.
Γιατί προωθείται ως εθνικό έργο η σύνδεση Αττικής-Κρήτης και ποιές οι συνέπειες του για τον κρατικό προϋπολογισμό και για τις σχέσεις μας με την ΕΕ; Εάν το έργο γινόταν στα πλαίσια του ΕΣΠΑ, η εθνική συμμετοχή θα ήταν στο 15% σύμφωνα με την πιο πρόσφατη πρακτική – ενώ το έργο είχε ενταχθεί ήδη στο ΕΣΠΑ. Μήπως χρησιμοποιούνται λοιπόν κρατικά κεφάλαια για να εξυπηρετήσουν ένα ιδιώτη ανταγωνιστή της ΔΕΗ; Δηλαδή τη μεταφορά ενέργειας από τα αιολικά πάρκα Κοπελούζουν-Τέρνα για τα οποία είχαν ανακοινώσει αρχικά την πόντιση καλωδίου; Πόσο μάλλον αφού αυτό έχει διενεργηθεί με ίδια μέσα για το αιολικό πάρκο της ΤΕΡΝΑ στην βραχονησίδα Άγιος Γεώργιος, ανοιχτά του Σουνίου; Μήπως τα 900 εκ. € που θα χρειαστούν για το έργο, αποτελούν μεγάλο βάρος για το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων έργων και τον κρατικό προϋπολογισμό; Γιατί η Ελλάδα να επιβαρυνθεί με 765 εκ. € που δεν θα της δοθούν από τα ΕΣΠΑ;
.
Κοινοβουλευτικό έργο
Στην ελληνική Βουλή καταθέτονται πολλές ερωτήσεις, γραπτές ή προφορικές, στις οποίες όμως σπάνια δίνονται ολοκληρωμένες απαντήσεις. Μία από αυτές είναι η παρακάτω, την οποία μειώσαμε λόγω χρόνου στα απολύτως απαραίτητα όταν την απευθύναμε προφορικά στον υπουργό και για την οποία οι απαντήσεις που πήραμε ήταν το λιγότερο απογοητευτικές – κάτι που όμως δεν θα μας εμποδίσει να επιμένουμε.
Επίκαιρη ερώτηση
Πρώτο σκέλος: Η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική αφορά στην πόντιση δύο καλωδίων συνολικής ικανότητας 1000 MW (2×500 MW) με μήκος 328 χιλιόμετρα – μαζί με τους σταθμούς μετατροπής. Το έργο υλοποιείται υπό το βάρος αποφάσεων της ΕΕ που επιβάλλουν την απενεργοποίηση των θερμικών μονάδων του νησιού – με βάση κανονισμούς που τίθενται σε ισχύ το 2021-2022.
Αυτή τη στιγμή η Κρήτη διαθέτει δύο μεγάλες μονάδες σε Λινοπετάσματα και Αθερινόλακκο ονομαστικής ισχύος 820 MW και κάποιες μικρές μονάδες ΑΠΕ. Η κατανάλωση στο νησί σε συνθήκες αιχμής το καλοκαίρι φτάνει και τα 700 MW. Μια μικρότερη σύνδεση μεταξύ Κρήτης και Πελοποννήσου δυναμικότητας 2x200MW είχε προκηρυχτεί και κυρωθεί το 2018 – με ορίζοντα ολοκλήρωση το 2020 και είναι σε εξέλιξη (πηγή).
Θεωρείται ότι η λειτουργία της «μεγάλης» διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, σε συνδυασμό με τη μικρή Πελοποννήσου-Κρήτης, θα οδηγήσουν σε μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινωνικής Ωφέλειας) κατά 326 εκ. € τον πρώτο χρόνο λειτουργίας (400 εκ. € ετησίως κατά μέσον όρο, τα επόμενα 20 έτη) λόγω της μη χρήσης των ακριβών θερμικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από υδρογονάνθρακες στο νησί – ενώ θα διασφαλίσει την επάρκεια εφοδιασμού της Κρήτης σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα (πηγή).
Το έργο της λεγόμενης «μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης», θα κατασκευαστεί από την εταιρία ειδικού σκοπού που έχει σχηματιστεί για αυτόν το λόγο – από την «Αριάδνη Interconnection» η οποία είναι θυγατρική του ΑΔΜΗΕ. Η εργολαβία προκηρύχτηκε τον Μάιο του 2019 με ορίζοντα ολοκλήρωσης στα μέσα του 2022 (πηγή). Ο διαγωνισμός έγινε τον Αύγουστο του 2019 και προέκυψαν τέσσερις ενδιαφερόμενοι (πηγή)
Πρόσφατα δηλώθηκε ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Αττικής-Κρήτης πρόκειται να δρομολογηθεί αποκλειστικά με εθνικούς πόρους ύψους 900 εκ. € (πηγή) – κάτι που χαρακτηρίσθηκε ως καταδίκη της Κύπρου σε απομόνωση.
Η ΕΕ είχε εκφράσει ανησυχίες ή αντιρρήσεις όσον αφορά την είσοδο της Κίνας στο στρατηγικό τομέα της ενέργειας εδώ και αρκετό καιρό. Σε δημοσίευμα της Καθημερινής από τις 24.11.18 με τίτλο «Φρένο Ε.Ε. σε περαιτέρω διείσδυση των Κινέζων στην αγορά ενέργειας – Επιστολή της Κομισιόν αποκαλύπτει η Κ» (πηγή) αναφερόταν πως η ΕΕ αντιδρά στην συμμετοχή της Κινεζικής εταιρίας State Grid στον ΑΔΜΗΕ, σε συνδυασμό με τη συμφωνία που φέρεται να έχει υπογραφεί μεταξύ της κινεζικής εταιρείας παραγωγής ενέργειας «China Energy Investment» (ή CHN Energy) και του ομίλου Κοπελούζου – για την απόκτηση από την πρώτη μεριδίου 75% των αιολικών πάρκων, με συνολική παραγωγική δυναμικότητα 1.500 MW που λειτουργεί και αναπτύσσει ο όμιλος Κοπελούζου στην Ελλάδα.
Η ΕΕ ζητούσε, σύμφωνα με το παραπάνω δημοσίευμα, από τον ΡΑΕ να εξετάσει κατά πόσο υπάρχει παράβαση «της οδηγίας για την ηλεκτρική ενέργεια σχετικά με τον διαχωρισμό δραστηριοτήτων μεταφοράς ενέργειας, παραγωγής και προμήθειας».
Σύμφωνα τώρα με προηγούμενη ειδησεογραφία, ο όμιλος Κοπελούζου και η κατασκευαστική ΤΕΡΝΑ είχαν προβεί σε συνεργασία για κοινή επένδυση ύψους 2,4 δις € σε αιολικά πάρκα στην Κρήτη και πόντιση καλωδίου σύνδεσης με την ηπειρωτική χώρα! (πηγή).
Να σημειώσουμε ότι στα ίδια πλαίσια της αντίθεσης της ΕΕ στην είσοδο Κινεζικών συμφερόντων στην ενέργεια, αποδίδεται και η αποτροπή εξαγοράς λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ – κάτι για το οποίο υπήρχε κινεζικό ενδιαφέρον (από την CHN Energy) αλλά τελικά δε κατατέθηκε καμία προσφορά.
Επίσης ότι ταυτόχρονα προωθούνται επενδύσεις στην αιολική ενέργεια από ανταγωνιστικές εταιρίες της Ευρώπης – όπως η ENEL Green Power, η οποία έχει συμμετοχή σε αιολικό πάρκο στον Καφηρέα Ευβοίας. Ενδεχομένως για ανάλογες επενδύσεις ενδιαφέρεται και η Γερμανική RWE, ο επικεφαλής της οποίας μίλησε πρόσφατα με τον Πρωθυπουργό (πηγή).
Η αιολική ενέργεια πάντως είναι ακριβότερη από αυτήν που παράγεται από τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, τις οποίες θέλει να κλείσει η κυβέρνηση. Επομένως αποτελεί ελκυστικό χώρο επενδύσεων για επιχειρηματικούς ομίλους – όχι όμως για την Ελλάδα αφού εξαρτάται από εισαγόμενο εξοπλισμό και από ανάγκες ανάπτυξης δικτύου. Το πρώτο ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι το εξής:
(α) Γιατί προωθείται ως εθνικό έργο η σύνδεση Αττικής-Κρήτης και ποιές οι συνέπειες του για τον κρατικό προϋπολογισμό και για τις σχέσεις μας με την ΕΕ; Εάν το έργο γινόταν στα πλαίσια του ΕΣΠΑ, η εθνική συμμετοχή θα ήταν στο 15% σύμφωνα με την πιο πρόσφατη πρακτική – ενώ το έργο είχε ενταχθεί ήδη στο ΕΣΠΑ.
Εν προκειμένω, η απάντηση του υφυπουργού ήταν, εάν καταλάβαμε σωστά, πως προωθείται ως εθνικό έργο λόγω του ότι έτσι θα κατασκευαστεί πιο γρήγορα. Το γεγονός αυτό σημαίνει όμως πως η Ελλάδα θα επιβαρυνθεί με 765 εκ. € που δεν θα της δοθούν από τα ΕΣΠΑ. Είναι αλήθεια λογικό;
Δεύτερο σκέλος: Το αντίπαλο έργο στη διασύνδεση Αττικής-Κρήτης είναι η σύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, μέσω της Κρήτης – ένα Ευρωπαϊκό δίκτυο, το EuroAsia Interconnector ισχύος 2.000 ΜW. Έχει αναφερθεί ότι, το κόστος του θα είναι 3,5 δις €. Συμμετέχει δε η Βέλγο-Γερμανική εταιρία ηλεκτρικού δικτύου EliaGroup. Το πρώτο σκέλος του έργου αυτού είναι μεταξύ Κρήτης και Αττικής, δυναμικότητας 1000 MW – ενώ θα πρέπει να είναι έτοιμο έως το 2022. Επομένως έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με τη σύνδεση του ΑΔΜΗΕ.
H EliaGroup στην ιστοσελίδα της (πηγή) αναφέρεται ως Βελγική εταιρία, αφού η έδρα της είναι στο Βέλγιο και διαχειρίζεται το δίκτυο της χώρας. Διαχειρίζεται όμως επί πλέον το δίκτυο της βόρειας Γερμανίας (περιοχή Αμβούργου) μέσω της τοπικής εταιρίας 50Hertz Transmission GmbH – ισοδύναμου ίσως μεγέθους με το Βέλγιο. Στο διοικητικό δε συμβούλιο της EliaGroup υπάρχουν τόσο Γερμανοί, όσο και Βέλγοι. Επομένως θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η εταιρία είναι Βέλγο-Γερμανική.
Η κυπριακή εταιρία τώρα «Euroasia Interconnector Ltd» που θα υλοποιήσει τη σύνδεση Ισραήλ-Κύπρου- Ελλάδας, με μέτοχο και την EliaGroup, είχε καταθέσει προσφυγή κατά του διαγωνισμού της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, η οποία εξετάστηκε από την Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ) και απορρίφθηκε τον Ιούλιο 2019 (πηγή).
Έχει αναφερθεί επίσης ότι, η προώθηση της σύνδεσης Κρήτης-Αττικής μέσω ΑΔΜΗΕ, μπορεί να επιβαρύνει την Ελλάδα με το κόστος των εγκαταστάσεων στην Κρήτη για το πρόγραμμα Asia Interconnecter, που εκτιμάται σε 200 εκ. €. ή ακόμα και να κρατήσει την Κύπρο σε απομόνωση. Προκύπτουν λοιπόν τα εξής ερωτήματα:
(1) Ποια είναι η πιο πρόσφορη μέθοδος υλοποίησης της σύνδεσης Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα (Asia Interconnector ή Αριάδνη Interconnector) από χρηματοοικονομικής, δημοσιονομικής και γεωπολιτικής πλευράς;
(2) Γιατί είναι αναγκαία η επιτάχυνση της πραγματοποίησης της μεγάλης σύνδεσης με το Αριάδνη Interconnector, όταν μόνο η μικρή μπορεί να παρέχει μια μερική διασυνδεσιμότητα, καλύπτοντας μαζί με τα αιολικά πάρκα τις ανάγκες του νησιού; Ισχύει αυτό; Η μήπως γίνεται για να απορροφήσει την ενέργεια από τα αιολικά, τα οποία δεν θα μπορούν να καλυφθούν από το Asia Interconnector;
(3) Μήπως χρησιμοποιούνται κρατικά κεφάλαια για να εξυπηρετήσουν ένα ιδιώτη ανταγωνιστή της ΔΕΗ; Δηλαδή τη μεταφορά ενέργειας από τα αιολικά πάρκα Κοπελούζουν-Τέρνα για τα οποία είχαν ανακοινώσει αρχικά την πόντιση καλωδίου; Πόσο μάλλον αφού αυτό έχει διενεργηθεί με ίδια μέσα για το αιολικό πάρκο της ΤΕΡΝΑ στην βραχονησίδα Αγιος Γεώργιος, ανοιχτά του Σουνίου;
(4) Μήπως τα 900 εκ. € που θα χρειαστούν για το έργο, αποτελούν μεγάλο βάρος για το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων έργων και τον κρατικό προϋπολογισμό; Σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο 2018-2021, το εθνικό σκέλος των δημοσίων επενδύσεων ανέρχεται σε 1,25 δις € για την περίοδο 2018-2021. Δεδομένου ότι η σύνδεση πρέπει να ολοκληρωθεί έως το 2022, είναι πιθανό να απορροφά έως και 300 εκ. € ετησίως, μεταξύ των ετών 2020 και 2022.Αντίθετα, εάν το έργο γινόταν στα πλαίσια του ΕΣΠΑ η εθνική συμμετοχή θα ήταν στο 15% σύμφωνα με την πιο πρόσφατη πρακτική. Σημειώνεται ότι το έργο είχε ενταχθεί στο ΕΣΠΑ (πηγή).
(5). Τέλος, απασχολεί επίσης η εμπλοκή του Ομίλου Κοπελούζου στο όλο εγχείρημα. Ποιο είναι αλήθεια το ποιόν και οι δυνατότητες του Ομίλου; Δεν το γνωρίζουμε, επειδή δεν υπάρχει κάπου ισολογισμός του Ομίλου! (πηγή).
Υστερόγραφο: Έχει ο όμιλος Κοπελούζου τις δυνατότητες να συμμετάσχει σε τόσο μεγάλα έργα στην Ελλάδα όπως τα συγκεκριμένα αιολικά πάρκα αλλά και άλλα έργα θέτοντας την συμπλήρωση των έργων σε αμφιβολία η μήπως δρα εμβόλιμα για να αποχωρήσει μετά; Δεν θα πρέπει να γνωρίζουμε ποιοι ενδεχομένως θα εισέλθουν μέσω του ομίλου στην αγορά ενεργείας μας; Θα υπάρχει δυνατότητα άρνησης; Σημειώνεται ότι στον διαγωνισμό των 14 αεροδρομίων αμέσως σχεδόν μετά την κατακύρωση παραχώρησε ένα ποσοστό σε Ευρωπαϊκό κεφάλαιο συμμετοχών (Marguerite Fund).
Βλέπουμε ότι ο όμιλος έχει προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις σε συνεργασία με διεθνή συμφέροντα, π.χ. Γερμανικά συμφέροντα (Fraport, 14 Αεροδρόμια), στον υπεράκτιο σταθμό αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη (FSRU), σε σύμπλευση του με Αμερικανικά συμφέροντα που φαίνεται ότι εμπλέκονται στο λιμάνι, καθώς επίσης με Ρωσικά συμφέροντα μέσω της Προμηθέας Gas που είναι κοινή θυγατρική μαζί με την Gazprom.
Πρόσφατα δε ο όμιλος απέκτησε 10% στην εταιρία Senfluga που κατέχει το 66% της ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου). Η Senfluga αποτελεί κοινοπραξία των ακόλουθων εταιρειών: της ιταλικής Snam, της ισπανικής Enagas και της βελγικής Fluxys, οι οποίες είναι επίσης μέτοχοι της εταιρείας «Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (ΤΑP)».
Μήπως ενδεχομένως αυτή η πολύπλευρη γεωπολιτική έκθεση του ομίλου μπορεί να δημιουργήσει εμπλοκές σε άλλα έργα σε περίπτωση που επιμείνει η ΕΕ στην αντίθεση της στο έργο της διασύνδεσης της Κρήτης;
Μήπως υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση της ενέργειας στα χέρια του ομίλου Κοπελούζου, η οποία θα μπορούσε να εκθέτει την χώρα σε κινδύνους, όπως εάν αν υπάρξει ενδεχόμενη αντιπαλότητα με τα Βελγο-Γερμανικά συμφέροντα ή άλλες μεγάλες δυνάμεις διεθνώς;
