.
Έχει τεκμηριωθεί πολλές φορές στην ιστορία ότι, χωρίς προστατευτικά μέτρα δεν μπορεί να αναπτυχθεί καμία χώρα, πόσο μάλλον να ανακτήσει τη βιομηχανική της παραγωγή – γεγονός που αιτιολογεί τη συμπεριφορά των Η.Π.Α. σήμερα, καθώς επίσης την πολιτική της Κίνας.
.
Ανάλυση
Η βασική αιτία, λόγω της οποίας χάθηκαν εκατομμύρια θέσεις εργασίας από τις Η.Π.Α., ενώ η αγοραστική αξία των μισθών δεν αυξήθηκε καθόλου τις τελευταίες δεκαετίες, με οδυνηρά αποτελέσματα για την κατώτερη και μεσαία τάξη που υπερχρεώθηκαν για να αναπληρώσουν την πτώση των εισοδημάτων τους, δεν ήταν η νομισματική πολιτική της Κίνας – αλλά οι αμερικανικές εταιρείες που μετέφεραν την παραγωγή τους εκεί, με στόχο να μειώσουν το κόστος τους με τη βοήθεια του φθηνού εργατικού δυναμικού γενικότερα στο εξωτερικό.
Όταν λοιπόν ο πρόεδρος της χώρας δηλώνει πως θέλει να κάνει ξανά την Αμερική μεγάλη, σημαίνει πως πρέπει να ασχοληθεί με αυτές τις εταιρείες και όχι με την Κίνα – γεγονός που φαίνεται από το ότι, αφενός μεν αυξάνει τους δασμούς σε χώρες που παράγουν οι επιχειρήσεις των Η.Π.Α., όπως το Μεξικό, ο Καναδάς ή η Κίνα, εγκαινιάζοντας έναν εμπορικό πόλεμο, αφετέρου από τη μείωση της φορολογίας τους, με την κήρυξη του φορολογικού πολέμου.
Οφείλουμε δε να γνωρίζουμε εδώ πως η απώλεια των θέσεων εργασίας έχει επηρεάσει αρνητικά τις ελπίδες και τις προσδοκίες των Αμερικανών, την οικονομία γενικότερα, τα οικονομικά των πόλεων, καθώς επίσης των Πολιτειών – με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις τους, στην παροχή υπηρεσιών εκ μέρους του δημοσίου, στην κοινωνική ασφάλιση κοκ. Έχει επηρεασθεί επί πλέον η πολιτική της Fed – η βασικότερη υπευθυνότητα της οποίας είναι η διατήρηση της ανεργίας σε χαμηλά επίπεδα.
Από την άλλη πλευρά, μία πρόσφατη αναφορά του ευρωπαϊκού οργανισμού εμπορίου, σχετικά με το επιχειρηματικό περιβάλλον της Κίνας, δημιούργησε μεγάλη εντύπωση – επειδή είχε σχέση με υπαρξιακές ερωτήσεις που αφορούν την οικονομία της Ευρώπης, καθώς επίσης το μέλλον του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος (πηγή). Τα δύο βασικότερα μηνύματα της δε ήταν τα εξής:
(α) Ένα πολύ μεγάλο μέρος της κινεζικής αγοράς είναι ακόμη εντελώς προστατευμένο από τον ανταγωνισμό των ξένων εταιριών – με εμπόδια κάθε είδους, τα οποία δεν επιτρέπουν τη δραστηριοποίηση των διεθνών επιχειρήσεων ή/και την πώληση των προϊόντων τους. Σε μεγάλο βαθμό μοιάζει με την αντίστοιχη της Ιαπωνίας που δεν διαχειρίζεται τις εισαγωγές τόσο με δασμούς, όσο με αυστηρές προδιαγραφές που εμποδίζουν την πώληση ξένων προϊόντων.
(β) Πολλές κινεζικές εταιρείες έχουν φτάσει σε τεχνολογικό επίπεδο που είναι ίσο, εάν όχι ανώτερο, των ευρωπαϊκών ανταγωνιστών τους – γεγονός που σημαίνει ότι, τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Ευρώπης στον τομέα της τεχνολογίας αποτελούν πλέον παρελθόν.
Οι ομοιότητες με τις Η.Π.Α. του παρελθόντος
Περαιτέρω, αυτό το είδος της οικονομικής πολιτικής που έχει δρομολογήσει η Κίνα, θυμίζει σε μεγάλο βαθμό την άνοδο των Η.Π.Α. από τα τέλη του 19ου αιώνα – όπου η χώρα προσπαθούσε με τη βοήθεια μέτρων να προστατεύσει την εσωτερική της αγορά από τον ξένο ανταγωνισμό, καθώς επίσης να αντιγράψει/υιοθετήσει την ευρωπαϊκή τεχνολογία, προς όφελος της.
Στον πίνακα που ακολουθεί (πηγή: Madison) φαίνεται η άνοδος του ΑΕΠ των Η.Π.Α. σε εκκαθαρισμένα δις $, μεταξύ των ετών 1880 και 1910 – η οποία ήταν μεγαλύτερη από τους βασικούς Ευρωπαίους ανταγωνιστές της.
| Χώρα | 1880 | 1910 | Διαφορά |
| Γαλλία | 82.792 | 122.238 | 1,46 |
| Γερμανία | 86.626 | 210.513 | 2,43 |
| Βρετανία | 120.395 | 207.098 | 1,72 |
| Η.Π.Α. | 160.656 | 460.471 | 2,87 |
Διαπιστώνεται επίσης η άνοδος της Γερμανίας που ξεπέρασε τη Βρετανία και κατά πολύ τη Γαλλία – η οποία παρέμεινε στην τελευταία θέση. Πολύ ενδιαφέρον έχει επίσης το γεγονός ότι, παρά την αποδυνάμωση των ευρωπαϊκών κρατών ως αποτέλεσμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, οι Η.Π.Α. συνέχισαν την πολιτική του προστατευτισμού – αφού, αντί να ανοίξουν την εσωτερική αγορά τους στις ξένες εταιρείες και να εισάγουν περισσότερα προϊόντα από την Ευρώπη, τοποθέτησαν και άλλα εμπόδια.
Για παράδειγμα, το 1922 αύξησαν τους δασμούς στα αγροτικά προϊόντα, ενώ το 1930 στα βιομηχανικά και στα αγροτικά – όπου τα τελευταία μέτρα ήταν ιδιαίτερα ζημιογόνα επειδή, μετά το κραχ του 1929 και τη Μεγάλη Ύφεση που ακολούθησε, το παγκόσμιο εμπόριο είχε ήδη συρρικνωθεί επικίνδυνα. Ακόμη χειρότερα, οι περισσότερες χώρες αντέδρασαν με την επιβολή εκδικητικών δασμών, επιδεινώνοντας τις συνθήκες – οι οποίες ουσιαστικά οδήγησαν στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Ουσιαστικά λοιπόν μόλις μετά το 1945 οι Η.Π.Α. υιοθέτησαν το ρόλο του ηγεμόνα που τάσσεται υπέρ του ελεύθερου εμπορίου – γεγονός που σημαίνει ότι διήρκεσε περίπου πενήντα έτη, έως ότου η οικονομική τους υπεροχή τους εξασφάλισε την παγκόσμια ηγεμονία (την οποία αρνήθηκαν μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, γνωρίζοντας πως είναι συνδεδεμένη με κόστος και με ευθύνες).
Εύλογα επομένως αναρωτιέται κανείς σήμερα πώς θα συμπεριφερθεί η Κίνα – εάν θα περιμένει δηλαδή επίσης πενήντα χρόνια για να στηρίξει το πολυμερές ελεύθερο εμπόριο, χωρίς εμπόδια και προστατευτισμούς. Αν και η κυβέρνηση της τώρα ισχυρίζεται ότι, θα αλλάξει πολιτική το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, τα μέτρα που παίρνει οδηγούν στα ακριβώς αντίθετα συμπεράσματα – αφού ακόμη και ο δρόμος του μεταξιού που κατασκευάζει έχει στόχο την εκμετάλλευση των χωρών, από τις οποίες θα περάσει.
Ειδικότερα, ο μηχανισμός λειτουργεί μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος – με την έννοια πως εκείνα τα κράτη, τα οποία θέλουν να «προμηθευτούν» τις κινεζικές υπηρεσίες υποδομών, δανείζονται τα χρήματα από την Κίνα. Ως εκ τούτου αυξάνεται η εξάρτηση τους από το κινεζικό κράτος – το οποίο στη συνέχεια είναι σε θέση να τις εκβιάζει ως οφειλέτες του, εάν όχι ως σκλάβους χρέους.
Κάτι ανάλογο διαπιστώνεται επίσης με την πρωτοβουλία «Made in China 2025» – όπου φαίνεται καθαρά πως η Κίνα θέλει να αυξήσει την οικονομική της υπεροχή, πριν ακόμη διεκδικήσει την παγκόσμια ηγεμονία. Επομένως δεν συμπεριφέρεται διαφορετικά από ότι οι Η.Π.Α. πριν από εκατό έτη – οπότε θα διαρκέσει πολλά χρόνια η κατάκτηση της πρώτης θέσης στον πλανήτη, η οποία δεν είναι καθόλου βέβαιη με τις Η.Π.Α. απέναντι της που έχουν ήδη αλλάξει πολιτική, αντιλαμβανόμενες τους κινδύνους.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, έχει τεκμηριωθεί πολλές φορές στην ιστορία του πλανήτη ότι, χωρίς προστατευτικά μέτρα δεν μπορεί να αναπτυχθεί καμία χώρα – πόσο μάλλον να ανακτήσει τη βιομηχανική της παραγωγή, η οποία απαιτεί πολύ χρόνο και επενδύσεις έως ότου να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Εν τούτοις, οι μικρές χώρες είναι πολύ δύσκολο να το πετύχουν, ακόμη και όταν δεν είναι μέλη ενώσεων, όπως η ΕΕ και η Ευρωζώνη, στα πλαίσια της σημερινής παγκοσμιοποίησης – όπου ακόμη και οι μεγάλες, όπως οι Η.Π.Α., δεν είναι καθόλου σίγουρο πως μπορούν να τα καταφέρουν, έχοντας χάσει πολύτιμο χρόνο.
