Υπάρχει μια εντελώς διαφορετική εικόνα της ανεργίας στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, τις ΗΠΑ. Και επομένως δεν πρέπει να εφησυχαζόμαστε από τα πακέτα ρευστότητας και επενδύσεων που ανακοινώνονται
Σχολιασμός
Η κρίση των ενυπόθηκων δανείων του 2007-2009, λύγισε τις αγορές σε όλο το κόσμο, ειδικά αφότου οι ΗΠΑ “εξάγανε” το πρόβλημα που εκείνες δημιούργησαν στην Ευρώπη. Έκτοτε, η παγκόσμια οικονομία ποτέ της δεν επανήλθε πραγματικά, παρά παρέμενε εν ζωή χάρη στις “πατερίτσες” που της προσέφεραν αφειδώς οι κεντρικές τράπεζες.
Αυτό άλλωστε φαίνεται ξεκάθαρα από την εικόνα που παρουσιάζουν οι τράπεζες, ο κλάδος της ενέργειας (που συνεχώς βιώνει κρίσεις) καθώς και ο κλάδος της ναυτιλίας. Φυσικά υπάρχουν και άλλοι λόγοι που οι κλάδοι αυτοί παραμένουν προβληματικοί, όπως είναι τα χαμηλά επιτόκια (τράπεζες), η υπερπαραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου (νέα τεχνολογία σχιστολιθικής εξόρυξης, ενέργεια) και η υπερπροσφορά σε πλοία (ναυτιλία).
Διόρθωση στις αγορές θα είχαμε πάντως βιώσει τουλάχιστον άλλες δυο φορές: Το 2011 καθώς και το 2015 (ως συνέχεια της κρίσης ενέργειας στα μέσα του 2014). Όμως, οι κεντρικές τράπεζες το “μάθανε πλέον το κόλπο”, που όμως θα στοιχίσει σε όλους μας κάποια στιγμή, ιδίως αφού τα χρέη (ιδιωτικά και δημόσια) έχουν εκτιναχθεί, ως αποτέλεσμα του φτηνού χρήματος που ρέει στις αγορές για πάνω από 10 χρόνια πλέον.
Γράφημα 1
Οι ΗΠΑ πάντως, η μεγαλύτερη οικονομία στο κόσμο (ΑΕΠ σε δολάρια), δημοσιεύουν από το 2009 έναν δείκτη ανεργίας που μειώνεται σταθερά. Και αυτό υποτίθεται πως συνέβαινε πάρα του ότι οι αγορές έδιναν σημάδια κόπωσης – αν εξαιρέσουμε τις επεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών (2011, 2015). Με την επέλαση όμως της παρούσας κρίσης (κορόνα-ίου), ο δείκτης αυτός άρχισε για πρώτη φορά (μετά το 2009) να επηρεάζεται αρνητικά (Γράφημα 1).
Από μόνο του αυτό είναι κάτι το ανησυχητικό, από την άποψη πως κάτι έχει αλλάξει. Υπάρχουν άλλωστε ανεξάρτητοι οργανισμοί που πιστεύουν πως η ανεργία θα ξεπεράσει το 10%. Πόσο θα κρατήσει τώρα η κρίση αυτή, τι αποτελέσματα θα έχει και για πόσο διάστημα θα διατηρηθούν αυτά, είναι μερικά από τα ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση. Και στο σημείο αυτό, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε, πως απαντήσεις σίγουρα δεν πρέπει να περιμένουμε από τις κεντρικές τράπεζες, το ΔΝΤ καθώς και από άλλους κρατικούς φορείς – αφού οι οργανισμοί αυτοί δεν είναι ανεξάρτητοι και κατ’ επέκτασιν θα δημοσιεύουν ότι θεωρούν πως θα βοηθήσει στον κατευνασμό των αγορών.
Η πραγματική εικόνα
Για να έχουμε μια κάπως καλύτερη εικόνα όσων αφορά την ανεργία στις ΗΠΑ, θα πρέπει να αντιπαραβάλλουμε τα στοιχεία με αυτά του δείκτη συμμετοχής στην αγορά εργασίας (labor force participation rate, Γράφημα 2). Τι μας δείχνει αυτός ο δείκτης; Το ποσοστό των πολιτών, που έχουν τη φυσική δυνατότητα να εργαστούν και που αναζητούν εργασία.
Γράφημα 2 (Πατήστε για μεγέθυνση)
Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, ο αριθμός των πολιτών που αναζητούν εργασία άρχισε να πέφτει πολύ πιο γρήγορα μετά της κρίση του 2007-2009. Και εντελώς τυχαία ξαναπέφτει απότομα τώρα, στη κρίση που προκαλεί ο Covid-19. Και για να είμαστε ακόμα πιο αντικειμενικοί σε σχέση με το πραγματικό ποσοστό ανεργίας, χρήσιμο θα ήταν να συγκρίνουμε τα παραπάνω στοιχεία και με τον δείκτη μερικής απασχόλησης (Γράφημα 3).
Γράφημα 3 – (Πατήστε για μεγέθυνση)
Η μερική απασχόληση δεν είναι ολική απασχόληση. Αποφέρει λιγότερα χρήματα και αποτελεί στην ουσία μερική ανεργία – αφού δεν μπορεί να καλύψει όλες τις βασικές ανάγκες ενός σύγχρονου πολίτη. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, η μερική απασχόληση αυξήθηκε πιο απότομα μετά τη κρίση του 2007-2009, ενώ αυξάνεται πολύ γρήγορα και τώρα.
Συνδυαστικά λοιπόν, όλα τα παραπάνω δίνουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα της ανεργίας στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Και επομένως δεν πρέπει να εφησυχαζόμαστε από τα πακέτα ρευστότητας και επενδύσεων που ανακοινώνονται.
- Ας κρατήσουμε επαφή: Ντένης Βιλιάρδος, Facebook
