Η ΙΑΠΩΝΙΑ
Βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα φαίνεται να καλυτερεύουν τα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας της – αφού η οι καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν (+1,9%), ενώ η βιομηχανική παραγωγή παρουσίασε σημάδια βελτίωσης (+1%), αν καιεπιβοηθήθηκε σημαντικά από την υποτίμηση του γεν.
Μακροπρόθεσμα όμως, η κατάσταση της Ιαπωνίας δεν φαίνεται καθόλου ευχάριστη – αφού το δημόσιο χρέος της υπερβαίνει το 220% του ΑΕΠ της, το εμπορικό ισοζύγιο μετατράπηκε σε αρνητικό (2012), ενώ το έλλειμμα του προϋπολογισμού της ξεπέρασε το 9% του ΑΕΠ. Όλα αυτά παρά το ότι το επιτόκιο δανεισμού της (1%), είναι ένα από τα μικρότερα σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Η υποτίμηση τώρα του γεν, μεταξύ άλλων λόγω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης της κεντρικής τράπεζας, αντίστοιχων με αυτά των Η.Π.Α. (QE), θα οδηγήσει σε ακριβότερες εισαγωγές, οπότε σε αύξηση του πληθωρισμού – με πιθανότερο αποτέλεσμα την εκτόξευση των επιτοκίων δανεισμού, τα οποία θα μπορούσε να οδηγήσουν στη χρεοκοπία της χώρας(το απόλυτο μέγεθος του χρέους της πλησιάζει αυτό των Η.Π.Α., παρά το ότι η Ιαπωνία έχει κατά πολύ χαμηλότερο ΑΕΠ από την υπερδύναμη – 5,9 τρις € $ έναντι 15,65 τρις $).
Σημαντικό γεωπολιτικά είναι το γεγονός ότι, η σχέση της με την Κίνα είναι εξαιρετικά «τεταμένη», κάτι που φάνηκε από τη στρατιωτική αντιπαράθεση τους για κάποια ξερονήσια, τα οποία όμως ευρίσκονται πολύ μακριά από την Ιαπωνία και δίπλα σχεδόν στην Κίνα – καθώς επίσης από το εμπάργκο της «κίτρινης γάγγραινας», όσον αφορά τις εξαγωγές σπανίων γαιών προς την Ιαπωνία, απαραίτητων για τα μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας.
.
Η Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ (ΕΥΡΩΠΗ)
Πρόκειται για έναν από τους βασικότερους δορυφόρους των Η.Π.Α., σε πολύ σημαντική θέση – αφού αφενός μεν ολοκληρώνει το χρηματοπιστωτικό σύστημα της υπερδύναμης, αφετέρου ελέγχει κατά κάποιον τρόπο την Ευρώπη. Δυστυχώς όμως, η οικονομία της υποφέρει, έχοντας βυθιστεί στην ύφεση – παρά την υποτίμηση της στερλίνας (25%), τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια δανεισμού, καθώς επίσης τα 375 δις στερλίνες προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.
Η βιομηχανική της παραγωγή περιορίζεται συνεχώς (-1,2%), ενώ το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών είναι της τάξης των 2,4 δις – με τις εξαγωγές, εξαιρουμένου του πετρελαίου, να εμφανίζουν μείωση της τάξης του 5,4%. Το πραγματικό εισόδημα των πολιτών περιορίζεται σημαντικά, λόγω του πληθωρισμού, ενώ η υποτίμηση του νομίσματος θα συνεχιστεί – κυρίως όταν η Μ. Βρετανία αναγκαστεί να μειώσει ακόμη περισσότερο το βασικό της επιτόκιο, καθώς επίσης να αυξήσει τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης (τύπωμα χρημάτων), για να αναθερμάνει τη ζήτηση και τις επενδύσεις. Με συνολικό χρέος δε, δημόσιο και ιδιωτικό, της τάξης του 550% του ΑΕΠ της, η κατάρρευση της οικονομίας της δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκλεισθεί.
Με στόχο να έχουμε μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα της Μ. Βρετανίας, σε σύγκριση με την Ιαπωνία και με τη Γερμανία, παραθέτουμε εδώ τον Πίνακα ΙΙ:
.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Οικονομικά μεγέθη 2012 σε $, προβλέψεις
| Μεγέθη |
Μ. Βρετανία |
Ιαπωνία |
Γερμανία |
| ΑΕΠ |
2,43 τρις |
5,98 τρις |
3,19 τρις |
| Ρυθμός ανάπτυξης |
-0,1% |
2,2% |
0,9% |
| ΑΕΠ κατά κεφαλή (ΡΡΡ) |
36.700 |
38.200 |
39.100 |
| Εργαζόμενοι |
31,90 εκ. |
65,27 εκ. |
44,01 εκ. |
| Ανεργία |
7,8% |
4,4% |
6,5% |
| Έλλειμμα προϋπολογισμού |
-7,7% |
-9,1% |
*0,0% |
| Δημόσιο χρέος / ΑΕΠ |
88,7% |
218,9% |
80,5% |
| Έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών |
-57,7 δις |
84,7 δις |
208,1 δις |
| Εξαγωγές |
481 δις |
792 δις |
1,49 τρις |
| Εισαγωγές |
646 δις |
857 δις |
1,28 τρις |
| Εξωτερικό χρέος |
9,84 τρις |
2,72 τρις |
5,62 τρις |
| Εξωτερικό χρέος / ΑΕΠ |
404,9% |
45,5% |
176,2% |
* Διαμορφώθηκε τελικά αρνητικό. Η Γερμανία έχει πολύ μεγάλο πλεόνασμα στο εμπορικό της ισοζύγιο (περί τα 210 δις $), όπως η επίσης μερκαντιλιστική Κίνα, σε αντίθεση με τις δύο άλλες χώρες.
Πηγή: CIA
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
.
Όπως φαίνεται από τον Πίνακα ΙΙ, η Μ. Βρετανία αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα – επίσης η Ιαπωνία, η οποία ακόμη επιβιώνει λόγω του εσωτερικού δανεισμού της (45,5% εξωτερικό χρέος). Φυσικά το δημόσιο χρέος της αυξάνεται γεωμετρικά – λόγω του τεραστίου ελλείμματος του προϋπολογισμού της (-9,1%), το οποίο βέβαια προστίθεται κάθε φορά στο δημόσιο χρέος.
Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες εκτός Ευρωζώνης, όπως η Μ. Βρετανία, τα προβλήματα δεν είναι αμελητέα – με τη Σουηδίανα απειλείται από μία συνδυασμένη κρίση ακινήτων και τραπεζών, καθώς επίσης από τη συνεχή αύξηση της ισοτιμίας του νομίσματος της, η οποία δυσκολεύει σε μεγάλο βαθμό τις εξαγωγές της.
.
Η ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Η νομισματική ένωση αντιμετωπίζει ουσιαστικά τα ίδια προβλήματα με την Ελλάδα – ενδεχομένως ακόμη χειρότερα, αφού η πατρίδα μας είχε ένα από τα χαμηλότερα ιδιωτικά χρέη στη Δύση, ενώ δεν θα είχε οδηγηθεί στη χρεοκοπία, εάν δεν μεσολαβούσε η εισβολή του ΔΝΤ, η άθλια στάση της Γερμανίας απέναντι της, καθώς επίσης το εγκληματικό PSI.
Ειδικότερα η κρίση δημοσίου χρέους, η οποία επιδεινώθηκε από το χειρισμό της Γερμανίας (πολιτική λιτότητας), έφερε στην επιφάνεια τη βραδυφλεγή τραπεζική βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια της νομισματικής ένωσης – γεγονός που προκάλεσε την πιστωτική παγίδα, με αποτέλεσμα να επιδεινωθούν τα μέγιστα οι προοπτικές και τα μεγέθη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Οι ιταλικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι ισπανικές, οι γαλλικές, οι ολλανδικές και πολλές άλλες, ευρίσκονται πλέον στα όρια της επιβίωσης – σε αντίθεση με τις μεγάλες εταιρείες, οι οποίες συνεχίζουν να έχουν πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, μεταξύ άλλων μέσω της έκδοσης δικών τους ομολόγων. Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές ασυμμετρίες, οι οποίες έχουν προκληθεί επίσης από τη Γερμανία (άρθρο μας), δεν επιτρέπουν μεγάλες ελπίδες για το μέλλον του κοινού νομίσματος – πόσο μάλλον όταν οι διαφορές μεταξύ των οικονομιών είναι σχεδόν αδύνατον να «γεφυρωθούν» (Πίνακας ΙΙΙ).
.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Σύγκριση συνολικού χρέους Γερμανίας και Ιταλίας, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, το 2012
| Μεγέθη |
Γερμανία |
Ιταλία |
| Δημόσιο |
80% |
127% |
| Νοικοκυριά |
59% |
51% |
| Επιχειρήσεις |
63% |
112% |
| Τράπεζες |
97% |
97% |
Σημείωση: Οι επιχειρήσεις της Ισπανίας οφείλουν το 186% του ΑΕΠ, της Πορτογαλίας το 158%, της Γαλλίας το 134% και της Ιρλανδίας το 289% – ενώ η παροχή πιστώσεων από τις τράπεζες συνέχισε να μειώνεται (-1,5% τον Ιανουάριο στην Ευρωζώνη, κατά μέσον όρο). Η Γαλλία απείλησε ακόμη και με κρατικοποίηση την Arcelor Mittal, λόγω υπερχρέωσης της.
Πηγή: MM (IMF, Morgan Stanley, Eurostat, EU).
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
.
Όπως φαίνεται καθαρά από τον Πίνακα ΙΙΙ, οι διαφορές στο παράδειγμα των δύο χωρών είναι τεράστιες – κάτι που συμβαίνει και με πολλά άλλα κράτη. Το «χάσμα» δε αυτό είναι αδύνατον να καλυφθεί, με την εφαρμογή μίας κοινής νομισματικής πολιτικής, εάν δεν ακολουθήσει άμεσα η τραπεζική, η δημοσιονομική και η πολιτική ένωση της Ευρωζώνης – κάτι που θεωρείται σχεδόν απίθανο να συμβεί. Ο Πίνακας ΙV που ακολουθεί απεικονίζει ένα ακόμη από τα συγκριτικά προβλήματα των δύο χωρών του παραδείγματος μας:
.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙV: Επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο μεγαλύτερο των 200 εκ. €
| Τζίρος |
Γερμανία (5.000 επιχειρήσεις) |
Ιταλία (1.500 επιχειρήσεις) |
| 200 εκ. – 1 δις € |
79% του συνόλου |
84% του συνόλου |
| 1 δις – 5 δις € |
19% του συνόλου |
14% του συνόλου |
| Από 5 δις € και άνω |
2% του συνόλου |
2% του συνόλου |
Σημείωση: Η μεσαία τάξη συμπιέζεται επικίνδυνα στην Ευρώπη – τόσο από την ανώτερη, η οποία πλουτίζει μέσω των τραπεζών, όσο και από την κατώτερη (η οποία επιβιώνει πλέον από τα επιδόματα ανεργίας, τα οποία όμως χρηματοδοτούνται από την εργαζόμενη μεσαία τάξη). Επομένως, οι κίνδυνοι εσωτερικών εξεγέρσεων, εμφυλίων πολέμων, καθώς επίσης διακρατικών συρράξεων, αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.
Πηγή: R.Berger
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
.
Με κριτήριο όλα τα παραπάνω, καθώς επίσης με προηγούμενες αναλύσεις μας, η Ευρώπη, ο τρίτος πυλώνας της Δυτικής Τρόικας, είναι ένα καζάνι που βράζει – πολύ περισσότερο αφού λεηλατείται από τις Η.Π.Α., στα πλαίσια των ευρύτερων αναγκών επιβίωσης μίας υπερδύναμης σε καθοδική πορεία. Εκτός αυτού, αν και η Ιταλία φαίνεται σήμερα να αποτελεί το μεγαλύτερο «ενεργό ηφαίστειο», τουλάχιστον όσον αφορά την υιοθέτηση εθνικού νομίσματος, η Γερμανία δεν υπολείπεται καθόλου.
Αναλυτικότερα, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποθέτουν ότι, η Γερμανία σχεδιάζει μυστικά την αποχώρηση της από το Ευρώ, παράλληλα δε τη στενότερη συνεργασία της με τη Ρωσία – έτσι ώστε αφενός μεν να οχυρωθεί στρατιωτικά απέναντι στις οικονομικές επιθέσεις των Η.Π.Α., αφετέρου να καλύψει τα ενεργειακά της ελλείμματα (ενδεχομένως με στόχο τη συγκυριαρχία στην Ευρασία).
Ίσως οφείλουμε να τονίσουμε εδώ ότι, η Γερμανία αφενός μεν δεν διαθέτει ενεργειακές εταιρείες, όπως η Ιταλία (Eni), η Γαλλία (Total) και η Μ. Βρετανία (BP, Shell), οπότε είναι πολύ δύσκολο να δραστηριοποιηθεί στην εξόρυξη φυσικού αερίου ή πετρελαίου στη Μεσόγειο (αν και θα το επιδιώξει, με τη βοήθεια της υπερχρέωσης της Ιταλίας και της Γαλλίας), αφετέρου η Ρωσία αποτελεί εν δυνάμει «πολεμικό εταίρο» των Η.Π.Α. – αφού είναι μάλλον αδιανόητη η απόσυρση της υπερδύναμης από τα «Ευρασιακά» τεκταινόμενα.
