Η Ρωσία και οι πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες
Η Ρωσική Ομοσπονδία, καθώς επίσης οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες του Καζακστάν, του Αζερμπαϊτζάν και του Τουρκμενιστάν, ανήκουν επίσης στους μεγάλους εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου – το μερίδιο των οποίων, στις συνολικές εξαγωγές τους, είναι από αρκετά έως πολύ μεγάλο (γράφημα).
.
.
Όπως διαπιστώνεται από το γράφημα, η Ρωσία είναι αρκετά διαφοροποιημένη, όσον αφορά τον ενεργειακό τομέα – έχοντας επί πλέον τα με απόσταση μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου παγκοσμίως. Όπως και το Καζακστάν, οι ενεργειακές εξαγωγές της είναι λίγο υψηλότερες από το 60% των συνολικών – ενώ το μεγαλύτερο μέρος των υπολοίπων αφορά τα βιομηχανικά μέταλλα, τα οποία έχουν επίσης κυκλική συμπεριφορά, διακρίνονται από περιοδικές ανόδους και καθόδους δηλαδή, ενώ είναι στενά συνδεδεμένα με το πετρέλαιο.
Αντίθετα, το Αζερμπαϊτζάν και το Τουρκμενιστάν είναι χώρες που εξαρτώνται σε ποσοστό άνω του 90% από τις εξαγωγές ενέργειας, όπου το μεν πρώτο μοιάζει ενεργειακά με μία χώρα του OPEC, ενώ το δεύτερο είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου παγκοσμίως – με μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης λόγω των ενεργειακών αγωγών που έχει κατασκευάσει, με αποδέκτη την Κίνα.
Περαιτέρω, η κατάσταση της Ρωσίας είναι, σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα, εξαιρετικά τεταμένη – σε μακροπρόθεσμο όμως επίπεδο πάρα πολύ θετική.
Ειδικότερα, η νομισματική πολιτική της κεντρικής της τράπεζας, σε συνδυασμό με τις κυρώσεις της Δύσης, θα προκαλέσουν μία ακόμη πιο βαθιά ύφεση στην οικονομία της, καθώς επίσης τη μαζική κατάρρευση των εισαγωγών της – ενώ, ακόμη και σε εποχές με υψηλό παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης, είχε μία πολύ λιγότερο θετική εξέλιξη, συγκριτικά με τις χώρες του OPEC.
Οι μειωμένες τώρα τιμές της ενέργειας, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανάγκες εισαγωγών της, έχουν οδηγήσει σε σταθερά χαμηλά πλεονάσματα το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της – ενώ από το 2014 και μετά η κεντρική της τράπεζα έχει αποφασίσει να προστατεύσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα, τα οποία είχαν μειωθεί στα 350 δις $ το Μάιο του 2015 από 540 δις $ το 2013, με αποτέλεσμα τη δραστική υποτίμηση του ρουβλίου, το οποίο έχει υπερβεί το 1:60 σε σχέση με το δολάριο.
Ως αποτέλεσμα των ενεργειών της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τα συναλλαγματικά αποθέματα, κυρίως όμως ο προϋπολογισμός της χώρας σταθεροποιήθηκε – επειδή τα μειωμένα έσοδα της σε δολάρια, από τις εισαγωγές ενέργειας, αυξήθηκαν στο εγχώριο νόμισμα, λόγω της υποτίμησης του. Εκτός αυτού, η υποτίμηση αύξησε τις τιμές των εισαγομένων προϊόντων, με αποτέλεσμα να μειωθούν προς όφελος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Εν τούτοις, η αύξηση των βασικών επιτοκίων, για να αποφευχθεί η κατάρρευση του ρουβλίου, στραγγάλισε κυριολεκτικά την εσωτερική ανάπτυξη (οικοδομική δραστηριότητα, επενδύσεις, κατανάλωση) – ενώ δημιούργησε έναν μεγάλο πληθωρισμό, ο οποίος επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την ύφεση.
.
Η ρωσική ιδιαιτερότητα
Η πολιτική που ακολουθεί η Ρωσία είναι μεν υψηλού ρίσκου, αλλά όχι αδικαιολόγητη, κρίνοντας από τις παρακάτω ιδιαιτερότητες της:
(α) Τα ιδιωτικά ενυπόθηκα δάνεια είναι σχετικά χαμηλά – ενώ οι τράπεζες υποχρεώθηκαν να μετατρέψουν όλα όσα δάνεια είχαν δοθεί σε ξένο νόμισμα σε ρούβλια, με την ισοτιμία πριν από την υποτίμηση και με δικό τους κόστος.
(β) Αντίθετα, οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και οι τράπεζες έχουν υψηλά χρέη στο εξωτερικό, ενώ δεν έχουν πρόσβαση σε δυτικά κεφάλαια λόγω των κυρώσεων – οπότε τα χρέη τους αυξήθηκαν λόγω της υποτίμησης του ρουβλίου, προκαλώντας τους μεγάλα προβλήματα.
(γ) Εξ αιτίας των κυρώσεων, σταμάτησαν όλες οι επενδύσεις στο πεδίο της εξερεύνησης για ενεργειακά αποθέματα, ενώ μειώθηκαν οι σημαντικότερες εισαγωγές της από τη Δύση.
Σε κάθε περίπτωση, μία επόμενη μείωση των τιμών του πετρελαίου, σε συνδυασμό με την περαιτέρω υποτίμηση του νομίσματος, καθώς επίσης με υψηλότερα βασικά επιτόκια, θα μπορούσε να αποδειχθεί πανάκριβη για τη ρωσική οικονομία – ειδικά για το τραπεζικό σύστημα.
Σε μακροπρόθεσμο όμως χρονικό διάστημα, τόσο η Ρωσία, όσο και το Τουρκμενιστάν έχουν εξαιρετικά μεγάλες δυνατότητες, προερχόμενες από την τροφοδοσία της Κίνας με φυσικό αέριο – ενώ η Κίνα είναι μεν σε μία ισχυρή διαπραγματευτική θέση όσον αφορά τις τιμές σε βραχυπρόθεσμο χρονικό διάστημα, αλλά όχι σε μακροπρόθεσμο.
Η αιτία είναι η συνεχώς αυξανόμενη μόλυνση του περιβάλλοντος, επειδή οι μεγάλες πόλεις της Κίνας είναι περικυκλωμένες από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα – ενώ, μαζί με τη βιομηχανία και με τα αυτοκίνητα, δηλητηριάζουν εντελώς την ατμόσφαιρα.
Ως εκ τούτου, η Κίνα είναι υποχρεωμένη να μειώσει δραστικά τη χρήση του άνθρακα, εάν θέλει να επιβιώσει ως κοινωνία – οπότε θα αναγκασθεί να εισάγει φυσικό αέριο από τις δύο παραπάνω χώρες, αυξάνοντας την εξάρτηση της και χάνοντας το διαπραγματευτικό της ατού, προς όφελος κυρίως της Ρωσίας.
.
Επίλογος
Όσον αφορά τη Δύση, στα θεμέλια της οποίας είναι τοποθετημένη η πυρηνική βόμβα του χρέους, ευρίσκεται σε πορεία συρρίκνωσης – ενώ οι Η.Π.Α. καταρρέουν οικονομικά, αδυνατώντας να ανταπεξέλθουν με τα δίδυμα ελλείμματα τους. Επίσης όχι με τα τεράστια χρέη τους, κάνοντας ότι μπορούν για να μη χάσουν τα προνόμια του δολαρίου – χωρίς τα οποία δεν θα καταφέρουν να επιβιώσουν.
Οι πετρελαϊκές εταιρίες τους πάντως, οι οποίες στηρίζονται στη νέα τεχνολογία εξόρυξης έχουν βυθιστεί στην κρίση, ενώ ολόκληρη η οικονομία τους παραπαίει. Αρκεί μόνο να τονίσει κανείς τη φούσκα της νέας οικονομίας, όπου οι κορυφαίες δέκα εταιρείες αποτιμώνται χρηματιστηριακά με 156 δις $, έχοντας τζίρο μόλις 4 δις $ και 19.500 εργαζομένους συνολικά, για να κατανοήσει τον αμερικανικό παραλογισμό (γράφημα).
.
(*Πατήστε στο πίνακα για μεγέθυνση)
.
Με απλά λόγια, η σχέση της τιμής τους προς τις πωλήσεις έχει φτάσει στον αστρονομικό συντελεστή 39Χ, ενώ ο κάθε εργαζόμενος τους αξίζει περί τα 8.000.000 $ – γεγονός που σημαίνει πως πρόκειται για ένα τέχνασμα marketing, όπως ολόκληρη σχεδόν η οικονομία της χώρας, το οποίο θα γκρεμιστεί με έναν απίστευτα εκκωφαντικό θόρυβο.
