,
Από το Μάρτιο του 2020 έως το Μάρτιο του 2021, η ΕΚΤ έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα 22 δις € για να διατηρήσει χαμηλά τα επιτόκια, όταν η Ελλάδα δανείσθηκε 15,5 δις € – ενώ δικαιούται 37 δις € από την ΕΚΤ λόγω της πανδημίας, οπότε ακόμη 15 δις €. Είναι ανοησίες λοιπόν τα περί εμπιστοσύνης των αγορών – ενώ μόνο οι ανόητοι χαίρονται όταν δανείζονται.
.
Κοινοβουλευτική Εργασία
Εισαγωγικά, τα άρθρα του σχεδίου νόμου συμπληρώνουν με περισσότερες λεπτομέρειες προηγούμενες διατάξεις που αφορούν το καθεστώς εποπτείας και εξυγίανσης των τραπεζών με Bail in – το οποίο ήδη υπάρχει, με τους νόμους 4261/14 και 4335/15.
Οι διαφοροποιήσεις είναι δαιδαλώδεις, ενώ παρέχεται πλήρης εξουσία κυρίως στην ΤτΕ και στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς που είναι ανεξάρτητες – ενώ ειδικά η ΤτΕ ανήκει σε ξένα συμφέροντα.
Δυστυχώς, κανένας δεν γνωρίζει το μετοχολόγιο της κεντρικής μας τράπεζας – εκτός από το ότι το 9% περίπου των μετοχών της ανήκει στο δημόσιο. Εν τούτοις, προς διασφάλιση του εθνικού της ελέγχου, στο άρθρο 14 του καταστατικού της αναγράφονται τα παρακάτω:
«Δεν δικαιούνται να ασκήσουν τα δικαιώματα μετόχων στις Γενικές Συνελεύσεις ούτε αυτοπροσώπως, ούτε δια αντιπροσώπου οι εξής: (α) οι μη έχοντες την ελληνική υπηκοότητα κλπ.».
Όμως, εν μέσω των μνημονίων, στη Γενική Συνέλευση των μετόχων στις 18.4.2011, τροποποιήθηκε το άρθρο 15 στοιχείο α’ του καταστατικού της που όριζε τα παραπάνω – οπότε έχουν πλέον δικαίωμα ψήφου στις γενικές συνελεύσεις των μετόχων και οι μη έχοντες ελληνική υπηκοότητα.
Ως εκ τούτου, με την κατάργηση αυτής της ασφαλιστικής δικλείδας, θα μπορούν εκείνοι που θα έχουν εξασφαλίσει το απαιτούμενο κατά το νόμο ποσοστό συμμετοχής, να μπλοκάρουν μελλοντικές αποφάσεις της εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης – για το διορισμό του διοικητή της ΤτΕ, για το ενδεχόμενο δικαίωμα κοπής εθνικού νομίσματος ή για οτιδήποτε άλλο, οπότε είναι εύλογα τα συμπεράσματα όλων μας.
Συνεχίζοντας, κατά την άποψη μας οι διατάξεις έχουν σε μεγάλο βαθμό στόχο να καλύψουν τις διαφοροποιήσεις λόγω του hive down – το οποίο καθιστά πλέον τις τράπεζες μέρος χρηματοοικονομικών εταιριών συμμετοχών.
Εν προκειμένω, ο σκοπός τους είναι να πραγματοποιηθεί το hive down, χωρίς να υπάρχει κανονιστικό πλαίσιο εποπτείας – ενώ ακόμη και σήμερα δεν φαίνονται οι τράπεζες στις οικονομικές καταστάσεις, όπως στην περίπτωση της Πειραιώς.
Από την άλλη πλευρά, μάλλον καλύπτουν συνέπειες του BREXIT – όπου πολλές μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρίες είχαν την έδρα τους στη Μ. Βρετανία, ενώ ίσως συνεχίσουν να λειτουργούν από εκεί, αλλά πρέπει να αποκτήσουν έδρα και στην ΕΕ.
Τέλος, συμπεριλαμβάνονται διατάξεις που προσπαθούν να επιλύσουν θέματα συνεργασίας μεταξύ των Αρχών διαφορετικών χωρών, όσον αφορά την εποπτεία και την εξυγίανση των ιδρυμάτων – αφού οι όμιλοι μπορεί να έχουν θυγατρικές και υποκαταστήματα σε διαφορετικές χώρες της ΕΕ αλλά και σε τρίτες, όπου όμως είναι πιο περιορισμένη η δικαιοδοσία.
Σε σχέση τώρα με το κόστος, δεν υπάρχει κάποια δημοσιονομική επιβάρυνση σύμφωνα με το ΓΛΚ – αφού το σχέδιο νόμου αφορά διαδικασίες ανεξαρτήτων Αρχών.
Η απορία μας όμως εδώ είναι τι θα συμβεί σε περιπτώσεις κρίσεων και εξυγιάνσεων, όπου θα χρειαζόταν αύξηση κεφαλαίου ή/και κούρεμα καταθέσεων, καθώς επίσης έλεγχοι κεφαλαίων – όπως προβλέπει το νομοσχέδιο.
Προφανώς το κόστος θα επιβάρυνε το δημόσιο και όχι την ΤτΕ – ενώ είναι πολύ πιθανόν να χρειαστεί κάτι ανάλογο σύντομα, αφού τα κεφάλαια του ΤΧΣ έχουν πια χαθεί σε μεγάλο μέρος τους.
Εκτός αυτού, οι τράπεζες πιέζονται στο ξεπούλημα των περιουσιακών τους στοιχείων όπως στην περίπτωση της Εθνικής Ασφαλιστικής, ο αναβαλλόμενος φόρος μπορεί να διαγραφεί, τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών είναι πολύ χαμηλά σε σχέση με τα κόκκινα δάνεια, πόσο μάλλον εάν προστεθούν και άλλα από την πανδημία, η υπερχρεωμένη Ελλάδα παράγει τεράστια ελλείμματα που αυξάνουν ακόμη περισσότερο τα χρέη, ενώ δανείζεται μόνο με τη στήριξη της ΕΚΤ, η ύφεση μαίνεται κοκ.
Στα πλαίσια αυτά, με δεδομένο τον κίνδυνο να κληθούν ξανά να πληρώσουν οι φορολογούμενοι, πώς είναι δυνατόν να δοθεί η αρμοδιότητα επίβλεψης και εξυγίανσης στην ΤτΕ; Πόσο μάλλον όταν δεν κατάφερε τόσες φορές στο παρελθόν να προστατεύσει τις τράπεζες, όπως όφειλε, ενώ οι συνθήκες διεθνώς κάθε άλλο παρά ως θετικές μπορούν να θεωρηθούν;
Εμείς πάντως, επειδή δεν θέλουμε να είμαστε συνένοχοι σε ότι συμβεί, δεν πρόκειται να υπερψηφίσουμε το νομοσχέδιο – εκτός εάν υιοθετούνταν ασφαλιστικές δικλείδες για το bail in και για τα capital controls, καθώς επίσης εάν εξασφαλιζόταν η αποπληρωμή του αναβαλλόμενου φόρου.
Επί πλέον η μη τοποθέτηση χρημάτων στο ΤΧΣ για ενδεχόμενες ανακεφαλαιοποιήσεις, αλλά απευθείας στις τράπεζες για να έχει τον έλεγχο το δημόσιο, η κυριότητα του κράτους στα σπίτια των πλειστηριασμών και του Ηρακλής, παρατηρητές του δημοσίου στις επιτροπές εξυγίανσης κλπ. – ενώ το άλλο μεγάλο πρόβλημα της χώρας είναι η θηριώδης έκθεση της στα repos που συνεχώς αυξάνονται, έχοντας υπερβεί το 1 τρις € ετησίως, καθώς επίσης το τέλος της αγοράς ομολόγων εκ μέρους της ΕΚΤ που ίσως προκύψει νωρίτερα από το Μάρτιο του 2022, με σημαντικές συνέπειες για τα επιτόκια δανεισμού μας.
Οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ πως από το Μάρτιο του 2020 έως το Μάρτιο του 2021, η ΕΚΤ έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα 22 δις € για να διατηρήσει χαμηλά τα επιτόκια, όταν η Ελλάδα δανείσθηκε 15,5 δις € – ενώ δικαιούται 37 δις € από την ΕΚΤ λόγω της πανδημίας, οπότε ακόμη 15 δις €. Είναι ανοησίες λοιπόν τα περί εμπιστοσύνης των αγορών – ενώ μόνο οι ανόητοι χαίρονται όταν δανείζονται.
Επί ορισμένων άρθρων τώρα τα εξής:
Το άρθρο 7, με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται όταν το σύνολο του ενεργητικού είναι κάτω των 40 δις € στο άρθρο 22β παρ. 4, κάτι που αφορά ιδίως την Ελλάδα, είναι πολύ σημαντικό λόγω της πολυπλοκότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος – αφού στις θυγατρικές εταιρίες συμμετοχών οφειλόταν η χρεοκοπία της Enron, ενώ έχει σημασία λόγω των πακέτων των τιτλοποιούμενων δανείων.
Το πλαίσιο φαίνεται σε γενικές γραμμές ανάλογο με αυτό των τραπεζών – όπου η ΤτΕ ορίζεται ως υπεύθυνη όταν εμπλέκεται ένα πιστωτικό ίδρυμα, ενώ για τις υπόλοιπες η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Είναι λογικό, αφού διαφορετικά θα επιβαρυνόταν η τελευταία που μάλλον δεν έχει τις απαιτούμενες ικανότητες.
Εν τούτοις, στην παρ. 5 του άρθρου 22Α προβλέπεται η μη αναγκαιότητα έγκρισης από την ΤτΕ της χρηματοδοτικής εταιρίας συμμετοχών ή της μικτής της παρ. 1, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις – όπου στο δ) δεν προβαίνουν στη λήψη διαχειριστικών, επιχειρησιακών ή οικονομικών αποφάσεων που επηρεάζουν τον όμιλο ή τις θυγατρικές του, οι οποίες είναι ιδρύματα ή χρηματοδοτικά ιδρύματα.
Η απορία μας εδώ είναι πώς γνωρίζει κανείς κάτι τέτοιο – ενώ θεωρούμε πως είναι κάτι πολύ αόριστο και πρέπει να διευκρινισθεί.
Για παράδειγμα η μητρική της Πειραιώς με το hive down, όπως μας είπε ο πρόεδρος της, δεν έχει σημαντική δραστηριότητα και απασχολεί λίγα άτομα. Γνωρίζουμε όμως τι αποφάσεις παίρνει;
Στο άρθρο 8, ούτως ή άλλως τα κριτήρια μπορούν να αξιολογούνται υποκειμενικά – ενώ ο καθ’ ύλην υπεύθυνος για την αξιολόγηση, δηλ. η ΤτΕ, δεν υπόκειται στον έλεγχο του δημοσίου για να μπορεί να εξακριβώσει πως εφαρμόζονται.
Στο άρθρο 9, στην παρ. 5, κατά την οποία «Πιστωτικό ίδρυμα, που εδρεύει στην Ελλάδα και επιθυμεί να παρέχει σε τρίτη χώρα, χωρίς εγκατάσταση, μία ή περισσότερες από τις δραστηριότητες για τις οποίες έχει λάβει άδεια από την ΤτΕ, κοινοποιεί την πρόθεσή του αυτή στην ΤτΕ», δεν αναφέρεται εάν θα το εγκρίνει ή όχι η ΤτΕ και τι εχέγγυα θα λάβει.
Για παράδειγμα, εάν μια τράπεζα αρχίσει να δίνει δάνεια στο Λιχτενστάιν ή μέσω του Λιχτενστάιν και δεν υπάρχει έγκαιρος έλεγχος ή, ακόμα καλύτερα, αποτροπή, μπορεί να βγάλει τις καταθέσεις εκτός της χώρας ή να τη χρεοκοπήσει – με αποτέλεσμα να κληθεί να πληρώσει το δημόσιο.
Στο άρθρο 11, όσον αφορά τη δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών, έχει αφαιρεθεί η περίπτωση στστ) ανταλλαγής μεταξύ αφενός της ΤτΕ και αφετέρου του ΤΧΣ, εφόσον πρόκειται για πληροφορίες αναγκαίες για την εκπλήρωση της αποστολής του. Γιατί αλήθεια;
Σε κάθε περίπτωση, δεν διασφαλίζονται οι συγκεκριμένες προϋποθέσεις, υπό τις οποίες επιτρέπεται η ανταλλαγή πληροφοριών – οπότε δεν προστατεύονται σημαντικά, καθώς επίσης ευαίσθητα θέματα προσωπικών δεδομένων και διαφάνειας, ειδικά όταν με το νέο πτωχευτικό νόμο στην Ελλάδα έχουν καταργηθεί πολλοί περιορισμοί που αφορούν την ανταλλαγή στοιχείων των τραπεζών.
Εν προκειμένω, έχουμε την άποψη πως το καθεστώς είναι πιο ελαστικό, από ότι ισχύει στην ΕΕ και σίγουρα σε τρίτες χώρες – κάτι που είχαμε εντοπίσει στη συζήτηση περί ξεπλύματος χρήματος και κρυπτονομισμάτων του Ν4734/2020, λέγοντας πως είναι άδικο για όσους δεν μπορούν να έχουν συμβούλους για λειτουργία μέσω τρίτων χωρών.
Στο άρθρο 13, δίνεται η δυνατότητα στην Τράπεζα της Ελλάδος ή στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, να απαιτεί την αντικατάσταση των ελεγκτών που διενεργούν τον έλεγχο των ετησίων και ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων των ιδρυμάτων ή κάθε άλλο νόμιμο έργο – εφόσον δεν ενημερώνουν αμέσως, σχετικά με κάθε γεγονός που περιήλθε σε γνώση τους και αφορά την παραβίαση διατάξεων, ή θίγει τη συνέχιση λειτουργίας του ιδρύματος.
Δηλαδή ως μοναδική τιμωρία επιβάλλεται η αντικατάσταση, αφού δεν γίνεται καμία αναφορά σε κυρώσεις, ποινικές, αστικές, διοικητικές ή πειθαρχικές; Είναι δυνατόν;
Ειδικά επειδή αναφέρεται σε αντικατάσταση προσώπου που μπορεί να αφορά ορκωτό ελεγκτή ή ελεγκτική εταιρία, εάν απλά αντικατασταθεί ένας ελεγκτής, δεν αποτελεί κάποια κύρωση εάν μετατεθεί σε άλλο ελεγκτή μέσα στην ίδια ελεγκτική εταιρία.
Στο άρθρο 21, προστίθεται στο άρθρο 80 του υπάρχοντος νόμου, η δυνατότητα της Τράπεζας της Ελλάδος ή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, να λαμβάνουν κατόπιν αιτήματος πληροφορίες και στοιχεία, σχετικά με δανειοδοτήσεις προς τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και τα συνδεδεμένα μέρη τους.
Τέτοια περίπτωση μπορεί να είναι τα δάνεια στελεχών της Τράπεζας Πειραιώς, όπως θα καταθέσουμε στα πρακτικά – μία υπόθεση που είχε παραπεμφθεί σε εισαγγελέα και δεν ξέρουμε ακόμη που βρίσκεται.
Η διάταξη θα ήταν θετική, εάν δεν είχαν πρόσβαση μόνο οι συγκεκριμένοι φορείς – ενώ έχει αποκλειστεί η αυτεπάγγελτη παρεμβολή εισαγγελέα με το άρθρο 5.2 του Ν4637/19, όπως θα καταθέσουμε στα πρακτικά. Εκτός αυτού, δεν προσδιορίζονται τα επιμέρους συγκεκριμένα στοιχεία, στα οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση.
