.
Μόλις αυτές τις ημέρες η Fraport, με τον τοπικό συνεταίρο της, υπέβαλλαν πρόταση για την επέκταση της παραχώρησης του αεροδρομίου της Αττάλεια για 25 χρόνια, έναντι 7,25 δις € – όταν για τα 14 ελληνικά, με τους ίδιους περίπου επιβάτες, δόθηκαν λίγο παραπάνω από 1,2 δις € για 40 χρόνια, με δάνεια εκ μέρους των ελληνικών τραπεζών και με μία σκανδαλώδη σύμβαση. Δηλαδή, έδωσαν πάνω από 6 φορές περισσότερα, από όσα για τα αεροδρόμια της Ελλάδας – σημειώνοντας πως το αεροδρόμιο της Αττάλεια είχε 35 εκ. επιβάτες το 2019, ενώ τα 14 της Fraport στην Ελλάδα 30 εκ. Δεν είναι λοιπόν ο ορισμός της ανοησίας της κυβέρνησης μας; Για τους ίδιους περίπου επιβάτες οι Γερμανοί να πληρώνουν τα εξαπλάσια στην Τουρκία, για 15 χρόνια μικρότερη χρονική διάρκεια της σύμβασης;
.
Κοινοβουλευτική Εργασία
Θα ξεκινήσουμε με μία γενικότερη αναφορά στον τουρισμό, τονίζοντας πως είναι εξαιρετικά ποικιλόμορφος – ενώ επηρεάζει και αφορά τόσο τον ιδιωτικό, όσο και το δημόσιο βίο.
Προφανώς δεν πρόκειται για βιομηχανία, όπως αποκαλείται λανθασμένα, αλλά για υπηρεσίες – οι οποίες όμως αποτελούν μία σημαντική πηγή δημιουργίας εσόδων, απασχόλησης, ανάπτυξης και βελτίωσης των υποδομών της χώρας μας.
Ειδικότερα, ο τουρισμός είναι μια οριζόντια δραστηριότητα, που έχει σχέση με πολλούς κλάδους της Οικονομίας, όπως με την εστίαση, με τη διαμονή, με τη διασκέδαση κλπ. – ενώ αφορά πολλές διαφορετικές περιοχές του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού της χώρας μας.
Ως εκ τούτου, συμβάλλει σημαντικά στο ΑΕΠ – ενώ βοηθάει στη διασπορά του εθνικού εισοδήματος στις διάφορες περιφέρειες της Ελλάδος.
Περαιτέρω, οι εισροές από τις τουριστικές υπηρεσίες, αντισταθμίζουν εν μέρει το τεράστιο εμπορικό μας έλλειμα – το οποίο αποτελεί την Αχίλλειο πτέρνα της οικονομίας μας, τεκμηριώνοντας πως δυστυχώς παράγουμε όλο και λιγότερα.
Η άνοδος του τουρισμού τώρα έλαβε χώρα σταδιακά, παράλληλα με την αποβιομηχάνιση της Ελλάδας – ενώ αυξήθηκε στα χρόνια των μνημονίων, επειδή η Τρόικα προωθούσε την επικέντρωση μας σε αυτόν τον τομέα, όπως άλλωστε και στην Πορτογαλία, με αποτέλεσμα την υπερβολική μας εξάρτηση από τον τουρισμό.
Οδηγηθήκαμε δηλαδή σε αυτό που εμείς αποκαλούμε ανέκαθεν «μονοκαλλιέργεια του τουρισμού» – με αποτέλεσμα το 2020 να έχουμε λόγω της πανδημίας τη 2η μεγαλύτερη ύφεση στην ΕΕ, παρά το ότι η οικονομία μας στηρίχθηκε με περισσότερα χρήματα ακόμη και από τη Γερμανία, δυστυχώς όλα με δανεικά.
Έγινε δηλαδή αυτό που είχε προβλέψει, μεταξύ άλλων, ο Παπανδρέου από το 1962 – το ότι θα καταλήξουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης.
Ασφαλώς βέβαια πιστεύουμε στη σημασία του τουρισμού, ως μέρους της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας μας. Ο στόχος μας όμως οφείλει να είναι η ανάδειξη του σε έναν τομέα υψηλής προστιθέμενης αξίας, με μεγαλύτερη διάρκεια.
Σε έναν τομέα που θα εκμεταλλεύεται τα τεράστια πλεονεκτήματα της Ελλάδας – ενώ δεν θα ανταγωνίζεται με χώρες χαμηλού κόστους μαζικού τουρισμού.
Επί πλέον, πιστεύουμε στη σύνδεση του με τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας μας, όπως είναι ο πρωτογενής και η μεταποίηση – έτσι ώστε να έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και να παρέχονται πολυδιάστατες ευκαιρίες απασχόλησης στον πληθυσμό.
Συνεχίζοντας, η Ελλάδα αποτελούσε μια από τις κορυφαίες 20 χώρες παγκοσμίως, όσον αφορά τις τουριστικές αφίξεις πριν από την πανδημία – ενώ τα τουριστικά μας έσοδα ανήλθαν στο υψηλότερο επίπεδο τους το 2019, στα 18,2 δις €.
Εν τούτοις, παρά την αύξηση των αφίξεων, η διάρκεια διαμονής και η μέση δαπάνη ανά τουρίστα σταδιακά μειώνονταν, όπως θα καταθέσουμε στα πρακτικά – με μια μικρή αύξηση το 2019, όπου όμως χρεωκόπησε η Thomas Cook, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στην αγορά και απλήρωτους λογαριασμούς.
Σε κάθε περίπτωση, η μέση τουριστική δαπάνη το 2019 ανήλθε σε 564 € – από 746 € το 2005. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία δηλώνει μέση δαπάνη 666 $ το 2019 με 34,6 δις $ έσοδα συνολικά και με 45 εκ. ξένους τουρίστες – ενώ το 2021 αναμένεται να κλείσει στα 24 δις $ έσοδα, από 29 εκ. τουρίστες, με μέση δαπάνη 827 $ ανά τουρίστα.
Επομένως κάτι δεν κάνουμε σωστά – ενώ η «κόπωση» στον τουρισμό φάνηκε πριν από την πανδημία.
Το άλλο πρόβλημα είναι το ότι, μεγάλο μέρος των προμηθειών που καταναλώνει ο τουρισμός διαφεύγει σε εισαγωγές, σε ένα ποσοστό που εκτιμάται έως και 80% – σημειώνοντας πως είναι απαράδεκτο το ότι, ακόμη και το παραδοσιακό Ελληνικό πρωινό συμπεριλαμβάνει εισαγόμενο γάλα, τσάι και βουτυράκια.
Στο σημερινό νομοσχέδιο τώρα, παρά το ότι είναι ένα συνονθύλευμα τροπολογιών του υπουργείου, εμπεριέχει δύο ενδιαφέρουσες προτάσεις εναλλακτικού τουρισμού – τις οποίες έχουμε συμπεριλάβει στο δικό μας πρόγραμμα, πριν από πολύ καιρό, γεγονός που φυσικά μας ικανοποιεί.
Η πρώτη αφορά τον ιαματικό τουρισμό, στον οποίο έχουμε αναφερθεί πολλές φορές σε ομιλίες μας στη Βουλή – ενώ η δεύτερη σηματοδοτεί κάποιες άλλες μορφές εναλλακτικού τουρισμού, όπως είναι ο γαστρονομικός.
Συνεχίζοντας στα περιεχόμενα του νομοσχεδίου, στο πρώτο μέρος και στα άρθρα 1 έως 11, εισάγεται ο θεσμός των ειδικών οργανισμών για την εκμετάλλευση προτύπων τουριστικών προορισμών ολοκληρωμένης διαχείρισης – ο οποίος αφορά τουριστικές περιοχές που θεωρείται πως χρήζουν ειδικής μεταχείρισης.
Εδώ πρόκειται για περιοχές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά – όπως το φυσικό και γεωμορφολογικό περιβάλλον, η δυνατότητα ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού, η εύκολη προσβασιμότητα τους με τα μέσα μεταφοράς, η συγκέντρωση κλινών και η διάρκεια της σεζόν.
Επί πλέον, συστήνεται τοπικό ή περιφερειακό παρατηρητήριο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, για την παρακολούθηση και τη μελέτη της τουριστικής αγοράς – ενώ ο χαρακτηρισμός αυτών των περιοχών γίνεται με πρωτοβουλία των ΟΤΑ, αλλά και με υπουργική απόφαση.
Ο σκοπός των οργανισμών διαχείρισης, είναι η συμβουλευτική συνδρομή στους ΟΤΑ, όσον αφορά την ανάπτυξη του προορισμού, τη διαχείριση των σημάτων ποιότητας και την προβολή – ενώ οι τουριστικές αναπτυξιακές εταιρίες δύνανται να ενταχθούν σε αυτό το πλαίσιο, καθώς επίσης να λειτουργούν ως οργανισμοί διαχείρισης και προώθησης προορισμού.
Το δεύτερο μέρος, με τα άρθρα 12 έως 25, αφορά τη δημιουργία ενός πλαισίου διαχείρισης και αξιοποίησης των φυσικών ιαματικών πόρων και πηγών της χώρας μας – ενώ για το σκοπό αυτό συστήνεται ακόμη μία ΑΕ, η «Ιαματικές Πηγές Ελλάδας» ή ΙΠΕ ΑΕ, με μετοχικό κεφάλαιο 5 εκ. €.
Στη συγκεκριμένη εταιρία θα μπορούν να μεταβιβάζονται, να περιέρχονται και να παραχωρούνται, φυσικοί ιαματικοί πόροι και πηγές – καθώς επίσης οι εγκαταστάσεις και το περιβάλλον των ιαματικών πηγών, σε ακτίνα 500 μέτρων που διαχειρίζονται από τον ΕΟΤ.
Περιγράφονται επί πλέον οι οργανωτικές και λειτουργικές παράμετροι – καθώς επίσης το προσωπικό της ΙΠΕ ΑΕ, με το καταστατικό της στο παράρτημα.
Συνοπτικά για τα άρθρα 12 έως 25, πρόκειται για μία ακόμη παραχώρηση του Δημοσίου σε ιδιώτες, η οποία συνιστά ταυτόχρονα οικονομική επιβάρυνση για το κράτος, λόγω ατελειών – κάτω από αδιαφανείς διαδικασίες, με ασαφείς σκοπούς, με υπερσυγκέντρωση εξουσιών στον υπουργό, καθώς επίσης με τους γνωστούς κατά παρέκκλιση κομματικούς διορισμούς, χωρίς την κοστολόγηση τους από το ΓΛΚ.
Στο τρίτο μέρος, με τα άρθρα 26 έως 63, ακολουθούν οι επί μέρους ρυθμίσεις – κυρίως τροπολογίες δηλαδή, φωτογραφικές σε κάποιο βαθμό, καθώς επίσης μία καινοτομία που αφορά το σήμα των τουριστικών εγκαταστάσεων.
Αναλυτικότερα, αφορούν τους τουριστικούς λιμένες και ειδικά το Ηράκλειο Κρήτης που προορίζεται για ξεπούλημα, τα τουριστικά λεωφορεία και κυρίως τα ανοιχτού τύπου αστικής περιήγησης που πλέον γίνονται ηλεκτροκίνητα και με πρόσβαση ΑμεΑ, όπου όμως θα έπρεπε να προβλέπεται, καθώς επίσης να στηρίζεται η δυνατότητα μετασκευής στην Ελλάδα, αφού υπάρχουν ελληνικές εταιρίες, τα τουριστικά γραφεία σε σχέση με τις εγγυητικές επιστολές και τα πρόστιμα, τα τουριστικά καταλύματα, τους ξεναγούς, καθώς επίσης θέματα προσωπικού του υπουργείου.
Εκτός αυτού, αφορούν την αδειοδότηση τουριστικών επενδύσεων που τροποποιεί κάποιες διαδικασίες έγκρισης, ειδικά σε χιονοδρομικά κέντρα, σε μονάδες ιαματικής θεραπείας, θερμαλισμού, θαλασσοθεραπείας και αναζωογόνησης – καθώς επίσης το σήμα επισκέψιμης τουριστικής μονάδας.
Τέλος, υπάρχουν κάποιες διαδικαστικές λεπτομέρειες για την καμπάνια προβολής του ελληνικού τουρισμού, ρυθμίσεις για το φετινό πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού όσον αφορά την καταβολή των κουπονιών σε επιχειρήσεις, καθώς επίσης ορισμένα μέτρα ειδικά για την πανδημία – όπου παρατείνεται η διάρκεια μίσθωσης τουριστικών λιμένων, ενώ αναφέρονται η αποζημίωση ξενοδοχείων καραντίνας και τα έξοδα μετακίνησης του προσωπικού του υπουργείου για ελέγχους.
Περαιτέρω, ο ιαματικός τουρισμός είναι μέρος του τουρισμού ευεξίας – επειδή αφορά υπηρεσίες φιλοξενίας σε ιαματικές πηγές, αποτελώντας επί πλέον τομέα του ιατρικού τουρισμού, αφού η συγκεκριμένη διαμονή έχει θεραπευτικές ιδιότητες.
Εν προκειμένω συνολικά, με βάση μελέτη της Διανέοσις, ο τουρισμός ευεξίας θα μπορούσε να προσφέρει 13,5 δις € στο ΑΕΠ μας, με 171.000 θέσεις εργασίας, μέσα σε πέντε χρόνια – σημειώνοντας πως ο εναλλακτικός τουρισμός γενικότερα, είναι σημαντικός για την επέκταση της τουριστικής σεζόν και για την απασχόληση σε μη τουριστικές περιοχές.
Εν τούτοις, ενώ υπάρχει μία καλή ιδέα, η υλοποίηση της που προσκομίσθηκε σήμερα έχει σημαντικά κενά – όπως ποιες πηγές και με τι αποτίμηση ή μίσθωμα θα παραχωρηθούν στην ΙΠΕ ΑΕ, σε ποιόν ανήκουν κλπ., ενώ αναφέραμε αναλυτικά θέματα και παραδείγματα στην επιτροπή.
Συνεχίζοντας με το γαστρονομικό τουρισμό και τη σηματοδότηση των διαφόρων τύπων του, θεωρούμε πως αποτελεί μία πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση που θα μπορούσε και θα έπρεπε να συνδυασθεί με την εγχώρια παραγωγή – πόσο μάλλον όταν δεν νοείται γαστρονομικός τουρισμός με εισαγόμενα προϊόντα, όπως μουσακάς, ντολμαδάκια και μέλι Κίνας, ντομάτες Τουρκίας, ελιές καλαμών Αιγύπτου κλπ.
Περαιτέρω στις επί μέρους διατάξεις για τα σήματα, αναφερθήκαμε ιδιαίτερα στα μικρά ζυθοποιεία που πρέπει να στηριχθούν – επειδή αποτελούν σημαντική πηγή τοπικής δραστηριότητας και απασχόλησης.
Όπως τονίσαμε, ανάλογη σήμανση υπάρχει για τα Οινοποιεία που όμως δεν έχουν αναπτυχθεί τόσο, όσο στην Πορτογαλία – σημειώνοντας πως στην τελευταία ο οινικός τουρισμός προσέλκυε, πριν από την πανδημία, περί τους 2,5 εκ. τουρίστες.
Τα παραπάνω αφορούν και τα υπόλοιπα σήματα, όπως για τα τυροκομεία και τα ελαιοτριβεία –σημαντικά προϊόντα της χώρας μας, ελαιόλαδο και φέτα, που δυστυχώς καταστρέφονται από τη νοθεία, ειδικά στις εξαγωγές.
Εν τούτοις, αν και είναι καλή ιδέα, δεν συγκεκριμενοποιείται η υλοποίηση – δηλαδή, ποια θα είναι τα κριτήρια για τη λήψη σήματος που δυστυχώς θα καθοριστεί με ΚΥΑ.
Όσον αφορά τώρα τον κοινωνικό τουρισμό, οι ρυθμίσεις του παρόντος είναι σχετικά δευτερεύουσας σημασίας, διαδικαστικές – όπως οι διευκολύνσεις και το ακατάσχετο της είσπραξης, καθώς επίσης η επέκταση της περιόδου εξαργύρωσης, στις πυρόπληκτες περιοχές.
Είναι θετικό πάντως το ότι, προωθήθηκε περισσότερο μέσα στην πανδημία, όπως είχαμε άλλωστε προτείνει πρώτοι – αν και με μόλις 97 εκ. € το 2021, καθώς επίσης με 12 εκ. € το 2022, κατά τον προϋπολογισμό.
Εμείς είχαμε προτείνει να στηριχθεί ο κοινωνικός τουρισμός με 300 εκ. €, σύμφωνα με παραδείγματα άλλων χωρών, όπως η Πολωνία – ενώ είναι λάθος που σπαταλήθηκαν 43,3 δις € για να στηριχθεί η ανεργία και δόθηκαν μόλις 97 εκ. € στον κοινωνικό τουρισμό που θα στήριζε την εργασία.
Ειδικά σε σχέση με τα άρθρα 33 έως 37, φαίνεται να αφορούν κυρίως τη νέα επένδυση σε γκολφ και σε ξενοδοχείο συνιδιοκτησίας του Costa Navarino – στο οποίο πρόσφατα ο υπουργός τουρισμού βραβεύθηκε από το σύνδεσμο Γερμανών πρακτόρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας στην Ελλάδα, παρά το ότι στο θέμα της πανδημίας έχουμε ήδη τις χειρότερες επιδόσεις παγκοσμίως.
Βέβαια οι Γερμανοί βράβευσαν επίσης τον κ. Παπανδρέου του ΠΑΣΟΚ, παρά την καταδίκη της χώρας μας εκ μέρους του στο ΔΝΤ – οπότε πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός με τα βραβεία τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το άρθρο 47, με το οποίο φαίνεται πως επιχειρείται ένα ξεκαθάρισμα της υφιστάμενης επιχειρηματικότητας στον ιαματικό τουρισμό – με την αναγκαστική σηματοδότηση που οι παράμετροι της καθορίζονται με υπουργική απόφαση.
Είναι λογικό πως έτσι θα ξεπουληθούν πιο εύκολα οι υπάρχουσες εκμεταλλεύσεις που δεν έχουν σήμα ή που δεν θα ικανοποιούν τα όποια κριτήρια από την ΙΠΕ ΑΕ, είτε έχουν μισθωτή, είτε όχι – απαξιώνοντας την όποια δραστηριότητα και υπεραξία τους.
Μοιάζει με ένα είδος απαλλοτρίωσης – ενώ θα έπρεπε να δοθεί κάποια εύλογη περίοδος προσαρμογής, έτσι ώστε να αποφασίσει η αγορά, σε σχέση με τις υπηρεσίες τους.
Θα κλείσουμε με το άρθρο 60 – με το οποίο δίνεται στους τουριστικούς λιμένες που έχουν πληγεί από τις συνέπειες της πανδημίας ως αποζημίωση, η δυνατότητα παράτασης της διάρκειας των μισθωτηρίων συμβάσεων τους κατά δύο έτη.
Όπως αναφέραμε, ως λογική αποζημίωσης είναι σωστή – ενώ αυτό ακριβώς θα έπρεπε να είχε συμβεί με τη Fraport αντί να αποζημιωθεί, όπως η Τουρκία με το αεροδρόμιο της Αττάλεια.
Εν προκειμένω, το αεροδρόμιο της Αττάλεια είχε εκρηκτική αύξηση αφίξεων τα τελευταία χρόνια – ενώ, παρά το ότι έληξε η παραχώρηση, δόθηκε παράταση της σύμβασης για να επανέλθει λόγω της πανδημίας, αντί αποζημίωση όπως στα ελληνικά αεροδρόμια.
Μόλις αυτές τις ημέρες η Fraport, με τον τοπικό συνεταίρο της, υπέβαλλαν πρόταση για την επέκταση της παραχώρησης για 25 χρόνια, έναντι 7,25 δις €, όπως θα καταθέσουμε στα πρακτικά – όταν για τα 14 ελληνικά δόθηκαν λίγο παραπάνω από 1,2 δις € για 40 χρόνια, με δάνεια εκ μέρους των ελληνικών τραπεζών και με μία σκανδαλώδη σύμβαση.
Δηλαδή, έδωσαν πάνω από 6 φορές περισσότερα, από όσα για τα αεροδρόμια της Ελλάδας – σημειώνοντας πως το αεροδρόμιο της Αττάλεια είχε 35 εκ. επιβάτες το 2019, ενώ τα 14 της Fraport στην Ελλάδα 30 εκ.
Δεν είναι λοιπόν ο ορισμός της ανοησίας της κυβέρνησης μας; Για τους ίδιους περίπου επιβάτες οι Γερμανοί να πληρώνουν τα εξαπλάσια στην Τουρκία, για 15 χρόνια μικρότερη χρονική διάρκεια της σύμβασης;
Ακόμη χειρότερα, η Fraport επέβαλε όριο αφίξεων 30,8 εκ. για το 2022, κάτω από τις οποίες θα αποζημιώνεται με το Ν4810/21 που ψήφισε η ελληνική κυβέρνηση – η οποία την αποζημίωσε με 177,9 εκατ. για τις χρήσεις 2019-2022, όταν στήριξε ολόκληρο τον πρωτογενή μας τομέα μόλις με 183 εκ. €.
Δεν πρόκειται για το άκρον άωτο της ανοησίας; Για τον ορισμό της κακοδιαχείρισης, λόγω της οποίας έχει καταδικαστεί σε μία κυλιόμενη χρεοκοπία η πάμπλουτη χώρα μας;
