδυναμία. Γιατί αλήθεια; Μήπως θέλουν να μιλάνε με έναν και να υπαγορεύουν τιμές;
Όσον αφορά τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στον Αγροδιατροφικό τομέα (ερώτημα 4 σελ. 98-99). Την υψηλότερη βαθμολογία (4,55 βαθμούς) συγκέντρωσε η χρηματοδότηση με ευνοϊκότερους όρους, αποτελώντας την πρώτη επιλογή όλων των υποομάδων των ερωτηθέντων, ειδικά όμως τους αγρότες. Δεν είναι τυχαίο. Δεν εστιάζει όμως η μελέτη.
Στο ερώτημα 7. Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) θα επηρεάσει τόσο τον πρωτογενή τομέα όσο και τη μεταποίηση. Ποιες, κατά τη γνώμη σας, θα είναι οι τρεις πιο σημαντικές επιπτώσεις της νέας ΚΑΠ για τον τομέα, τα επόμενα χρόνια; (σελ. 100). Αναφέρονται ως κύριοι στόχοι που αναμένουν οι ερωτώμενοι:
- Η υποστήριξη της υλοποίησης επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό των παραγωγικών μονάδων
- Η διευκόλυνση της εισόδου νέων γεωργών στο επάγγελμα
- Η αποτελεσματικότερη παραγωγή, ώστε να παράγονται περισσότερα με λιγότερη κατανάλωση φυσικών πόρων
- Η αύξηση των απαιτήσεων για παραγωγή ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων από τους γεωργούς
Εμείς πάντως βλέπουμε μείωση των ενισχύσεων της ΚΑΠ, εάν δεν συμπληρωθούν οι πράσινες πολιτικές «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» – οι οποίες μπορεί να είναι σημαντικές, έως και 25% των άμεσων). Ποια είναι η άποψη σας;
Στο ερώτημα #8., σελ. 104: Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι τρεις σημαντικότερες παγκόσμιες τάσεις. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και οι νέες περιβαλλοντικές συνθήκες περισσότερο απασχολούν το εμπόριο παρά τους αγρότες! Σημειώνεται ότι πρώτη είναι η ποιότητα των τροφίμων όταν εσείς προτείνετε συνθετικά κρέατα!
Στο ερώτημα: Τι θα μπορούσε να γίνει στον τομέα έτσι ώστε να προσελκύσει περισσότερους νέους αγρότες; (σελ. 108). Εδώ μεγαλύτερα είναι
- Υψηλότερα κίνητρα εισόδου στο επάγγελμα, μέσω επιδοτήσεων και επιχορηγήσεων για επενδύσεις
- Φορολογικά κίνητρα
- Στοχευμένη ενίσχυση πραγματικών αγροτών
- Ανάπτυξη χρηματοδοτικών εργαλείων για την αξιοποίηση / αγορά γης
- Δημιουργία κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης στις αγροτικές περιοχές
Για εμάς πάντως τα δυο πρώτα συνδέονται με την κερδοφορία των καλλιεργειών και όχι με τις επιδοτήσεις. Με την εξασφάλιση πωλήσεων από τον τουρισμό – όπως επίσης με ολοκληρωμένες αλυσίδες (λιπάσματα, ζωοτροφές, ζιζανιοκτόνα, μηχανήματα, μεταποίηση και λιανεμπόριο)
Τέλος, όσο αφορά τις προτάσεις σας στο 6ο μέρος, στις σελίδες 122-131, αν και δεν υπάρχει κοστολόγηση (πχ πως θα βοηθήσουν και άλλοι αυτοκινητόδρομοι στο #8 σελ. 128 στην αύξηση της παραγωγής και με τι κόστος-όφελος), θα επιλέγαμε τα εξής:
(1) Την αυτοματοποίηση, drone κλπ., τα οποία αναφέρουμε από καιρό ως agtech (#3 σελ 124)
(2) Την ανάπτυξη της εξωστρέφειας, στο #6 σελ 126 – με συντονισμένο και επαγγελματικό εξαγωγικό μάρκετινγκ. Απαιτεί όμως σημαντικά ποσά, ακόμη και για μεγάλους παραγωγούς – οπότε χρειάζεται κρατική ενίσχυση και συνέργειες (πχ με επενδύσεις και σε αντιπροσώπους και μόνιμες εκθέσεις).
(3) Το Ταμείο Ανάκαμψης, στο #10 σελ. 128, έχει μικρά ποσά που πλέον μειώνονται με το πληθωρισμό, ενώ έχουν ήδη κατανεμηθεί – αν και δεν συμφωνούμε με πολλά από αυτά.
Επίσης τα ποσά της ΚΑΠ φοβόμαστε πως θα μειωθούν, έτσι όπως γίνεται η κατανομή – αν και ονομαστικά δεν έχουν μεταβληθεί στο σύνολο. Επομένως, χρειάζεται τραπεζική χρηματοδότηση ή άλλοι πόροι.
