Επομένως, ήταν πολύ εύκολος και φθηνός μαζί ο δανεισμός τόσο του ιδιωτικού, όσο και του δημοσίου τομέα της – γεγονός στο οποίο οφείλεται ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης της, καθώς επίσης η σημερινή της κατάρρευση, από τις εντελώς αντίθετες συνθήκες που επικρατούν.
.
.
Συνεχίζοντας, αυτό που εκείνη την εποχή φαινόταν ως επιτυχία, ήταν ουσιαστικά η πρώτη πράξη του δράματος που βιώνει η Ελλάδα σήμερα – αφού το χαμηλό ύψος των επιτοκίων δανεισμού, ήταν το αποτέλεσμα της μαζικής εισροής ξένων κεφαλαίων στη χώρα, μέσω των οποίων χρηματοδοτούνταν τα συνεχώς υψηλότερα «δίδυμα ελλείμματα» της (όπως συνέβη στην ασιατική κρίση).
Η Ελλάδα δεν ήταν ασφαλώς η μοναδική χώρα της Ευρωζώνης, η οποία είχε τη συγκεκριμένη εξέλιξη, αφού κάτι ανάλογο συνέβαινε στην Ιρλανδία, στην Ισπανία κοκ. – με τη διαφορά ότι σε αυτές τις χώρες υπερχρεώθηκε ο ιδιωτικός τομέας, ενώ στην Ελλάδα ο δημόσιος.
Η αιτία του κακού βέβαια δεν ήταν η Ελλάδα ή η Ισπανία, αλλά η ΕΚΤ – η οποία είχε υιοθετήσει μία πολιτική χαμηλών επιτοκίων, για να βοηθήσει μία και μόνο χώρα: τη Γερμανία που, λόγω του ασθενούς τότε ρυθμού ανάπτυξης της, θεωρούταν ως το «άρρωστο μέλος της Ευρώπης».
.
Η αδυναμία αντιμετώπισης των ανισορροπιών
Η τρίτη διαπίστωση είναι το ότι μία χώρα, με αδύναμους έως νοσηρούς Θεσμούς, μπορεί να επιτύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, εάν χρηματοδοτούνται από αυξημένες εισροές κεφαλαίων – οι οποίες κάνουν εφικτή την υπερχρέωση της.
Η ανάπτυξη όμως αυτή αποτελεί ταυτόχρονα τη βασική αιτία της καταστροφής της – επειδή, λόγω των αδύναμων Θεσμών της, δεν έχει τη δυνατότητα να καταπολεμήσει τις ανισορροπίες που νομοτελειακά προκαλεί η ανάπτυξη, ειδικά εάν είναι μέλος της Ευρωζώνης. Ειδικότερα τα εξής:
(α) Για να μειωθεί το δημόσιο χρέος σε λογικά επίπεδα, χωρίς μία περεταίρω διαγραφή, απαιτούνται σκληρά μέτρα λιτότητας – επομένως, μία πολιτική που περιορίζει την ανάπτυξη.
Η πολιτική όμως αυτή είναι πάρα πολύ προβληματική, εάν δεν επιβοηθείται από άλλους συντελεστές, έτσι ώστε να «απαλύνεται» η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης ή η ύφεση – όπως η υψηλή παραγωγικότητα, το λειτουργικό επιχειρηματικό και φορολογικό πλαίσιο, οι νεωτερισμοί κοκ. Με δεδομένες τις παραπάνω θεσμικές και λοιπές αδυναμίες της Ελλάδας, το ΑΕΠ της κατέρρευσε – οπότε ήταν και είναι αδύνατος ο περιορισμός του δημοσίου χρέους.
(β) Λόγω της ύφεσης/μειωμένης ζήτησης στην εγχώρια αγορά, οι ελπίδες περιορισμού του χρέους και διατήρησης της ανάπτυξης επικεντρώνονται στις εξαγωγές – στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και ο τουρισμός. Κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει τη μείωση της πραγματικής ισοτιμίας του νομίσματος (υποτίμηση) – η οποία δεν είναι εφικτή για μία χώρα της Ευρωζώνης (ενώ η σημερινή πτώση του ευρώ συνέβη πολύ καθυστερημένα).
Αυτό που απομένει λοιπόν είναι η «εσωτερική υποτίμηση», μέσω της μείωσης των μισθών και των τιμών – η οποία όμως επιδεινώνει το χρέος, αφού αυξάνεται σε όρους αγοραστικής αξίας (πόσο μάλλον ο αποπληθωρισμός, στον οποίο βυθίστηκε η χώρα).
Η επιβολή τώρα υψηλότερων φόρων σε χαμηλότερα εισοδήματα, για να εξισορροπήσουν τα μειωμένα έσοδα του δημοσίου λόγω της πτώσης του ΑΕΠ, αποτέλεσε τη χαριστική βολή για την οικονομία της χώρας.
Εκτός αυτού οι εξαγωγές δυσχεραίνουν, επειδή όλες οι άλλες χώρες της νομισματικής ένωσης επιδιώκουν ακριβώς το ίδιο – συμπεριλαμβανομένης δυστυχώς της Γερμανίας.
(γ) Το αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν να βυθιστεί η Ελλάδα σε μία ύφεση άνευ προηγουμένου, συγκρίσιμη μόνο με αυτήν των Η.Π.Α. το 1929 – από την οποία δεν θα κατάφερναν ποτέ να εξέλθουν ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες, εάν δεν μεσολαβούσε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος.
Επομένως, η απαίτηση να τα καταφέρει η Ελλάδα, όταν απέτυχαν όλες οι άλλες χώρες στο παρελθόν, βυθιζόμενες σε ανάλογες κρίσεις, ακόμη και όταν είχαν τη νομισματική τους κυριαρχία όπως οι Η.Π.Α., είναι ουτοπική – εάν όχι κακοπροαίρετη και κακεντρεχής.
(δ) Τόσο το βάθος, όσο και η διάρκεια της οικονομικής κρίσης, δεν υπονομεύουν μόνο τη σταθερότητα της Οικονομίας αλλά, επίσης, αυτήν της Πολιτικής – ενώ οδηγούν σε συνεχείς αλλαγές κυβερνήσεων, σε λαϊκές εξεγέρσεις, σε μαζικές εκροές των καταθέσεων εκτός του χρηματοπιστωτικού συστήματος κοκ.
Εάν η Ελλάδα δεν ήταν μέλος της Ευρωζώνης, οι εκροές θα είχαν ως αποτέλεσμα την υποτίμηση του νομίσματος – αφού η κεντρική τράπεζα θα υποχρεωνόταν να εκδίδει νέα χρήματα. Επειδή όμως δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, προκλήθηκε μία απειλητική κρίση ρευστότητας, η οποία αυξάνει ακόμη περισσότερο τους σοβαρούς κινδύνους αστάθειας – με ανυπολόγιστα αποτελέσματα για την κοινωνική ειρήνη και συνοχή.
(ε) Επειδή η χώρα δεν έχει τη δική της κεντρική τράπεζα, η οποία θα είχε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει τυχόν μαζικές τραπεζικές επιθέσεις, εγγυώμενη τις καταθέσεις των Πολιτών, οι εκροές αυξάνονται συνεχώς – έως εκείνη τη στιγμή που θα καταστεί υποχρεωτική η επιβολή περιορισμών στην ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων.
.
Επίλογος
Θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε πολλά άλλα, τα οποία καθιστούν σχεδόν αδύνατη την καταπολέμηση της ελληνικής κρίσης. Εν τούτοις, από τα παραπάνω τεκμηριώνεται πως τα προβλήματα της Ελλάδας είναι μεγαλύτερα και πιο επείγοντα, συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης
Φυσικά η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική χώρα που αντιμετωπίζει το φάντασμα της χρεοκοπίας – ενώ μία από τις βασικότερες αιτίες είναι η ανισορροπίες που έχουν δημιουργηθεί εντός της Ευρωζώνης, οι οποίες επιβαρύνουν όλα τα κράτη. Στα πλαίσια αυτά, θεωρούμε ανόητο να ενοχοποιείται η Ελλάδα για τα τεράστια προβλήματα της νομισματικής ένωσης, πόσο μάλλον να αναζητούνται οι αιτίες στις ιδιαιτερότητες των Ελλήνων.
Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα σήμερα, είναι αφενός μεν η διαγραφή ενός μεγάλου μέρους του χρέους της, σε συνδυασμό με αναπτυξιακά μέτρα, αφετέρου η εξυγίανση των Θεσμών της, με σοβαρές μεταρρυθμίσεις – επειδή, εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, η χώρα θα βυθιστεί ξανά στην κρίση, ακόμη και αν της χαριστούν όλα τα χρέη.
