ΟΙ ΤΟΚΟΙ ΚΑΙ Η ΥΠΕΡΧΡΕΩΣΗ
Αν και διαδίδεται ότι, η επικράτηση της θεωρίας του Keynes οδήγησε τη δύση στην υπερχρέωση, έχουμε την άποψη ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει – πόσο μάλλον αφού οι Η.Π.Α. κατόρθωσαν να μειώσουν το δημόσιο χρέος τους στο 32% του ΑΕΠ τους, από περίπου 120% μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο.
Η υπερχρέωση της δύσης οφειλόταν κυρίως στην πολιτική των υψηλών επιτοκίων, την οποία επέβαλλε ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης των Η.Π.Α. P. Adolf Volcker (από 11,2% το 1979, στο 20% τον Ιούνιο του 1981 – με το prime rate στο 21,5% το 1981) για την καταπολέμηση του πληθωρισμού και της ύφεσης (stagflation) – μία πολιτική που οδήγησε κυρίως τις χώρες της Ν. Αμερικής στη χρεοκοπία (ο P.A.Volcker, μετά την θητεία του στη Fed, διηύθυνε τη γνωστή αμερικανική επενδυτική τράπεζα J.Rothschild).
Εάν θέλουμε δε να είμαστε περισσότερο λεπτομερείς, η υπερχρέωση ήταν αρχικά το αποτέλεσμα του συνδυασμού των υψηλών επιτοκίων με έναν σχετικά χαμηλό πληθωρισμό – αφού «περιορίζεται» η άνοδος και του ονομαστικού ΑΕΠ, ενώ «επιτρέπονται» αυξημένοι πραγματικοί τόκοι (στη συνέχεια βέβαια, η υπερχρέωση επιδεινώθηκε από τα χαμηλά επιτόκια, τα οποία διευκόλυναν τον περαιτέρω δανεισμό των ήδη χρεωμένων κρατών). Κάτι τέτοιο συνέβη στη δεκαετία του ’80, όπου ο πληθωρισμός στις Η.Π.Α. μειώθηκε στο 3,2% το 1983 – από το 13,5% του 1981. Για παράδειγμα, εάν έχουμε πληθωρισμό 3% και επιτόκιο 15%, με μηδενική ανάπτυξη, τότε το εκάστοτε χρέος αυξάνεται κατά 12% ετήσια, μόνο από τους «πραγματικούς» τόκους.
Ο Πίνακας Ι που ακολουθεί περιγράφει το πρόβλημα του ανατοκισμού, ο οποίος λειτουργεί αποκλειστικά και μόνο προς όφελος των «τοκογλύφων». Σε αυτόν φαίνεται η διαμόρφωση ενός δανείου ύψους 20 δις €, το οποίο «ανατοκίζεται» ετήσια, χωρίς να εξοφλούνται «χρεολύσια» (δόσεις δανείου), με επιτόκιο της τάξης του 15%:
ΠΙΝΑΚΑΣ I: Εξέλιξη αρχικού δανείου 20 δις €, με ετήσιο ανατοκισμό και με επιτόκιο 15% (για ολόκληρες χρονικές περιόδους 01.01.85 – 31.12.89 κλπ.)
|
Έτος |
Αρχικό Κεφάλαιο |
Κεφάλαιο συν τόκοι |
|
1985 (αρχή) |
20.000.000.000 |
./. |
|
1989 |
20.000.000.000 |
40.227.143.750 |
|
1994 |
20.000.000.000 |
80.911.154.714 |
|
1999 |
20.000.000.000 |
162.741.232.583 |
|
2004 |
20.000.000.000 |
327.330.747.859 |
Πηγή: Υπολογισμοί Excel
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Όπως διαπιστώνουμε εύκολα από τον Πίνακα I το αρχικό κεφάλαιο, με συνεχώς ανατοκιζόμενο (ετήσια) επιτόκιο 15%,διπλασιάζεται ανά πέντε έτη (με 5% διπλασιάζεται ανά 15 έτη, όπως έχουμε ήδη αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα μας). Για παράδειγμα, εάν υποθέσουμε ότι η Ελλάδα είχε δανεισθεί το 1985 το ποσόν των 20 δις €, με σταθερό επιτόκιο 15%, ενώ δεν εξοφλούσε έκτοτε ούτε το κεφάλαιο, ούτε τους τόκους, στα τέλη του 2004, είκοσι χρόνια δηλαδή αργότερα, θα ήταν χρεωμένη με περίπου 330 δις €! (δηλαδή, θα είχε πληρώσει το αρχικό δάνειο, το κεφάλαιο, σχεδόν 16,5 φορές παραπάνω – κάτι που από νομικής πλευράς είναι μάλλον «αντισυμβατικό»).
Περαιτέρω ο Πίνακας ΙΙ, ο οποίος αφορά την εξέλιξη του δημοσίου χρέους στις Η.Π.Α. μετά το 1980 (περίοδος υψηλών επιτοκίων) τεκμηριώνει απόλυτα τη θέση μας – σύμφωνα με την οποία η υπερχρέωση του δημοσίου (όπως και ο υπερβολικός πλουτισμός της εκάστοτε ελίτ) είναι, μεταξύ άλλων, το αποτέλεσμα των υψηλών επιτοκίων, αφού το δημόσιο χρέος της υπερδύναμης 15πλασιάστηκε (από 1 τρις $ στα 15 τρις $), μέσα σε τριάντα περίπου έτη:
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Εξέλιξη δημοσίου χρέους σε τρις $, Δημόσιο χρέος σε ποσοστά του ΑΕΠ, έλλειμμα (πλεόνασμα) σε τρισεκατομμύρια $
| Έτος |
Δημόσιο Χρέος |
Δημόσιο Χρέος/ΑΕΠ |
Έλλειμμα |
| 1981 |
1,0 |
32,5% |
-0,08 |
| 1985 |
1,8 |
43,8% |
-0,21 |
| 1990 |
3,2 |
55,9% |
-0,22 |
| 1995 |
4,9 |
67,0% |
-0,16 |
| 2000 |
5,6 |
57,3% |
+0,24 |
| 2005 |
7,9 |
63,5% |
-0,32 |
| 2009 |
11,9 |
83,4% |
-1,41 |
| 2010* |
13,8 |
94,0% |
-1,42 |
| 2011* |
15,1 |
100,0% |
-1,27 |
* Πρόβλεψη της αμερικανικής κυβέρνησης
Πηγή: Spiegel
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Σημείωση: Το χρέος των νοικοκυριών στη χώρα πλησιάζει τα 14 τρις $ (100% του ΑΕΠ), ενώ έχει 20πλασιασθεί, σε σχέση με τη δεκαετία του ’70.
Από τον Πίνακα ΙΙ τεκμηριώνονται, μεταξύ άλλων, τα καταστροφικά αποτελέσματα της εφαρμογής του νεοφιλελευθερισμού, του κυρίαρχου δόγματος καλύτερα του μονοπωλιακού καπιταλισμού, στις Η.Π.Α. – από τον τότε πρόεδρο Ronald Reagan, για τον οποίο το κράτος δεν αποτελούσε τη λύση για τα προβλήματα, αλλά ήταν το ίδιο πρόβλημα (ως γνωστόν, «απελευθέρωσε» τις αγορές, άνοιξε τα κλειστά επαγγέλματα, αποκρατικοποίησε ακόμη και τις κοινωφελείς επιχειρήσεις, ενίσχυσε τα μέγιστα το Κεφάλαιο, το οποίο σήμερα προσπαθεί να διαφύγει στην Ασία από την «έξοδο κινδύνου», μείωσε τους ανώτατους φορολογικούς συντελεστές από το 70% στο 28% κλπ.).
Ολοκληρώνοντας, στην εποχή του δόθηκε δυστυχώς τεράστια σημασία στον τραπεζικό κλάδο, ο οποίος διπλασίασε έκτοτε την κερδοφορία του – ενώ πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση, το 40% των κερδών όλων των αμερικανικών επιχειρήσεων προερχόταν από τον τραπεζικό τομέα.
Εάν λοιπόν θέλουμε να ακολουθήσουμε τις προτροπές των «συνδίκων του διαβόλου», την απελευθέρωση δηλαδή των πάντων, θεωρώντας ότι αυτές θα μας επιλύσουν το πρόβλημα του δημοσίου χρέους, οφείλουμε να γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη στην πατρίδα τους – αντλώντας τα συμπεράσματα μας από τις τραυματικές εμπειρίες εκατομμυρίων Αμερικανών Πολιτών, οι οποίοι κοιμούνται εξαθλιωμένοι κάτω από τις βρώμικες γέφυρες των πόλεων τους (σε μία απόσταση λίγων μόλις λεπτών από το Λευκό Οίκο, «σαπίζουν» χιλιάδες άνθρωποι σε ένα φρικιαστικό «γκέτο», χωρίς την παραμικρή φροντίδα της Πολιτείας).
Επίσης οφείλουμε να γνωρίζουμε πως το μυστικό της «σταθεροποίησης» μίας ελλειμματικής και υπερχρεωμένης Οικονομίας, με τις μεθόδους του ΔΝΤ, είναι το ότι ένα μεγάλο μέρος των Πολιτών της χώρας εξαθλιώνεται (αντί να πεθάνει, όπως συμβαίνει σε έναν συμβατικό πόλεμο). Δηλαδή, η ισορροπία επιτυγχάνεται με την απόλυση χιλιάδων εργαζομένων του δημοσίου τομέα, με τη χρεοκοπία των μικρών επιχειρήσεων, καθώς επίσης με την «περιθωριοποίηση» της πλειοψηφίας των ιδιωτικών υπαλλήλων και των αγροτών – οι οποίοι ουσιαστικά πληρώνουν το κόστος της «αλλαγής», καταλήγοντας να ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας.
.
