Η ασυδοσία των κεντρικών τραπεζιτών

.

Όταν η κυρία Lagarde ήταν ακόμη επικεφαλής του ΔΝΤ και αντιμετώπιζε την κρίση στις χώρες της νότιας Ευρώπης μετά το 2008, λάμβανε σταθερά μία ανάλογη θέση, όπως σήμερα για τον πληθωρισμό – κατηγορώντας τις αυξήσεις των μισθών για πιθανές κρίσεις και επιβάλλοντας επί πλέον σε χώρες, όπως η Ελλάδα, κάτι πρωτοφανές στα ιστορικά χρονικά: την ονομαστική μείωση των μισθών. Τέτοιου είδους όμως αποφάσεις και απειλές δεν είναι τεχνοκρατικές, αλλά έχουν ξεκάθαρα πολιτικά κίνητρα – οπότε, εάν οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες έχουν μετατραπεί σε πολιτικούς θεσμούς, απαιτείται ο πολιτικός έλεγχος τους. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να συνεχισθούν η ασυδοσία, οι απειλές και οι εκβιασμοί τους – θα πρέπει να πάψουν δηλαδή να τα ανέχονται όλα αυτά οι Πολίτες.

.

Ανάλυση

Σύμφωνα με τον T.C.Pinto, η πρόεδρος της ΕΚΤ ισχυρίζεται ότι μπορεί να προβλέψει επακριβώς, με ποιο ποσοστό θα αναπτυχθεί η οικονομία της κάθε χώρας της Ευρωζώνης και της ΕΕ – όχι μόνο το 2023 αλλά, επί πλέον, το 2024. Εν τούτοις, όταν ρωτήθηκε εάν η ΕΚΤ θα αυξήσει ξανά τα επιτόκια τον Ιούλιο και πόσο, απάντησε πως δεν γνώριζε – σε μία συζήτηση στο ετήσιο φόρουμ της ΕΚΤ που διεξήχθη από τις 26 έως τις 28 Ιουνίου, στην Πορτογαλία.

Εδώ πρόκειται για μία προφανή αντίφαση της κυρίας Lagarde – με την έννοια πως ισχυρίζεται ότι, γνωρίζει το μέλλον τόσο σύνθετων και διαφορετικών Οικονομιών, ενώ δεν είναι σίγουρη για την απόφαση της σε σχέση με τα επιτόκια. Για μία απόφαση που εμπίπτει στις δικές της αρμοδιότητες, ενώ μπορεί να επηρεάσει ολόκληρες οικονομίες – πόσο μάλλον το ρυθμό ανάπτυξης τους.

Η αύξηση βέβαια των επιτοκίων τους τελευταίους δώδεκα μήνες, οδήγησε σε μία μαζική μετατόπιση περιουσιακών στοιχείων, σε μία μεταφορά πλούτου δηλαδή, από τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τα κράτη (δημόσιο), στις μεγάλες τράπεζες – κάτι στο οποίο έχουμε αναφερθεί πρόσφατα (ανάλυση). Αυτοί δε που επωφελήθηκαν περισσότερο, ήταν κυρίως οι ιδιοκτήτες/μέτοχοι των τραπεζών, καθώς επίσης τα ανώτατα στελέχη τους – ενώ όλοι οι άλλοι επιβαρύνθηκαν ανάλογα.

Συνεχίζοντας, παρόντες στο ετήσιο φόρουμ, εκτός από τους επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών των χωρών της Ευρωζώνης που υπάγονται στην ΕΚΤ, ήταν οι πρόεδροι της Fed, της Τράπεζας της Αγγλίας και της Τράπεζας της Ιαπωνίας – καθώς επίσης η πρώτη αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ. Άτομα δηλαδή που ασκούν επιρροή ή, καλύτερα, που υπαγορεύουν τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών – κεντρικοί τραπεζίτες που ενεργούν σαν να λαμβάνουν κάποια περίεργα σήματα από την αγορά, ενώ ισχυρίζονται πως αναγκάζονται να λαμβάνουν αποφάσεις με βάση αυτά τα σήματα.

Ορισμένοι τώρα από αυτούς τους κεντρικούς τραπεζίτες είναι μάλλον αντικρουόμενοι, όσον αφορά τη σωστή κατεύθυνση που πρέπει να επιλέξουν – κάτι που διαπιστώνεται αρκετά συχνά. Παράδειγμα ο πληθωρισμός που επηρεάζεται από πολλούς και σύνθετους παράγοντες – οι οποίοι συμπεριλαμβάνουν πανδημίες, πολέμους, μονοπώλια, ολιγοπώλια, αισχροκέρδεια, παλαιότερες πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης και διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Εν προκειμένω οι κεντρικοί τραπεζίτες, όπως η κυρία Lagarde, θεωρούν πως η αλλαγή των επιτοκίων, η αύξηση τους, θα εξουδετερώσει όλα αυτά τα πολύπλοκα φαινόμενα – παρά το ότι η πολιτική τους, όσον αφορά τα επιτόκια, δεν κατάφερε να συγκρατήσει τον πληθωρισμό στα προβλεπόμενα επίπεδα, οπότε ήταν εντελώς αποτυχημένη. Πόσο μάλλον όταν ο δομικός πληθωρισμός άρχισε ξανά να αυξάνεται – παρά τα υψηλά επιτόκια (γράφημα).

Ακόμη χειρότερα, η επιτοκιακή πολιτική τους εγκυμονεί τον κίνδυνο να προκληθεί μία σοβαρή οικονομική ύφεση – με δυσμενείς συνέπειες, όπως η πτώση των επενδύσεων, η άνοδος της ανεργίας, οι χρεοκοπίες νοικοκυριών, κρατών και επιχειρήσεων, τραπεζικές αναταράξεις, μείωση του ΑΕΠ κοκ.

Εν τούτοις, η κυρία Lagarde έχει τοποθετήσει στο στόχαστρο της τους μισθούς των εργαζομένων – θεωρώντας τους ως τον κύριο ένοχο για τον πληθωρισμό, παρά το ότι δεν διαφαίνεται από πουθενά η λειτουργία του σπιράλ μισθών τιμών (ανάλυση).  Με απλά λόγια μας λέει πως πρέπει να ξεχάσουμε τις συνέπειες της πανδημίας, τον πόλεμο, την αισχροκέρδεια ορισμένων εταιριών, τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας ή τις τιμές της ενέργειας – αφού, ομιλώντας στο φόρουμ της ΕΚΤ, δήλωσε πως οι αυξήσεις των μισθών που ζητούν οι εργαζόμενοι ενισχύουν τις πληθωριστικές πιέσεις.

Απείλησε δε, λέγοντας πως εάν οι αργαζόμενοι επιτύγχαναν μισθούς που θα ήταν ανάλογοι του πληθωρισμού, θα την «ανάγκαζαν» να αυξήσει τα επιτόκια – ενώ τη θέση της συμμερίσθηκε η επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ.

Με απλά λόγια αυτά που είπε σημαίνουν ότι, όσοι ζουν από τους μισθούς τους και υπέστησαν αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων (σωρευτικά έως σήμερα πάνω από 25%), της ενέργειας και πολλών άλλων βασικών καταναλωτικών αγαθών, καθώς επίσης των επιτοκίων των δανείων τους ή/και απώλειες της αγοραστικής αξίας των καταθέσεων τους, είναι ένοχοι όταν αναφέρουν πως δεν τους φτάνουν τα χρήματα – ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να καλύψουν τις ανάγκες τους, λόγω των τεράστιων απωλειών των πραγματικών τους μισθών.

Οι όποιες όμως προσαρμογές των ονομαστικών μισθών σε κάποιες χώρες της Ευρωζώνης στην άνοδο του πληθωρισμού, έγιναν μετά την αύξηση του – οπότε η αιτιολογία που επικαλείται η κυρία Lagarde, είναι τουλάχιστον προβληματική. Ακόμη χειρότερα, τεκμηριώνει πως κάτω από το μανδύα της υποτιθέμενης ανεξαρτησίας τους, οι κεντρικοί τραπεζίτες λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις – αφού με τις αυξήσεις των επιτοκίων τους, μετέφεραν τεράστια ποσά πλούτου από τα νοικοκυριά, τις εταιρίες και τα κράτη, στις μεγάλες τράπεζες (όπως στο παρελθόν με την ποσοτική χαλάρωσης στις πολυεθνικές και στο μεγάλο κεφάλαιο).

Για παράδειγμα, όταν το επιτόκιο κλιμακώνεται από το 1% στο 4%, τα ΜΜΕ θα ενημερώσουν τους Πολίτες, ισχυριζόμενα πως αυξήθηκε κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες (3%) – όπου όμως το κόστος των τόκων αυξάνεται στην πραγματικότητα κατά 400%. Από την άλλη πλευρά, ενώ το βιοτικό επίπεδο όσων ζουν από τους μισθούς τους έχει επιδεινωθεί δραματικά, η πρόεδρος της ΕΚΤ ισχυρίζεται πως οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που πρέπει να αποδεχθούν την άνοδο του πληθωρισμού – απειλώντας πως εάν δεν το αποδεχθούν, θα αυξήσει ξανά τα επιτόκια!

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, ας υποθέσουμε πως μία συγκεκριμένη εταιρεία εκμεταλλεύεται την ισχύ της στην αγορά – αυξάνοντας τις τιμές των προϊόντων της, ανάλογα με τον πληθωρισμό. Εν προκειμένω, εάν οι εργαζόμενοι της εταιρίας δεν λάβουν αντίστοιχες αυξήσεις μισθών και τα υπόλοιπα κόστη παραμείνουν σταθερά, τότε τα κέρδη της εταιρίας απλά θα αυξηθούν – χωρίς περιοριστικούς παράγοντες. Είναι αλήθεια δίκαιο κάτι τέτοιο;

Στα πλαίσια αυτά, όταν η κυρία Lagarde ήταν ακόμη επικεφαλής του ΔΝΤ και αντιμετώπιζε την κρίση στις χώρες της νότιας Ευρώπης μετά το 2008, λάμβανε σταθερά μία ανάλογη θέση – κατηγορώντας τις αυξήσεις των μισθών για πιθανές κρίσεις και επιβάλλοντας επί πλέον σε χώρες, όπως η Ελλάδα, κάτι πρωτοφανές στα ιστορικά χρονικά: την ονομαστική μείωση των μισθών.

Τέτοιου είδους όμως αποφάσεις και απειλές δεν είναι τεχνοκρατικές, αλλά έχουν ξεκάθαρα πολιτικά κίνητρα – οπότε, εάν οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες έχουν μετατραπεί σε πολιτικούς θεσμούς, απαιτείται ο πολιτικός έλεγχος τους από τους Πολίτες. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να συνεχισθούν η ασυδοσία, οι απειλές και οι εκβιασμοί τους – θα πρέπει να πάψουν δηλαδή να τα ανέχονται όλα αυτά οι Πολίτες.