.
Ένα πραγματικά δεύτερο κύμα σημειώνεται όταν ελεγχθεί απόλυτα ο ιός και τα κρούσματα μειώνονται παντού – σε όλα τα κράτη. Όταν διαπιστώνεται λοιπόν κάτι τέτοιο που ασφαλώς δεν συμβαίνει σήμερα, τότε περνούν μερικοί μήνες με μηδαμινά κρούσματα και ο ιός επιστρέφει πιο θανατηφόρος και πιο μεταδοτικός. Αυτό ακριβώς συνέβη με την ισπανική γρίπη του 1918 που εμφανίσθηκε το Μάρτιο, αμέσως μετά υπήρξε μία σχετική ηρεμία και επέστρεψε τον Οκτώβριο – με πολλαπλά κρούσματα και θανάτους, σε βαθμό που δεν ήταν δυνατόν να συλλεχθούν τα πτώματα από τους δρόμους πολλών κρατών. Ένα τέτοιο δεύτερο κύμα θα μπορούσε να εμφανισθεί το φθινόπωρο ή το χειμώνα – βασισμένο με μία μετάλλαξη του ιού, η οποία θα είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Επομένως οφείλουν να είναι τα κράτη προετοιμασμένα για κάτι τέτοιο, τόσο οικονομικά, όσο και υγειονομικά. Δυστυχώς δε, η Ελλάδα είναι η χώρα με τις λιγότερες δυνατότητες μίας τέτοιας προετοιμασίας παγκοσμίως – αφού δεν έχει δρομολογήσει απολύτως τίποτα, όσον αφορά την επίλυση των θεμελιωδών προβλημάτων της οικονομίας της.
.
Άποψη
Όλα τα μέτρα που λήφθηκαν παγκοσμίως σε σχέση με τον COVID-19, στηρίχθηκαν στην πεποίθηση πως θα τελειώσει γρήγορα. Έτσι, μόνο η FED αύξησε τον ήδη διογκωμένο από την κρίση του 2008 ισολογισμό της στα περίπου 7 τρις $ – από 3,8 τρις $ προηγουμένως. Ουσιαστικά λοιπόν επρόκειτο για δάνεια-γέφυρες, όπως τα έχει ονομάσει έμμεσα και η ελληνική κυβέρνηση – με την προσδοκία πως η πανδημία θα ήταν σύντομα υπό έλεγχο και η ανάκαμψη που θα ακολουθούσε μεγάλη.
Ευρισκόμαστε όμως ήδη στα τέλη Αυγούστου, χωρίς να έχει υποχωρήσει – ενώ τα κρούσματα έχουν αυξηθεί σε αρκετά κράτη, επίσης στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα της είναι καταστροφικά για την οικονομία, ενώ οι εργαζόμενοι που διατηρήθηκαν με τη στήριξη του δημοσίου, κάποια στιγμή θα απολυθούν – αφού το κράτος δεν μπορεί να τους στηρίζει επ’ άπειρον, ειδικά το χρεοκοπημένο ελληνικό που δανείζεται για να το κάνει, ενώ τα τουριστικά έσοδα της χώρας έχουν κυριολεκτικά καταρρεύσει.
Στην καλύτερη περίπτωση τώρα, ο ιός θα φύγει, αλλά τα χρέη θα μείνουν. Πρέπει όμως να σκεφτόμαστε και τη χειρότερη περίπτωση: την πιθανότητα ενός δεύτερου κύματος. Βέβαια, έχουμε ακούσει πολλά για το δεύτερο κύμα. Στο παράδειγμα των Η.Π.Α., η Καλιφόρνια από περίπου 4.000 θανάτους στο ξεκίνημα, έχει φτάσει στους 10.000 ξεπερνώντας τη Μασαχουσέτη που ήταν τρίτη στη σειρά – ενώ σήμερα είναι έκτη, με το Τέξας και τη Φλόριντα να ανεβαίνουν στην 4η και 5η θέση αντίστοιχα. Πρόκειται όμως για ένα δεύτερο κύμα ή για μία συνέχεια του πρώτου;
Για να απαντήσουμε, θα ξεκινήσουμε από το ότι, η αφετηρία του εργαστηριακού πιθανότατα ιού ήταν το WUHAN στην Κίνα – από το οποίο εξαπλώθηκε σε δύο κατευθύνσεις: (α) πρώτα ανατολικά, όπου υπήρξε μία αρχική επιδημία στην Καλιφόρνια και στην Ουάσιγκτον καθώς επίσης (β) δυτικά, στην Ιταλία, λόγω των δεκάδες χιλιάδων Κινέζων που πετούσαν στο Μιλάνο για την έκθεση μόδας.
Στην Ιταλία, ο ιός μεταλλάχθηκε και έγινε πιο μεταδοτικός, αλλά όχι περισσότερο θανατηφόρος – με την έννοια πως δεν αυξήθηκε το ποσοστό των θανάτων, αλλά το ποσοστό μετάδοσης του ιού. Οι θάνατοι αυξήθηκαν μεν, αλλά μόνο επειδή ο αριθμός των κρουσμάτων ή λοιμώξεων αυξήθηκε – ουσιαστικά δηλαδή παρέμειναν σταθεροί ως προς τον αριθμό των λοιμώξεων.
Ο «ιταλικός ιός» τώρα μεταφέρθηκε στη Νέα Υόρκη – η οποία μετατράπηκε στη συνέχεια στο νέο επίκεντρο των Η.Π.Α., ενώ η κατάσταση στην Καλιφόρνια ήταν καλύτερη. Έτσι θεωρήθηκε πως ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια έκανε τα πάντα σωστά (το ίδιο ισχύει και για την ελληνική κυβέρνηση αρχικά), ενώ της Νέας Υόρκης τα πάντα λάθος. Προφανώς ο τελευταίος έκανε πολλά λάθη, δεν ήταν όμως το σημαντικότερο – αλλά το ότι ο ιός της Καλιφόρνια ήταν λιγότερο μεταδοτικός, από τον ιταλικό που έπληξε τη Νέα Υόρκη.
Ο «ιταλικός ιός» πάντως, ο πιο μεταδοτικός, έχει εξαπλωθεί από τη Νέα Υόρκη σε ολόκληρες τις Η.Π.Α. – με αποτέλεσμα το ποσοστό των λοιμώξεων στην Καλιφόρνια και αλλού να αυξάνεται. Πιθανότατα το ίδιο συμβαίνει και στην Ελλάδα, μετά την παραδοσιακή άφιξη των Ιταλών τουριστών τον Αύγουστο – αφού διαπιστώνεται ανάλογα πως τα κρούσματα αυξάνονται σε μεγάλο βαθμό, αλλά όχι οι θάνατοι. Ενδεχομένως λοιπόν, με βάση την παραπάνω ερμηνεία του J. Rickard, η Ελλάδα να είχε το Μάρτιο τον «ιό της Καλιφόρνια», αφού μεταδόθηκε από επισκέπτες της Ασίας, ενώ σήμερα τον «ιταλικό ιό» – λόγω των Ιταλών τουριστών. Οι ευθύνες της κυβέρνησης βέβαια σε μία τέτοια περίπτωση, εφόσον αποδειχθεί, θα ήταν τεράστιες – αφού αυτή επέτρεψε στους Ιταλούς, πιθανότατα α-συμπτωματικούς, να επισκεφθούν την Ελλάδα.
Περαιτέρω, το πιο σημαντικό είναι πως κανένα από τα παραπάνω δεν θεωρείται ως το αληθινό δεύτερο κύμα, όπως το εννοούν οι επιδημιολόγοι – αλλά ακόμη το πρώτο, απλά ετεροχρονισμένο.
Ειδικότερα, ένα πραγματικά δεύτερο κύμα σημειώνεται όταν ελεγχθεί απόλυτα ο ιός και τα κρούσματα μειώνονται παντού – σε όλα τα κράτη. Όταν διαπιστώνεται λοιπόν κάτι τέτοιο που ασφαλώς δεν συμβαίνει σήμερα, τότε περνούν μερικοί μήνες με μηδαμινά κρούσματα και ο ιός επιστρέφει πιο θανατηφόρος και πιο μεταδοτικός. Αυτό ακριβώς συνέβη με την ισπανική γρίπη του 1918 που εμφανίσθηκε το Μάρτιο, αμέσως μετά υπήρξε μία σχετική ηρεμία και επέστρεψε τον Οκτώβριο – με πολλαπλά κρούσματα και θανάτους, σε βαθμό που δεν ήταν δυνατόν να συλλεχθούν τα πτώματα από τους δρόμους πολλών κρατών.
Ένα τέτοιο δεύτερο κύμα θα μπορούσε να εμφανισθεί το φθινόπωρο ή το χειμώνα – βασισμένο με μία μετάλλαξη του ιού, η οποία θα είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Επομένως, οφείλουν να είναι τα κράτη προετοιμασμένα για κάτι τέτοιο, τόσο οικονομικά, όσο και υγειονομικά – ευχόμενοι βέβαια να μην επαληθευθεί ποτέ αυτή η υπόθεση που βασίζεται στην ιστορική εμπειρία της ισπανικής γρίπης.
Ολοκληρώνοντας, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ύπαρξη ενδείξεων, σύμφωνα με τις οποίες το κλείδωμα των οικονομιών δεν λειτουργεί – αφού τα ποσοστά θανάτου σε χώρες που επέλεξαν το σοβαρό «κλείδωμα» δεν ήταν αισθητά καλύτερα, από αυτές που δεν το εφάρμοσαν με μεγάλη συνέπεια. Έχει αποτέλεσμα μεν σε κράτη που απομονώνονται εντελώς κλείνοντας ερμητικά τα σύνορα τους, όπως η Ταϊλάνδη με καταστροφικές απώλειες για τον τουρισμό της που την ανάγκασαν να τα ανοίξει ξανά (πηγή), αλλά δεν είναι μία βιώσιμη επιλογή – αφού παύει να λειτουργεί η οικονομία τους, με οδυνηρά επακόλουθα, απολύτως θανατηφόρα για χρεοκοπημένα κράτη όπως η Ελλάδα.
Ως εκ τούτου θα πρέπει να βρεθούν άλλες λύσεις, ειδικά εάν πράγματι εμφανισθεί ένα αληθινό δεύτερο κύμα σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο – για το οποίο καμία χώρα δεν είναι προετοιμασμένη, ενώ ελάχιστες έχουν τη δυνατότητα να ανταπεξέλθουν υγειονομικά και οικονομικά. Δυστυχώς δε, η Ελλάδα είναι η χώρα με τις λιγότερες δυνατότητες παγκοσμίως – αφού δεν έχει δρομολογήσει απολύτως τίποτα, όσον αφορά τη ριζική επίλυση των θεμελιωδών προβλημάτων της οικονομίας της (ανάλυση).
